ایران-کامبوج؛ مسابقه با ضعیف‌ترین تیم مهم‌ترین شد

روی سکوها به زنان ایران برگردانده شود. امتیازی که از ۴۰ سال پیش از آنان گرفته شد؛ تصمیمی بدون پشتوانه قانونی و در تضاد با قوانین فدراسیون جهانی فوتبال فیفا.

وقتی قرعه‌کشی این مرحله انتخابی جام جهانی در قاره آسیا انجام می‌شد هفته سوم برای مقابله سرگروه‌ها با ضعیف‌ترین تیم گروه در نظر گرفته شد. در عین حال این اولین مسابقه رسمی خانگی سرگروه‌ها هم هست.

قرعه ایران به اسم کامبوج زده شد: همچنین اولین بازی رسمی ایران زیر نظر سرمربی جدید بلژیکی مارک ویلموتس در خانه. مسابقه‍‌‌ای که احتمالا ایران در آن بیشتر از هر مسابقه دیگری در انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر بتواند به حریفش گل بزند. اما عدد مهم‌تر و تعیین‌کننده خارج زمین چمن و روی سکوها اتفاق می‌افتد. اینکه در نهایت چند نفر از زنان می‌توانند به استادیوم آزادی راه پیدا کنند؟

شرایط به گونه‌ای رقم خورد که این مسابقه به اتمام حجت فیفا با فوتبال ایران تبدیل شد. اما برای رسیدن به نقطه و شنیدن زبان تهدیدآمیز فیفا که جدی‌تر از همیشه چماق تعلیق را در دستش گرفته است مسیری طولانی طی شد.

جانی اینفانتینو رئیس فیفا یک و سال نیم پیش برای تماشای داربی تهران بین استقلال و پرسپولیس به ایران آمد. آقای اینفانتینو دو سال قبل از آن برخلاف انتظارات با محرومیت ناگهانی سپ بلاتر در انتخابات فوری ریاست فیفا موفق شده بود برای اولین بار ریاست عالی‌ترین نهاد فوتبالی جهان را بر عهده بگیرد.

اینفانتینو در ایران

حق نشر عکسGETTY IMAGESImage captionجانی اینفانتیو در میان مسعود سلطانی‌فر، وزیر ورزش و جوانان (راست) و مارکو فان باستن، ستاره سابق هلند در یکی از سفرهای رئیس فیفا به ایران

قبل از اینکه سیر حوادث به طرز سریعی با ریاست جانی اینفانتینو به سرانجام برسد ایران از جمله اعضای فیفا بود که از کارزار انتخاباتی فیفا به صورت علنی حمایت کرد. ایران هم مثل سایر اعضای فدراسیون جهانی یک رای داشت اما حرکت سمبلیک حضور جانی اینفانتینو در جریان سفرهای انتخاباتی در ایران احتمالا تاثیری بیشتر از آن یک رای داشت.

اینفانتینو دوباره به تهران باز می‌گشت. در روز شهرآورد تهران عده‌ای از زنان که فکر می‌کردند با حضور رئیس جدید فیفا در تهران اجازه حضور در استادیوم را پیدا خواهند کرد برای ورود به ورزشگاه مقابل در ورودی تجمع کردند؛ غافل از اینکه دور از چشمان رئیس فیفا دستگیر می‌شوند و به جای تماشای فوتبال به بازداشتگاه منتقل می‌شوند.

با درز این خبر به رسانه‌های بین‌المللی بازدید تهران برای آقای اینفانتینو مسافرتی پرهزینه شد. او مجبور شد جواب بدهد چرا حاضر شده به استادیومی با صد هزار مرد بدون حضور زنان برود. مجبور شد بگوید در خانه خودش هم با داشتن ۴ دختر از او سوال خواهد شد. اما ترجیح داد محترمانه از ایرانی‌ها بخواهد تا مسئله حضور زنان در استادیوم‌های فوتبال را حل کنند.

آقای اینفانتینو گفت بهتر است در چنین مواردی به عضو خاطی فرصت داد به آرامی مشکل را حل کند چرا که در گذشته زبان تهدید و زور در موارد مشابه جواب نداده است.

حالا یک و سال و نیم بعد از نوروز ۱۳۹۷ زبان فیفا و جانی اینفانتینو عوض شده است. در این فاصله رئیس فیفا یک بار دیگر هم برای فینال لیگ قهرمانان آسیا بین پرسپولیس و کاشیما ژاپن به ایران رفت. اتفاقا در آن مورد تعدادی از زنان موفق شدند برای این مسابقه به استادیوم راه پیدا کنند. با وجود آن که حضور این زنان بدون بلیت فروشی و به صورت گزینشی بود به نظر می‌رسید که قرار است با شیوه‌ای کجدار و مریز فیفا همچنان با ایران و فدراسیون فوتبالش سر این موضوع مماشات کند. که البته چنین نشد.

در مسابقه‌های انتخابی جام جهانی فیفا به عنوان برگزارکننده اصلی به صورت مستقیم مسئول است. عدم حضور زنان در استادیوم نقض صریح قوانین انضباطی تقویت شده فیفا و همین‌طور اساسنامه این سازمان است. مسئله‌ای که حتی قبل از اینکه آقای اینفانتینو از این واژه استفاده کند در هر جای دیگر دنیا "ناپذیرفتنی" بود؛ همان طور که انواع تبعیض در زمین‌های فوتبال و روی سکوها ناپذیرفتی است. این طور شد که مسابقه با کامبوج به آخرین فرصت ایران برای حضور زنان شد.

حق نشر عکسGETTY IMAGESImage captionمگان راپینو، ستاره فوتبال آمریکا هنگام دریافت جایزه بهترین فوتبالیست زن فیفا به محرومیت زنان ایران از تماشای فوتبال و خودسوزی سحر خدایاری اشاره کرد

تراژدی دختر آبی

اما در این بین یک اتفاق وضعیت را به طور کامل تغییر داد. خودکشی غم‌انگیز سحر خدایاری (دختر آبی) آن قدر تکان‌دهنده بود که صدای همه اهالی فوتبال جهان از تیم زنان سوئد گرفته تا باشگاه فوتبال بارسلونا را درآورد.

تلویزیون دولتی ایران سعی کرد از این مرگ حاصل از خودسوزی در چند گزارش روایت متفاوتی ارائه کند. اما گوش کسی بدهکار نبود. دنیا مرگ سحر خدایاری را نماد تلاش زنان ایران برای گرفتن حقی که از آنها گرفته شده می‌دید. واکنش اولیه فیفا که مثل سابق دست به عصا بود صدای اعتراض‌ها را بلندتر کرد. مشخص بود که شرایط مثل سابق نمی‌تواند ادامه پیدا کند.

فیفا همراه این حرکت شد. طوری که حتی در مراسم اهدای جوایز بهترین‌ها در میلان ایتالیا جانی اینفانتینو اعلام کرد که دوران مدارا به پایان رسیده است. او ابایی نداشت تا از قول خودش تضمین بدهد زنان در ایران به استادیوم‌های فوتبال راه پیدا می‌کنند.

انزوا و تعلیق یا احترام به قوانین؟

حالا فوتبال ایران به دوراهی حساس انتخاب رسیده است. حضور زنان در مسابقه با کامبوج شروعی نو خواهد بود. درحالی که این حرکت از ۴۰ سال پیش تا امروز در داخل و خارج ایران توجیه قانونی نداشت از این پس جلوگیری از حضور تماشاگران زن در بازی‌های داخلی هم توجیهی نخواهد داشت.

ممکن است آن چند ده نفری که جلوی مجلس در اعتراض به این تغییر تجمع کردند یا دادستان کل کشور، موافق راه دادن زنان به استادیوم فوتبال نباشند. ولی نظر آنها برای فیفا دیگر محلی از اعراب ندارد. ایران و فوتبالش باید انتخاب کنند: یا احترام به قوانین بین‌المللی و حضور در مسابقه‌های قاره‌ای - جهانی و یا انزوای کامل از فوتبال جهان و مسابقه‌هایی که فقط داخل مرزهای این کشور برگزار می‌شود.