ابوبکر بغدادی چگونه ردگیری شد؟ جانشین او کیست؟

را در اختیار امریکاییها گذاشته اند.

همزمان، مظلوم عبدی فرمانده شبه نظامیان کرد سوریه توییت کرد که به دام افتادن ابوبکر بغدادی نتیجه پنج ماه همکاری نیروهای او با آمریکا بوده است. بلافاصله پس از آنکه دونالد ترامپ در کاخ سفید جزئیات قتل رهبر داعش را شرح داد، ریدور خلیل سخنگوی نیروهای کرد سوریه در جمع خبرنگاران علاوه بر تکرار حرف‌های فرمانده‌اش مظلوم عبدی، گفت نه تنها محل دقیق نهانگاه رهبر داعش را همرزمان او به امریکا اطلاع داده‌اند، بلکه این نیروها از یک ماه پیش از این نهانگاه خبر داشته‌اند ولی عملیات نظامی ترکیه در شمال شرقی سوریه، به دام انداختن ابوبکر بغدادی و قتل او را به تاخیر انداخت.

دونالد ترامپ گرچه هم از کمک عراق هم از کمک کردها در عملیات قتل ابوبکر بغدادی سپاسگزاری کرد اما هیچ توضیحی درباره نقش این دو در این عملیات نداد. سپاسگزاری او تا با توضیحات و جزئیات بیشتری همراه نباشد را نمی‌توان تأیید بر نقشی دانست که دستگاه اطلاعاتی عراق و نیروهای کرد برای خود قائلند.

اما آنچه در اظهارات سخنگوی شبه نظامیان کرد سوری جلب نظر می‌کند، تاکید بر حضور ابوبکر بغدادی در منطقه‌ای است که ترکیه در آن نفوذ مستقیم نظامی دارد و این اتهام که ترکیه رهبر داعش و پیروانش را در سرزمین‌های زیر کنترلش در خاک سوریه پناه داده است.

ابوبکر بغدادی در روستای بریشا کشته شد که با مرز ترکیه فاصله زیادی ندارد. این بخش از خاک سوریه در کنترل شورشیان مسلح سوری است که از پشتیبانی ترکیه برخوردارند و ارتش ترکیه در این منطقه پست دیدبانی دارد. داعش در این سرزمین هیچگاه حضور نداشته و ابوبکر بغدادی برای رسیدن به آن بایستی راهی دراز را از دل نیروهای دشمن یا رقیب پیموده باشد.

با کشته شدن ابوبکر بغدادی، آنچه از "دولت اسلامی" او مانده، هسته هایی پراکنده است که در گوشه‌ای پناه گرفته‌اند و همچنین هزاران زندانی در دست شبه نظامیان کرد سوریه. این زندانیان، نیروی قابل توجه و جنگ دیده‌ هستند و در صورت رهایی و سازماندهی و ارتباط با همرزمان پیشین، می‌توانند خطرآفرین باشند.

عملیات نظامی اخیر ترکیه علیه شبه نظامیان کرد سوریه، سبب نگرانی درباره سرنوشت این زندانیان شد و شبه نظامیان کرد هم بارها هشدار دادند که حمله ترکیه می‌تواند به رهایی و تجدید سازمان آنان بینجامد. این هشدار به تهدید هم تعبیر شد.

Image captionمحمد سعید مولا معروف به عبدالله قره‌داش

ابوبکر بغدادی دو ماه و نیم پیش از مرگش، جانشینی برای خود معرفی کرد: محمد سعید مولا معروف به عبدالله قره‌داش.

گویا در زمانی که ابوبکر بغدادی در زندان ارتش امریکا در اردوگاه بوکا در جنوب عراق (نزدیک بندر ام قصر در کرانه خلیج فارس) به سر می برد، همبند او بود. در این اردوگاه، شورشیان مسلحی را نگهداری می‌کردند که در درگیری با نیروهای امریکایی به اسارت درمی‌آمدند. هشت سال پیش که آمریکا نیروهایش را از عراق خارج کرد، این اردوگاه به دولت عراق تحویل و بعد منحل شد و بسیاری از زندانیانش آزاد شدند.

عبدالله قره‌داش با نام جنگی ابوعمر ترکمانی اهل شهر ترکمان نشین تل‌عفر در شمال عراق است. با اینکه بیشتر باشندگان این شهر شیعه هستند، او سنی است و پیش از آنکه به مبارزه مسلحانه علیه امریکا درعراق بپیوندد، در موصل طلبه علوم دینی بوده است. منابعی در دستگاه اطلاعاتی عراق او را فردی بسیار خشن و تندرو وصف کرده‌اند.

اما وجود جانشینی برای ابوبکر بغدادی لزوما به معنای جان گرفتن دوباره داعش نیست.

اسامه بن لادن رهبر القاعده نیز پیش از مرگ جانشینی به نام ایمن ظواهری داشت اما پس از کشته شدن او، نه نشانی از از او دیده شد نه فعالیتی. آنچه از القاعده باقی ماند، گروه‌هایی پراکنده است در کشورهایی از افغانستان گرفته تا یمن و سوریه و لیبی که مشخص نیست پیوند سازمانی با یکدیگر داشته باشند و تنها چیزی که آنها را به هم ربط می‌دهد، پیشینه فرماندهشان در وابستگی به شبکه القاعده است.