اصرار آمریکا بر تمدید تحریم تسلیحاتی، مخالفت روسیه و چین

شورای امنیت سازمان ملل امروز سه‌شنبه ۳۰ ژوئن (۱۰ تیر) برای ارائه گزارش شش ماهه درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا در ارتباط با توافق هسته‌ای ایران (برجام) تشکیل جلسه داد. این جلسه به دلیل شیوع کرونا به شکل آنلاین برگزار شد.

این جلسه برای ارائه گزارش برگزار شده بود و قرار نبود در آن رای‌گیری انجام شود. آمریکا پیشتر گفته بود که از هر فرصتی برای تشویق اعضای شورای امنیت سازمان ملل برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران استفاده خواهد کرد.

آقای پومپئو در این جلسه بار دیگر گفت که ایالات متحده تلاش کرده که درباره مقابله با کووید-۱۹ به ایران کمک کند و به ایران هم پیشنهاداتی کرده است.

وزیر خارجه آمریکا با تاکید بر ضرورت تمدید تحریم تسلیحاتی ایران هشدار داد: "اگر اقدام نکنید ایران می‌تواند جنگنده‌های روسی بخرد و ناوگان زیردریایی خود را به روز رسانی کند و آزادی دریانوردی را هر چه بیشتر تهدید کند. ایران همچنان تهدیدی بالقوه برای ثبات خاورمیانه است. ایران قادر خواهد بود ونزوئلا تا افغانستان و سوریه تهدید ساز باشد. ایران یک دموکراسی مسئول نیست."

• مشروح جلسه امروز شورای امنیت سازمان ملل را اینجا بخوانید

وزیر خارجه آمریکا درباره موضع اروپا نسبت به برجام گفت: "من استقبال می‌کنم از بیانیه بریتانیا، فرانسه و آلمان که ادغان کرده اند برداشته شدن تحریم تسلیحاتی ایران می‌تواند تبعاتی داشته باشد. نگرانی ما نگرانی از امنیت ملی است بحث سیاست جناحی در کار نیست. در حالی که ایران ادعا می کند به برجام پایبند است هیچ نشانه‌ای از اینکه اقدامات بی ثبات کننده خود کاسته است در دست نیست."

در مقابل نماینده روسیه آمریکا را به فشار وارد کردن به شورای امنیت متهم کرد و گفت: "آمریکا می‌خواهد سیاست فشار حداکثری خود را به شورای امنیت بیاورد و این به جای تلاش برای صلح بین المللی است. هدف آمریکا سوق دادن ایران به رفتاری است که منجر به تحریم‌های بیش‌تری شود."

نماینده روسیه همچنین "سرزنش" کردن ایران برای همه مشکلات منطقه را "ساده انگاری" خواند و گفت: "این یکی از راه‌حل‌هایی که متاسفانه به ان عادت کرده‌ایم. این رویکرد ساده‌انگارانه مشکلات را حل نمی کند بلکه آن را بغرنج می‌کند. هیچ مبنای حقوقی برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران وجود ندارد."

محمد جواد ظریف هم در سخنانی از آمریکا بویژه به دلیل بیرون فتن از برجام انتقاد کرد و گفت "ایالات متحده یکجانبه به تلاش‌های جهانی حمله کرده است. در نتیجه به صلج جهانی حمله کرده است. ایران و دیگر اعضای جامعه بین الملل از ۸ مه ۲۰۱۸ شاهد بودند که آمریکا به عنوان یک امضا کننده قطعنامه سازمان ملل فعالانه تلاش کرده که دیگران را هم باز دارد از عمل به مفادی که خودش در مذاکره مطرح کرده بود."

آقای ظریف گفت:‌‌ ''چارچوب زمانی رفع محدودیت‌های تسلیحاتی که در قطعنامه ۲۲۳۱ پیش‌بینی شده، بخش لاینفک از تفاهم سخت به دست آمده است، که طرف‌های برجام را قادر ساخت تا در نهایت درمورد بسته کلی برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ توافق کنند. ''

او گفت: ''هرگونه محدودیت جدید توسط شورای امنیت، بر خلاف تعهدات اساسی است که به ملت ایران داده شده است. در چنین سناریویی، گزینه‌های ایران، همانطور که قبلاً به بقیه طرف‌های برجام اطلاع داده شده، قاطع خواهد بود. ''

شورای امنیت ۱۳ سال پیش در اوج بحران هسته‌ای ایران خرید و فروش تسلیحات متعارف را برای ایران ممنوع کرد. قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که بعد از توافق برجام تصویب شد پیش‌بینی کرد که این تحریم باید حداکثر پنج سال پس از پذیرش توافق هسته‌ای پایان یابد.

حق نشر عکسUN SECURITYCOUNCILImage captionجلسه آنلاین شورای امنیت سازمان ملل

گزارش تازه چه می‌گوید؟

رزماری دی‌کارلو، معاون دبیر کل سازمان ملل در امور سیاسی و صلح، در ارائه گزارش مربوط به اجرای قطعنامه ۲۲۳۱بخش اصلی صحبت‌های خود را به یکی از ضمیمه‌های قطعنامه درباره تحریم‌های تسلیحاتی ایران اختصاص داد.

در گزارش دبیر کل سازمان ملل که ۱۱ ژوئن در اختیار اعضا قرار گرفت، گفته شده بود که برآوردها نشان می‌دهد محموله‌های سلاحی که آمریکا در نوامبر ۲۰۱۹ و فوریه ۲۰۲۰ در آب‌های نزدیک یمن توقیف کرد، حامل تسلیحاتی با منشا ایرانی بوده است.

در آن گزارش که ۱۱ ژوئن منتشر شد دبیرکل اشاره کرده بود که این انتقال تسلیحات احتمالا با قطعنامه ۲۲۳۱ سازگار نبوده و گفته شده بود که موشک‌های مورد استفاده در حمله به تاسیسات نفتی عربستان و فرودگاه بین‌المللی شهر ابها در جنوب عربستان هم در اصل ساخت ایران بوده است.

آمریکا این گزارش و همین طور فعالیت‌های نظامی ایران در منطقه و آزمایش‌های موشکی را نقض قطعنامه شورای امنیت از سوی ایران می‌داند و می‌گوید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران باید تمدید شود.

برایان هوک، نماینده وزارت خارجه آمریکا در امور ایران، گفته است که ایالات متحده "اسناد بیش‌تری" درباره لزوم تمدید این تحریم‌ها ارائه خواهد کرد.

حق نشر عکسGETTY IMAGESImage captionبقایای موشک‌ها شلیک شده به تاسیسات نفتی عربستان

ایران خواسته‌ها و تلاش‌های آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را به دلیل خروج این کشور از برجام بی‌معنی می‌داند.

حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، تلاش‌های آمریکا را "توطئه" تازه علیه جمهوری اسلامی توصیف کرده و از "چهار کشور" عضو دائم شورای امنیت به ویژه از "دو کشور دوست" یعنی روسیه و چین خواسته در برابر آمریکا بایستند.

شورای امنیت پنج عضو دائم دارد و اشاره آقای روحانی به چهار کشور، علاوه بر چین و روسیه، کشورهای بریتانیا و فرانسه است که موضعی انتقادی و نسبتا همسو با آمریکا در این زمینه دارند و از امضاکنندگان برجام هستند.

خروج آمریکا از برجام

آمریکا در ماه مه ۲۰۱۸ به صورت یک‌‍جانیه از برجام خارج شد و از آن زمان تحریم‌های ایران با هدف "فشار حداکثری" به جمهوری اسلامی را آغاز کرد.

یک سال بعد از آن ایران هم به تلافی، شروع به کاهش تعهدات خود در برجام کرد و در طی پنج مرحله تمام محدودیت‌های فنی از جمله تعهدات مربوط به غنی‌سازی و ذخیره اورانیوم را کنار گذاشت.

خانم دی‌کارلو در گزارش خود از این اقدام ایران هم ابراز نگرانی کرد.

آمریکا برجام را توافقی ناقص می‌داند و می‌گوید به دنبال توافق تازه و فراگیری با ایران و آماده مذاکره درباره آن است. اما ایران می‌گوید آمریکا اگر خواهان مذاکره است باید به تعهدات خود در برجام پایبند باشد و با بازگشت به این توافق در چارچوب آن گفت‌وگو کند.