حق تحصیل به زبان مادری، یکی از حقوق اساسی انسان‌ها

روز جهانی زبان مادری، روزی است که یونسکو سعی دارد تا با اتخاذ سیاست‌های سامانمند و صحیح، دولت‌ها را به حفظ زبان‌های مادری تشویق کند، تا مانع از رفتار دولت‌هایی شود که بهای لازم را به زبان‌های مادری نمی‌دهند و با سیاست‌های تبعیض‌آمیز، رسماً یا عملاً پسرفت و حتی نابودی این زبان‌ها را سبب می‌شوند. مطابق برآورد یونسکو، هم اینک "نزدیک به ۴۰ درصد از جمعیت جهان به نظام اموزشی با زبان مادری یا زبانی که آنرا می‌فهمند، دسترسی ندارند و این با وجود مطالعات متعددی است که نشان می‌دهد، اولویت دادن به زبان مادری، فرآیند یادگیری عمومی و همچنین یادگیری زبان‌های دیگر را تسهیل می‌کند."

حق تحصیل به زبان مادری، یکی از حقوق اساسی انسان‌ها شناخته شده و در میثاق‌های بین المللی، حقوق مدنی و شهروندی، حقوق کودکان، حقوق بشر، حقوق اقلیت‌های ملی و قومی و زبانی و دیگرمنشورهای بین المللی مورد تایید و تاکید قرار گرفته است.

عبدالستار دوشوكی

سیاست پذیرفته شده و شعار محوری یونسکو این است: "پیش به سوی آینده ای پایدار از طریق آموزش چند زبانه". بن مایه و تم امسال (٢٠٢١) یونسکو "ترویج چند زبانی برای شمولیت و پیراگیری در آموزش و جامعه" است. این حق قانونی و طبیعی نه تنها در منشورها و قوانین متعدد بین المللی نظیر منشور زبان مادری ، میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی, اعلامیه جهانی حقوق زبانی, و کنوانسیون حقوق کودک تصریح و تائید شده است, بلکه قانون اساسی جمهوری اسلامی (از جمله اصل ۱۵) نیز آن را برسمیت شناخته است . اما جمهوری اسلامی و شوربختانه بهمراه آن بخشی از جامعه مرکز نشین ایران نه تنها شمولیت زبانهای دیگر را بر نمی تابند بلکه با نوعی خودپسندی و خودمحوری منتج از تبلیغات سوء, آن را تهدید امنیتی برای کشور می دانند. یعنی حق ء برسمیت شناخته شده ذاتی و طبیعی دیگران را "تهدید" ی برای "خود" قلمداد می کنند. یعنی در مملکت ء بلوچ و کرد و عرب و ترکمن و ترک و غیره حکومت تعدادی فارس زبان ء مرکزنشین را در "فرهنگستان زبان و ادب فارسی" گرد هم آورده تا رویکرد تبعیض آمیز, ناعادلانه و ظالمانه امنیتی نسبت به مقوله تدریس زبانهای بومی در مدارس استان های اتنیکی را بعنوان خطر و "تهدید ملی" ترویج و تبیین کنند. تو گویی که این مردمان که حدود نیمی از جمعیت ایران را تشکیل می دهند جزء "ملت" ایران نیستند.