فدراایسم در تئوری هایِ

از دیدگاه سیاسی فدرالیسم یک سازماندهی سیاسی است که بر قراری ارتباط و همکاری همه جانبه را بین واحدهای مستقل شامل میشود مانند هم بستگی و هم پیمانی بین کنفدراسیون ها، بین آلیانس ها و بین کشورهای مستقل و یا بین اتحادیه های مختلف.
اصولأ معنی واژه ای و سیاسی فدرالیسم از دو حالت خارج نیست:
1- کشورها و واحدهایی که تاکنون مستقل بوده اند را بهم وصل میکند و از تعدادی مجموعه یک مجموعهء کل را بنا می نهند، مانند شکل و پروسهء فدرالیسم در آمریکا
2- یا اینکه کشوری تاکنون از لحاظ سیاسی و اقتصادی و تصمیمگیری های کلان در درون و در عرصهء سیاست خارجی بصورت، "متمرکز" عمل کرده است، و اکنون میخواهند با پرنسیپ سازماندهی فدرالیسم قدرت سیاسی و اقتصادی را از متمرکز بودن خارج کنند و به تقسیم آنها بپردازند. مانند ساختار فدرال در کشور آلمان. که این نوع از فدرالیسم با شرایط ایران هماهنگ و درست میباشد.
این تقسیم قدرت سیاسی و اقتصادی بصورت فدرالیسم بسود منافع ملّی و رشد فراگیر در همهء زمینه هاست و در واقع بار سنگین بر دوش حکومت مرکزی را کاهش میدهد، تا بتواند به سیاست و استراتژی ها در عرصهء بین المللی بسود منافع و امنیّت ملّی عمل کند.

تقریبأ 8 گونه از فدرالیسم وجود دارد، آن گونه از فدرالیسم که بطور کلی با تاریخ و ساختار اجتماعی و بافت جامعه شناسی و جغرافیایی ایران سازگار نیست، Dualer Föderalismusدوآل فدرالیسم و یاFöderalismus Zentrifugaler سنتریفوگالر فدرالیسم و یا Partikularer Föderalismus پارتیکولار فدرالیسم است که به یک آنارشیسم قومی وجنگ داخلی و خونریزی را شامل خواهد شد.

امّا آن امری که کُد و باعث تجزیه ایران است همان اساس "ملّت و ملّت سازی" است. برای تحقق چنین هدفی 3 فاکتور لازم است: 1- یک جغرافیای سیاسی مستقل 2- مجموعه ای از مردمان همگون نژادی و زبانی و فرهنگی و تاریخی 3- یک ساختار سیاسی مستقل بنام حکومت و یا دولت.
که پیامد این دیدگاه آنقدر غیر طبیعی و گران تمام خواهد شد که خاورمیانه را به آتش و خون تبدیل خواهد کرد، خردگرایی و هوشیاری سیاسی و آینده نگری راهی جز همبستگی ملّی در ساختار حکومتی سکولار دمکرات و فدرال برای امروز و فردای ایران را نشان نمیدهد.