میگویند تاریخ چراغ راه اینده

سی و چند سال پیش - در همان نخستین روز های انقلاب - یک روز گذارم به دانشگاه تبریز افتاده بود. در دانشکده ادبیات نمایشگاهی بود از نشریات زمان انقلاب مشروطیت. در میان این نشریات چشمم به کاریکاتوری افتاد از روزنامه ملا نصر الدین. در این کاریکاتور؛ با خطوطی ساده و ابتدایی؛ چگونگی پیدایش کسوف (خورشید گرفتگی) به تصویر کشیده بود اما بجای آنکه کره ماه حد فاصل خورشید و زمین قرار گرفته باشد یک "عمامه" جانشین آن شده بود
من با دیدن این کاریکاتور با خودم گفتم: یعنی با این انقلابی که ما کرده ایم شاهد چنین کسوفی خواهیم بود؟ و طولی نکشید که نه تنها پاسخ پرسشم را یافتم بلکه به این باور رسیدم که مادام که ما بر بام اوهام و خرافات نشسته ایم این کسوف ها را پایانی نخواهد بود.

جلیل محمد قلی زاده بنیانگزار روزنامه ملا نصرالدین؛ بیش از یکصد سال پیش وضعیت امروز ما را پیش بینی کرده بود.

او بسال ۱۹۰۸ میلادی در همین روزنامه چنین نوشت: "اگر با این نیروی مخرب جامعه و تاریخ کهن - یعنی ملایان - تسویه حساب نشود ؛ خواه انقلاب مشروطه بشود یا نشود؛ این "میکرب ها" میمانند و من می ترسم در آینده نزدیکی چشم باز کنید و ببینید " هشتصد ملا یکجا خلق شده"؛ ملا همه امور مملکت را بدست گرفته؛ "همه ثروت شما را بر باد داده" وشما را به امان خدا سپرده و افسارتان را به بیگانگان رها کرده ..(به نقل از روزنامه ملا نصرالدین -شماره ۲۵ - بتاریخ ۱۹۰۸ میلادی)

جلیل محمد قلی زاده با احاطه به روان توده های مذهبی و اشراف به مطامع گسترده دستار بندان؛ از نقش تاریخی ملایان در اندیشه کشی آگاهان زمانه با خبر بود و میدانست که در قرون گذشته خیل اندیشمندان و متفکران به حکم تکفیر ملایان سر دار رفته اند و میدانست که با مباشرت همین باصطلاح پیشوایان دینی؛ رواج خرافه و اوهام به چنان قدرتی رسیده که ذهنیت جامعه از معنویت تهی شده و خرافه سر تا پای جامعه را در نوردیده است.



اکنون پرسش این است:

ما اگر تاریخ انقلاب مشروطیت را به درستی خوانده بودیم، اگر با اندیشه های شیخ فضل الله نوری و مشروعه خواهان آشنا بودیم آیا امروزه وضع میهنمان چیز دیگری بود بجای این خفت زدگی؟