از «افتخار به چوب زدن» تا ریاست دوباره مجلس

فرمانده جوانی که سیاستمدار شد

محمدباقر قالیباف یکی از جوان‌ترین فرماندهان ارشد سپاه در دوره جنگ ایران و عراق بود. در ۲۰ سالگی به سپاه پیوست و ۲۲ ساله بود که فرمانده یکی از لشکرهای رزمی سپاه شد و تا پایان جنگ در این سمت بود.

فرماندهی لشکر ۲۵ کربلا، فرماندهی قرارگاه بازسازی خاتم‌الانبیا، جانشینی نیروی مقاومت بسیج و فرماندهی نیروی هوایی سپاه از سمت‌های مهم او پس از جنگ بود.

رخدادهای تیر ۱۳۷۸ هم‌زمان بود با فرماندهی‌اش در نیروی هوایی سپاه. بعدها در جمع بسیجیان گفت برای اینکه «امنیت توام با آسایش» حفظ شود، «یکی باید کف خیابان باشد و چوب به دست داشته باشد ولو اینکه سردار باشد». او گفت در اعتراضات مختلف از ابتدای انقلاب در کف خیابان «چوب زده است» و «به این چوب‌ زدن‌ها افتخار» می‌کند.

او در همان زمان همراه با ۲۳ فرمانده دیگر سپاه نامه‌ای اعتراض‌آمیز را با لحنی تند به محمد خاتمی نوشت. خودش گفته است که این نامه را او و قاسم سلیمانی تنظیم و امضاها را جمع کرده بودند.

بسیاری این نامه را اعلام حضور صریح و مخالت سپاه در امور سیاسی برشمردند، روندی که به گفته منتقدان سپاه، در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ به اوج رسید و تاکنون ادامه دارد.

فرمانده ناجا که می‌خواست رئیس پلیس باشد

او یک سال پس از رخدادهای تیر ۱۳۷۸ در ۳۹ سالگی به فرماندهی نیروی انتظامی منصوب شد. پس از آن هم، با حکم محمد خاتمی رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز شد.

محمدباقر قالیباف که اصرار زیادی برای به کار بردن لفظ پلیس به جای نیروی انتظامی داشت، در دوره پنج‌ساله فرماندهی‌اش اقدامات زیادی انجام داد از جمله تاسیس سامانه پلیس ۱۱۰، دفتر خدمات دولت الکترونیک یا پلیس ۱۰+ و مرکز نظارت همگانی مردمی ١٩٧.

او تجهیز پلیس به خودروهای گران‌قیمت خارجی را جزو افتخارات دوران فرماندهی‌اش می‌دانست که البته با انتقادات زیادی نیز همراه بود.

با این حال بسیاری قالیباف و نیروی انتظامی تحت فرمان او را از سرکوبگران اصلی رخدادهای تیر ۱۳۸۲ می‌دانند.

سردار-دکتر-خلبان یا «مدیر جهادی»

او سه بار برای ریاست جمهوری دورخیز کرد؛ دو بار شکست خورد، ۱۳۸۴ و ۱۳۹۲، و یک بار در سال ۱۳۹۶ به نفع ابراهیم رئیسی کناره گرفت.

محمدباقر قالیباف در همه کارزارهای انتخاباتی‌اش هر بار با استراتژی‌های گوناگونی عمل کرد، اما بجز انتخابات اول که بیش از آنکه بخواهد بر سابقه نظامی خود پافشاری کند، بر تحصیلات دانشگاهی و حرفه‌ خلبانی‌اش تاکید داشت، در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس دوست داشته است او را بیشتر «مدیر جهادی» بشناسند.

حضور جنجالی او در مناظره‌های تلویزیونی انتخاباتی ۱۳۹۶ یادآور انتخابات ۱۳۹۲ بود. رقیب اصلی او در آن دوره حسن روحانی بود. در یکی از مناظره‌های سال ۹۲ حسن روحانی با جمله «من سرهنگ نیستم، حقوقدانم» خطاب به قالیباف گفت که رویکردش مانند او امنیتی نخواهد بود.

در مناظره انتخاباتی ۱۳۹۲ حسن روحانی او را متهم کرد که در سالگرد ۱۸ تیر در سال ۱۳۸۲ آقای قالیباف برنامه داشت که با صدور مجوز با برگزاری گردهمایی دفتر تحکیم وحدت در دانشگاه، «گاز انبری» کار را تمام کند که روحانی با او مخالفت کرده است.

پرسابقه‌ترین شهردار پایتخت

در سال ۱۳۸۴ پس از نخستین شکست در انتخابات ریاست جمهوری، او شهردار تهران شد و با ۱۲ سال سابقه، رکورددار طولانی‌‎ترین دوره مدیریت شهرداری پایتخت شد.

با آغاز کار شورای جدید شهر تهران که در اختیار کامل اصلاح‌طلبان بود بارها نام آقای قالیباف و نزدیکانش در رابطه با مسائل مالی شهرداری مطرح شد.

از اتهامات مالی به معاونان و اتهام «جاسوسی» به عیسی شریفی، قائم‌مقامش گرفته تا اتهامات مالی به خودش از جمله قراردادهای صوری و غیرقانونی و خرج کردن پول شهرداری برای تبلیغ در انتخابات ریاست جمهوری که محمدعلی نجفی، شهردار بعدی مطرح کرد و ۷۰ هزار میلیارد تومان بدهی شهرداری تهران که پیروز حناچی، شهردار بعد از نجفی مطرح کرد.

«املاک نجومی»، حادثه مرگبار ساختمان پلاسکو و فساد مالی مدیران ارشد شهرداری از جمله پرونده‌های جنجالی دیگر او در شهرداری بود که هیچکدام کار را به برکناری و حتی استیضاحش نکشاند و توانست با پشتوانه این ۱۲ سال وارد عرصه انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شود.

«سیسمونی گیت»؛ پرونده‌ای که حیات سیاسی قالیباف را به‌ خطر انداخت

او در انتخابات دوازدهمین دوره مجلس برای نخستین بار با رای مستقیم انتخاب شد و همه تلاشش این بود که این بار بتواند در ردای ریاست مجلس در جمع سران سه قوه بنشیند.

«سیسمونی گیت» که درباره سفر خانواده‌اش به ترکیه و خرید برای سیسمونی نوه‌اش بود، از مهمترین پرونده‌های جنجالی دوران ریاستش در مجلس دوزادهم بود. منتقدانش او را به «ریا و دورویی و تشرع دروغین» متهم کردند. او به هوادرانش گفت که این پرونده انگیزه سیاسی دارد و دستاویزی است برای حذف او از عرصه سیاست ایران.

در سال ۱۴۰۱ کمتر از دو هفته مانده به انتخابات هیئت رئیسه مجلس، انتشار فایل صوتی مهدی طائب، فرمانده قرارگاه عمار ابهامات برای ادامه ریاست محمدباقر قالیباف بر مجلس را بیشتر کرد.

آقای طائب در یک سخنرانی جبهه پایداری را متهم کرد که در کنار گروه موسوم به عدالتخواهان و حامیان محمود احمدی‌نژاد دست‌به‌دست هم داده‌اند تا مانع ادامه ریاست آقای قالیباف شوند.

او میثم نیلی، برادر داماد ابراهیم رئیسی را به عنوان پشت پرده رسوایی سفر خانواده قالیباف به ترکیه معرفی کرد.

این پرونده و همچنین مخالفت علنی هواداران جبهه پایداری با ادامه ریاست آقای قالیباف هم تاثیری چندانی در آینده سیاسی او نداشت؛ او توانست هربار در انتخابات هیئت رئیسه مجلس سکان ریاست را در دست گیرد و وارد پنجمین سال ریاست خود بر قوه مقننه شود.

به نظر می‌رسد تا زمانی که رهبر جمهوری اسلامی ایران پشت او را خالی نکند، او همچنان یکی از عالی‌ترین مناصب نظام را در اختیار داشته باشد.

قالیباف در یک نگاه

تحصیلات