ریچل کریگر و لورا گارسیا
جنگجویان شاخه‌های ناراضی گروه فارک در کلمبیا، با انتشار ویدیوهایی در تیک‌تاک، جوانان را تشویق می‌کنند که به آنها بپیوندند.
در حالی که شاخه‌های مخالف درون فارک هنوز با دولت کلمبیا بر سر صلح به توافق نرسیده‌اند، بی‌بی‌سی میزان رشد و استقبال از ویدیوهای «جذب نیروی» این گروه‌های چریکی را مورد بررسی قرار داده است.
لورنا (که نام واقعی او نیست)، معلمی ۳۰ ساله در منطقه روستایی کائوکا در جنوب کلمبیا است. او می‌گوید: «یکی دو نفر انتشار این ویدیوها را شروع می‌کنند و بقیه هم در کلاس کار آنها را دنبال می‌کنند.»
لورنا می‌گوید وقتی وارد کلاس می‌شود، اغلب با دانش‌آموزانی روبرو می‌شود که با گوشی‌های هوشمند از خودشان فیلم می‌گیرند، نمادهای الهام گرفته از گروه چریکی نیروهای انقلابی مسلح کلمبیا (فارک) را روی تخته سیاه می‌کشند، یا با آهنگ‌های انقلابی می‌رقصند.
لورنا که به دلایل امنیتی می‌خواهد ناشناس بماند، می‌گوید این نوع رفتارها در طرفداری از گروه‌های چریکی بیشتر رایج شده است.
او در مصاحبه با بی‌بی‌سی از طریق زوم گفت: «قبلا این کارها پنهانی‌تر انجام می‌شد، اما الان کاملا عادی شده است.»
«متاسفانه یکی دو نفر [از دانش‌آموزان] در کلاس شروع به دیدن کلیپ‌ها [در تیک‌تاک] می‌کنند و بعد این کار بین بقیه هم رواج پیدا می‌کند.»
او می‌گوید بعضی از این این دانش‌آموزان بعد از مدتی ناپدید می‌شوند، و دفعه بعد آنها را در ویدیوهای تیک‌تاک می‌بیند که یونیفرم چریکی پوشیده‌اند و سلاح در دست دارند.
در کائوکا، کودکان و بزرگسالان با فارک بزرگ شده‌اند؛ گروه مسلح چپ‌گرایی که از زمان شکل‌گیری در سال ۱۹۶۴ میلادی، حضوری چشم‌گیر در آنجا داشته است.
این گروه که در دوران اوج فعالیت خود بیش از ۲۰ هزار عضو داشت، به صورت رسمی خلع سلاح شد و در سال ۲۰۱۶ یک توافق صلح با دولت کلمبیا امضا کرد.
اما بعضی از شاخه‌های ناراضی در این گروه هنوز سلاح‌های خود را زمین نگذاشته‌اند و بعضی از قدرتمندترین آنها همچنان در کائوکا فعال هستند.
این شاخه‌های ناراضی فارک زیر چتری با یکدیگر متحد شده‌اند که با نام «ستاد کل مرکزی» شناخته می‌شود.
مقام‌های کلمبیا بر این باورند که این ستاد بیش از ۳۰۰۰ عضو دارد.
تلاش‌‌های دولت چپ‌گرای حاکم در کلمبیا به ریاست جمهوری گوستاوو پترو، برای مذاکره با بیشتر گروه‌های وابسته به این ستاد ناکام مانده است.
این گروه‌ها به فعالیت خود ادامه می‌دهند، و بنا بر گزارش‌ها از طریق قاچاق مواد مخدر منابع مالی خود را تامین می‌کنند، کنترل مناطق روستایی را در دست دارند و به گفته مقام‌های کلمبیایی در حال گسترش صفوف و افزایش اعضای خود هستند.
به گفته کارشناسان و مقام‌های کلمبیایی، در حالی که جذب کودکان از سوی گروه‌های چریکی معضلی است که از دهه‌ها پیش در کلمبیا وجود داشته، اکنون با گسترش شبکه‌های اجتماعی، مقابله با این پدیده بسیار سخت‌تر از قبل شده است.
ریکاردو آریاس ماکیاس، نماینده سیستم هشدار اولیه دفتر دفاع از حقوق بشر در کلمبیا، به بی‌بی‌سی گفت که در سال ۲۰۲۳ دست کم ۱۸۴ فرد کم‌سن جذب گروه‌های چریکی شده بودند، در حالی که امسال تنها تا ماه ژوئن، ۱۵۹ نفر برای عضویت نام‌نویسی کرده‌اند که همه آنها زیر ۱۸ سال و ۱۲۴ نفر از آنها کودکان منطقه روستایی کائوکا هستند.
او می‌گوید «این‌ها فقط موارد گزارش شده است. بیشتر آنها حتی گزارش هم نمی‌شوند.»
لورنا که ۹ سال در جوامع فقیر و دورافتاده تدریس کرده، می‌گوید در سال گذشته دست کم ۱۵ دانش‌آموز از مدرسهای که در آن کار می‌کند، برای پیوستن به چریک‌ها ترک تحصیل کرده‌اند.
او در حالی که سرش را پایین انداخته، می‌گوید «احساس درد، ناامیدی… و عجز شما را رها نمی‌کند».
لورنا می‌گوید بعد از همه‌گیری کرونا بود که استفاده چریک‌ها از رسانه‌های اجتماعی، به ویژه تیک‌تاک، «به شدت افزایش پیدا کرد».
او می‌گوید الان بیشتر دانش‌آموزان تلفن‌هایی با دسترسی به اینترنت دارند. «آنها همیشه روی موبایل‌هایشان هستند. کاری از دست ما برنمی‌آید.»
بی‌بی‌سی در طول یک دوره چهار هفته‌ای، بیش از ۵۰ حساب کاربری در تیک‌تاک شناسایی کرد که چریک‌های کلمبیایی با نشان دادن سبک زندگی پر زرق و برق در آنها خودنمایی می‌کنند و از دیگران می‌خواهند که به آنها بپیوندند.
اما آنها درباره خطرات پیوستن به یک گروه مسلح صحبت نمی‌کنند.
در بسیاری از ویدیوهایی که اعضای گروه‌های وابسته به ستاد مرکزی پست کرده بودند، به صراحت درباره جذب نیرو صحبت می‌شد و بینندگان به پیوستن به یکی از این گروه‌ها ترغیب می‌شدند. کاربران در بخش نظرات بارها پرسیده بودند که چگونه می‌توانند به این گروه‌ها بپیوندند.
موسیقی پس‌زمینه این ویدیوها، آهنگ‌هایی است که در مدح رهبران کشته‌شده و زندگی چریکی سروده شده، و در این فیلم‌ها چهره‌های دختران و پسران جوانی نشان داده می‌شود که سلاح در دست دارند یا کنار محصول گیاه کوکا ایستاده‌اند.
در حالی که تعدادی از حساب‌های تیک‌تاک به وضوح نام گروه و شاخه خود را بیان می‌کنند، بسیاری از آنها با استفاده از یک ایموجی سامورایی با پرچم کلمبیا، تلویحا به گروه فارک اشاره می‌کردند.
ایوان ولاسکز، وزیر دفاع کلمبیا، در ماه آوریل، درباره خطرات ویدیوهای تیک‌تاک گروه‌های چریکی هشدار داده بود.
او گفت: «هدف از این اقدامات که برای جلب توجه کودکان و نوجوانان در مناطق مختلف کشور انجام می‌شوند، جذب نیرو و سربازگیری است.»
به گفته سانتیاگو رودریگز، خبرنگاری که برای سایت روزنامه‌نگاری تحقیقی «لا سیا واسیا» در کلمبیا کار می‌کند، ستاد کل مرکزی مدت‌ها است که از کانال‌های رسمی در شبکه‌های اجتماعی -از جمله یک گروه واتس‌اپ با خبرنگاران و یک حساب فیسبوک- برای انتشار بیانیه‌های خود استفاده می‌کند.
اما این محتوا اخیرا به شبکه اجتماعی تیک‌تاک منتقل شده و جمعیت جوان‌تری به آن دسترسی پیدا کرده‌اند.
به گفته سرجیو سافون، کارشناس مسائل کلمبیا در یک سازمان مربوط به رسانه‌های تحقیقی، ویدیوهای گروه‌های چریکی در بین کودکان جوامع فقیرتر به شدت تاثیرگذار بوده چون به گفته او آنها در این ویدیوها وعده «یک زندگی عالی» را می‌دهند «که در آن هر چه می‌خواهید می‌توانید داشته باشید: پول، زن، موتورسیکلت».
بسیاری از حساب‌های تیک‌تاکی که بی‌بی‌سی شناسایی کرده بود و چنین محتوایی را منتشر می‌کردند، سرانجام مسدود شدند. با این حال محتوای جدید به صورت مدام تولید و منتشر می‌شود.
تیک‌تاک به درخواست کتبی بی‌بی‌سی برای اظهار نظر درباره این موضوع پاسخ نداد، اما دستورالعمل‌های جامعه کاربران تیک‌تاک می‌گوید «نظارت بر روزانه میلیون‌ها قطعه محتوا کار شاق و پیچیده‌ای است و توسعه یک فرایند مورد اعتماد برای انجام این کار مسئله‌ای حیاتی است».
مقابله با استفاده چریک‌ها از رسانه‌های اجتماعی، برای دولت کلمبیا هم کار آسانی نیست.
آقای آریاس می‌گوید دفتر دفاع از حقوق بشر، یک نمایندگی جدید ایجاد کرده که وظیفه‌اش به طور خاص مقابله با این پدیده است، اما این نمایندگی تازه شروع به کار کرده است.
سباستین مارتینز، عضو یکی از گروه‌های زیرمجموعه ستاد کل مرکزی در کائوکا و یکی از اعضای رسمی کمیسیون مذاکرات -که اکنون متوقف شده- می‌گوید خود ستاد کل مرکزی هم تلاش می‌کند گروه‌های چریکی را از خودنمایی در تیک‌تاک باز دارد.
او در مصاحبه با بی‌بی‌سی از طریق زوم گفت: «فارک هیچ‌گونه کارزار تبلیغاتی برای جذب نیرو از طریق رسانه‌های اجتماعی ندارد.»
او می‌گوید: «موارد خاصی وجود دارد که گاهی از دست ما خارج می‌شود. این موارد می‌تواند خطرات امنیتی به همراه داشته باشد و ما تلاش می‌کنیم آن را کنترل کنیم.»
آقای مارتینز اذعان می‌کند که تأمین مالی ستاد کل مرکزی از طریق کسب و کارهای غیرقانونی، مانند مالیات گرفتن از کشت‌کنندگان کوکا، خشخاش و ماری‌جوانا انجام می‌شود، هر چند او ادعا می‌کند که آنها کشت قانونی محصولات کشاورزی را هم آغاز کرده‌اند.
او همچنین اعتراف کرد که این گروه، کودکانی را جذب می‌کند که سن آنها بیش از ۱۵ سال نیست. مقام‌های کلمبیا این کار را سربازگیری اجباری می‌دانند چون می‌گویند که در آن سن فرد قدرت تصمیم‌گیری برای اقداماتش را ندارد.
در آن سو، لورنا همچنان تلاش می‌کند دانش‌آموزانش را از خطرات زندگی چریکی نجات دهد.
او و گروهی از معلمان دیگر، یک شبکه مدرسهای برای نظارت بر رسانه‌های اجتماعی ایجاد کرده‌اند و یک چت اضطراری هم برای دانش‌آموزان راه‌اندازی کرده‌اند تا هنگامی که احساس خطر می‌کنند، بتوانند از طریق آن ارتباط برقرار کنند.
«ما نمی‌توانیم تمام خواسته‌های آنها را برآورده کنیم. ما با تمام وجود می‌جنگیم و سعی می‌کنیم ترس‌هایمان را نادیده بگیریم. اما وقتی می‌بینید یک زندگی تغییر می‌کند، وقتی آنها برمی‌گردند و به شما می‌گویند که از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند یا یک کسب و کار راه انداخته‌اند، این همان چیزی است که شما را به ادامه مبارزه ترغیب می‌کند.»
گزارش تکمیلی از جاناتان گریفین از بخش بی‌بی‌سی ترندینگ
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید