رفتن به محتوای اصلی

آینده نگری، آنارشیسم و سکولار دموکراسی
23.01.2018 - 01:14

از نگاه خود بهترین مطلبی که در مورد سکولاریسم این قلم منتشر کرده نوشتاری است بسیار مختصر در چهار پاراگراف تحت عنوان "انقلاب 57 و سکولاریسم امروز" (1) که متأسفانه به رغم کوتاه و مختصر بودن کمتر به دقت مطالعه شده؛ آن بحث نشان می دهد چرا اصلاح طلبی (2) برای آینده نگری (3) در ایران امروز، گفتمانی پایان یافته است. اما چرا سکولاریسم که سه قرن است در غرب مطرح شده و قابل فهم است که در مقابله با جنبش ارتجاعی اسلامگرایی و نهاد ارتجاعی رژیم اسلامی در ایران در صدر توجه رهبران فکری ایرانیان قرار گرفته، همچنان بعنوان برنامه ای برای آینده تلقی می شود و مثلاً حزب سکولار دموکرات ایرانیان با نامی در تأکید سکولار دموکراسی، تأسیس شده است (4). پاسخ این است که با آغاز جامعه فراصنعتی در نیم قرن اخیر همه برنامه های سکولار جامعه مدرن دیگر جوابگوی نیازهای آینده نبود و به همین دلیل فرصتی برای نیروهای ارتجاعی نظیر جنبش اسلامگرایی پیش آمد که رهبری جنبشهایی را که برای تغییر از جمله در خاورمیانه برخاسته بودند، به دست گیرند، و در چالش با این نیروهای قرون وسطایی دیگر کافی نبود که به معضلات هر نحله معین سکولاریسم بپردازیم یعنی اینکه سکولاریسم لیبرالی آمریکا و اروپا در سه قرن گذشته اساساً نتوانسته مشکل عدالت اجتماعی را حل کند یا اینکه سکولاریسم نازی آلمان هیتلری پیشرفت را به قیمت استبداد لجام گسیخته به ارمغان آورد، و سکولاریسم کمونیستی که نه تنها به قیمت فدا کردن دموکراسی در نیمی از جهان بود، بلکه در ارائه عدالت اجتماعی نیز در بلوک شرق با شکست روبرو شد و فرزندان سران احزاب کمونیست در ناز و نعمت زندگی می کردند و فرزندان کارگران همچنان پس از نزدیک به صد سال رژیم کمونیستی در فقر و تنگدستی روزگار می گذراندند و در عرصه پیشرفت نیز، دستاوردهای اولیه نظیر فرستادن انسان به مدار زمین زود تمام شد و از شوروی تا کوبا تولید و تکنولوژی درجا زد که با تصاویر شهرهایی به اصطلاح دقیانوسی زبانزد خاص و عام شدند. در نتیجه سکولارها لازم شد از نو به ریشه رفته و از اساس، سکولار دموکراسی و آرمانهایش را مدنظر قرار دهند و این عمق تلاشی بود که در میان ایرانیان، دکتر اسماعیل نوری علا با آغاز کار سایت سکولاریسم نو (5)، آغاز کرد. اما آیا رفتن به ریشه برای سکولاردموکراتها کافی است؟ خیر، امروز باید از نو برنامه آینده را در پرتو درک افق پیش رو برای بشریت (6) و ارزیابی همه اشتباهات لیبرالیسم و سوسیالیسم مطرح کنیم (7). برخی تصور می کنند این برنامه همان بازگشت به آنارشیسم است که در 300 سال گذشته در برابر لیبرالیسم و سوسیالیسم رنگ باخت. واقعیت این است که این تصور نادرست است. آنارشیسم اگر در سه قرن گذشته به حاشیه رانده شد به این دلیل بود که پاسخی برای آینده نداشت و به همین دلیل طرح های آنارشیستی (8) در برابر لیبرالیسم و سوسیالیسم شکست خوردند و امروز همچنان در اروپا و آمریکا احزابی که این کشورها را می گردانند احزاب محافظه کار، لیبرال و سوسیالیست هستند گرچه دیگر آنگونه رنگ ایدئولوژیک لیبرالیسم جامع کانتی یا سوسیالیسم جامع مارکسیستی را ندارند (9). ممکن است تصور شود در جامعه فراصنعتی، تازه فرصت برای اجرای برنامه های آنارشیستی به وجود آمده است. درست است که فردیت در جامعه فراصنعتی امکان رشد و تعالی یافته است (10)، اما این موضوع برعکس، نیاز به طرح ساختارهای تازه اداره سیاسی و اقتصادی جامعه را حادتر کرده، نه آنکه از بین برده باشد. اینکه در کشورهای اروپایی و آمریکا رشد احزاب آینده نگر را نمی بینیم به این دلیل است که این جوامع در 300 سال گذشته احزاب سکولار زیادی با گرایشهای مختلف لیبرالی و سوسیالیستی و محافظه کارانه ایجاد کرده اند و در نتیجه آینده نگر ها در این احزاب فعالیت می کنند و زحمت ایجاد احزاب نوین سکولار دموکرات آینده نگر با تأکید بر نیازهای جامعه فراصنعتی را به خود نمی دهند و افکار خود را در احزاب مدرن موجود، مطرح می کنند هرچند از نظر این قلم روش آنها بهترین ثمر را برای دیدگاه های آینده نگر به ارمغان نیاورده است. به عبارت دیگر، فقدان وجود احزاب آینده نگر در غرب دلیلش این نیست که آنارشیسم جانشین فعالیت حزبی شده است؛ خیر اکثر آینده نگرها در اروپا و آمریکا یا عضو یکی از احزاب مدرن هستند و یا با احزاب مدرن مختلف همکاری دارند. در ایران واقعیت این است که احزاب مدرن سکولار محافظه کار، لیبرال و سوسیالیستی به دلائلی که بسیار بحث شده است، چندان رشدی در 100 سال گذشته نداشته اند، در نتیجه منطقی است که آینده نگرهای ایرانی امروز که به ریشه سکولار دموکراسی رفته اند برای ایجاد احزابی آینده نگر تلاش کنند. آنچه حزبی نظیر حزب سکولار دموکرات ایرانیان انجام می دهد دقیقاً همین است و به همین دلیل دیسراپتیو است (11)، یعنی از اول کوشش می کند حزبی با پلاتفرمی آینده نگر (12) باشد. این موضوعی است که یک ماه پیش در "پاسخ چند سؤال درباره چرایی حزبی آینده نگر" (13) مورد بحث قرار گرفت و امید است با تدقیق مباحث مختلف سکولار دموکراسی و آینده نگری (14) بتوان به پلاتفرم حزبی مناسب برای ایران در قرن بیست و یکم دست یافت.
به امید جمهوری آینده نگر دموکراتیک و سکولار در ایران
سام قندچی
سایت آینده نگر ایرانسکوپ
http://www.ghandchi.com
دوم بهمن ماه 1396
January 22, 2018
پانویس:
1. انقلاب 57 و سکولاریسم امروز
http://www.ghandchi.com/1094-enghelaabe57-va-secu…
2. اصلاح طلبی
https://goo.gl/4d4YmZ
3. آینده نگری چیست؟ -ویرایش دوم
http://www.ghandchi.com/468-AyandehnegariChist.htm
4. درباره حزب سکولار دموکرات ایرانیان
https://sites.google.com/site/futuristparty
5. سایت سکولاریسم نو
http://www.newsecularism.com
6. واریانت جدید برای تأمین نیازهای بشر- کتاب الکترونیک
http://www.ghandchi.com/human-variant-book.htm
New Variant to Meet Human Needs-An Electronic Book
http://www.ghandchi.com/human-variant-book-englis…
7. چرا سکولاریسم در نیمی از جهان شکست خورد
http://www.ghandchi.com/639-WhySecularismFailed.h…
Why Secularism Failed in Half of the World
http://www.ghandchi.com/639-WhySecularismFailedEn…
8. درباره جنبش آنارشیستی در ایران
https://goo.gl/c1YGd7
9. بحثهای بیفایده درباره نئولیبرالیسم و چپ نو
http://www.ghandchi.com/1294-neoliberalism-chapen…
10. چرا فرديت در فضای مجازی شکوفا شده است
http://www.ghandchi.com/713-individuality-cybersp…
11. حزب سکولار دموکرات ایرانیان دیسراپتیو است
http://fa.isdparty.org/index.php/2-uncategorised/…
http://www.ghandchi.com/1714-isdparty-disruptive…
12. پلاتفرم پیشنهادی برای حزبی آینده نگر
http://www.ghandchi.com/348-HezbeAyandehnegar.htm
Futurist Party Platform
http://www.ghandchi.com/348-HezbeAyandehnegarEng…
13. پاسخ چند سؤال درباره چرایی حزبی آینده نگر
http://www.ghandchi.com/1803-charaaei-e-hezb.htm
14. چند رساله آکادمیک در باب پلورالیسمِ سکولار و آینده نگر
http://www.ghandchi.com/1800-academic-essays.htm
Academic Essays on Secular and Futurist Pluralism
http://www.ghandchi.com/1800-academic-essays-engl…
متون برگزیده
http://featured.ghandchi.com

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

آتوسا نجف لوی

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.