نوخ سره  و نوخ سر  لرین وارلیغینا

نوخ سر

"من هله کیچییم. تزه اون اوچ یاشیندا اولموشام. اوشاق بو دؤرد دووارین آراسیندا تک قالما‌مالی‌دیر. گوجوم دووارلارا چاتمیر. قوللاریمی ایکی طرفه آچمیشام بلکه ازیلمه‌یم. امما اونلار گئت-به-گئت دارالیر. منیم گؤجوم دووارلارا چاتمیر. نوخ س...ر! نوخ س...ر!"

*

-قورخما! هاوار ائلمه! ایندی بو دیب ‌سیز سطیلی‌ ساللاییرام، گیرایچینه. اوچ دویون وورموشام، برک ‌دیر. بیلیین تئز چیخاردارام.

*

"نوخ سر" منی سویو بول، درین قویودان چیخارتدی. بیلمدیم قویونون آغزی آچیق‌دیر. قاچدیم، بیردن دوشدوم. او اولماسایدی، ایندی من چوخدان اؤلموشدوم. اوندان سووای هئچ کیم ائوده یوخ ایدی. نه-نه لریمیز یاسا گئتمیشدیلر. بیر تزه اؤلن آروادین یاسینا. دده‌ لریمیز ده ایشده یدیلر.

نوخ سر بیر یاش مندن بؤیوک ایدی، یا بؤیوکدور. بیلمیره م نئجه دییم. اونون اوجا بویو، فئر-فئری ساچلاری، نازیک-نشیم اوزو ، سئی‌رک قاشلاری وار. او گؤزل، مئهریبان بیر قیزدیر. هردن آلنیندا و یاناق‌لاریندا نارین تر دنه‌لی چیخیردی. من اونلاری الیمله  تمیزله ییردیم. او هر دفعه دئییردی: " اؤزلری گئدر، اینجیتمه منی".

چوخ گوجلو یدو. همیشه سو سطیلینی اوچ دفعه‌ چکیردی، قویودان چیخاردیردی. من آلتی دفعه چکیردیم. او ایلدیریم کیمی قاچیردی، هئچ کیم اونلا آیاقلاشا بیلمییردی. قونشولار دئییردیلر: "قیز دئدییین نوخ سردی".

منی قویودان چیخاردارکن پالتارلاریمی دییشمه‌یه کؤمک ائله دی. آجیدیق.
“قیمهqəyəmə” ( آلاچیق) آلتیندا پتی سالدیق، یئرآلما قیزاردیب یئدیک. سونرا اوزاندیق.
 قیمه نین اوزوم سالخیم‌لارینا گؤز تیکدیک. آریلار ویز-زا-ویز سالمیشدیلار.

نوخ سر دئدی:

-آنام دئییر، یوخسولون ائوینه بلا گلنده، بیر-بیر گلمز، اون-اون پاجاسیندان تؤکولر.

-هیه، کریم عمینی تانیییرسان، قوجالمیشدی، حامبال‌لیق ائلییه بیلمیردی. گئتدی
 ال- آراباسیندا یئر- یئمیش آلیب- ساتدی. بیر مأمور گلدی اونون تره زی تای‌لارینی خیابانا تولازلادی. او دا مأمورو ووردو. اداره‌ دن گلدیلر یازیق کیشینی آپاردیلار. او قده ر ووردولار کی، دلی اولدو ، دوشدو خیابان‌لارا! 

نوخسر: "دوغرودور، دردلر همیشه دال-با-دال گلر."شئکو" ایله "آیدین" یادیندا‌دیر. آیدین ناخوشلادی، آتا-آناسینین پولو اولمادی، اونا یاخچی داوا-درمان ائله‌سین‌لر. دوشدو اؤلدو. شئکو دا ایتدی، یوخ اولدو. اوچ گوندن سونرا، اونو یولداشینین قبیری اوستونده اؤلو تاپدیلار. او قدر آغلامیشدی کی، دوشوب اؤلموشدو. بیلیرسن نیه؟ "

-هیه، بیلیرم. او، یولداشینی چوخ سئویردی.

-اوشاقلار سئودیک لرینی، بیردن-بیره الدن وئرسه‌لر، باشلارینا بلا گلر. بعضاً ده آغیر بلا.
 امما بؤیوک‌لر بئله دییللر، اوشاقلار کؤوره ک دیلر.

نوخسر باشینی قویدو قولومون اوستونه دئدی:

-اؤزوندن موغییت اول!

-سن ده اؤزوندن موغییت اول!

"یوخ، سن اؤزوندن چوخ موغییت اولما‌لیسان. دونیا پیس دونیادی. قویمورلار اینسان بیرینی سئوسین. هامی ایکی اوزلو، سؤز دولاندیران، ذاتی قیریقدی. سئوگینی اینساندان آلیب‌لار. دئییرلر: "بیز دیینه باخ! سئوگی یین بوراخ! یادا یاشاماغا حاقین یوخدور! من ایستیرم سن چوخ دؤزوم‌لو اولاسان. چوخ-چوخ.

-اؤز الیمده  ده ییلdəyil، من سنی چوخ سئویرم.

-بیلیرم. من ده سنین تکینم. من ده  سنی چوخ سئویرم. 

ائوین حیاطی جوره به حوره یئمیش آغاجلاری ایله دولودور.حیاط بیر باغ تکین دیر. قوشلارین ماهنی‌سی هر کونجدن قالخمیشدی. سئرچه‌لر قیمه‌ده جیک-جیک سالمیشدیلار.

حاجی ماحمود کی، کیچیک اوشاقلاری بیز ایله اوینویاردیلار، حیاط صاحیب ایدی. ایستییردی بیزی ائشییه اؤتورندن سونرا، حیاطی ساتسین. هر گون بیر بهانه ایله بیزی اینجیدیردی. امما بیزیم گتمه یه بیر یئریمیز یوخ ایدی .

اوندا کی، نوخ سر دئدی منی چوخ سئویر، ایسته دیم اونو اؤپوم. امما اوتانجلا سئوگی آراسیندا قالمیشدیم کی، بیردن دئدی: "قالخ آیاغا! ال-دامی یاندی! "

هن، نوخ سر گیلین قیشدان اؤترو اودون-آغاج یئغدیقلاری تاختا قاپیلی ال-دامی، یانیردی. نوخ سر تئز-تئز قویودان سو چکدی. من آنباری باسدیم سویا. بیر آز سونرا هاجی ماحمود تاپیلدی. او نوخ سره ساری دئدی:

 "اؤزویون ناراحات ائلمه، گل! بیلیرسن کی، کبین کسمیشیک، مهره میک. من آتایین بورج‌لارینی اؤدمه‌یه سؤز وئرمیشم. نیه به خانیم اولماق ایستمیرسن؟ "

من قورویوب قالمیشدیم. بو قوجا کیشی‌نین نه دئدییینی هئچ آنلامیردیم. او، آددیم-آددیم بیزه ساری گلیردی.

نوخ سر دال-دالی ال دامینا ساری گئدرکن دئدی: 

-کافتار! گؤزیاشی  ایله عقد اولارمی؟ خام خیالداسان. من اؤز سئوگیم ایله ائولنمیشم. منه نوخ سر دئیرلر، آرزویون کؤنلونده قویارام. دونیایین اودلارام!

حاجی منه یاخینلاشدی. چیلینگ-آغاجیمین دسته‌سی گئچدی الیمه. بیر آغاج قویدوم تپه‌سینه، قانی آخدی. اودا بیر یوموروق ووردو منیم اوزومدن. من یئره سره لندیم.

 بو آندا نوخ سر الیندکی سطیل ایله  ال-دامینا گیردی. من باغیردیم: نوخس...ر گئتمه!

او دئدی: "قورخما، قاییدیرام، قاییدیرام! "...

*

"من ایستمیرم مریضخانادا قالام. مریض ده ییلم. بیرجه دووارلار دارالیر. دووارلار! منی ازمک ایستییرلر. نوخ س...ر! نوخ س...ر!”

*

"ال-آیاغینی توتون. تئز اولون! آمپول گتیرین! اوکسیگئن وئرین! "

"راحت اول جانیم! ال-آیاق چالما! راحت اول! یاواش-یاواش نفس آل! بودو ها! گؤردون توختادین.

" یاخچیسان ها. "

"هیه، داها یاخچی اولا‌جاقسان."

"اوزان! اوزان، بیر آز ساکیت قال! "

"بودو ها، حالین دوزه لیر با."

"راحت قالما‌لیسان".

"اومودون اولسون! هر شئی دوزه ‌له‌جک ".

"اومود نمنه‌دی؟ اومود ایستمیرم! من یولداشیمی ایستیرم. او قایئتماغینی سؤیله‌دی. "

"جانیم، گؤزوم، او گله‌جک!”

"هاچان گله‌جک؟"

"سن بؤیوینده!"

A.Elyar

Nux`sərə və Nuxsər`lərin varlığına 

NUX`SƏR

Mən hələ kiçiyəm. Təzə on üç yaşında olmuşam. Uşaq bu dörd duvarın arasında tək qalmamalıdır.
Gücüm duvarlara çatmır. İki tərəfə qollarımı açmışam bəlkə əzilməyəm. Amma onlar getbəget daralır. Mənim gücüm duvarlara çatmır. Nux`sə...r! Nux`sə...r!
*
-Qorxma! Havar eləmə! İndi bu dibsiz sətili sallayıram, gir içinə. Üç düyün vurmuşam, bərkdir. Biləyin tez çıxardaram.
*
Nux`sər məni suyu bol, dərin quyudan çıxardı. Bilmədim quyunun ağzı açıqdır, qaçdım, birdən düşdüm. O, olmasaydı, indi mən çoxdan ölmüşdüm. Ondan suvay heç kim evdə yox idi.
Nənələrimiz yasa getmişdilər. Bir təzə ölən arvadın yasına. Dədələrimiz də işdəydilər.

Nux`sər bir yaş məndən böyük idi, ya böyükdür. Bilmirəm necə deyim. Onun uca boyu, fer-feri saçları, nazik-nəşim üzlü, seyrək qaşları var. O, gözəl, mehriban bir qızdır. Hərdən alnında və yanaqlarında narın tər dənəli çıxırdı. Mən onları əlimlə təmizləyirdim. O, hər dəfə deyirdi: " özləri gedər, incitmə məni".
Çox güclü idi. Həmişə su sətilini üç dəfə çəkirdi, quyudan çıxardırdı. Mən altı dəfə çəkirdim. O ildırım kimi qaçırdı, heç kim onla ayaqlaşa bilməyirdi. Qonşular deyirdilər: “qız dediyin Nux`sər-di”.

Məni quyudan çıxardarkən paltarlarımı dəyişməyə kömək elədi.
Acıdıq. “Qəyəmə” ( alaçıq) altında pəti saldıq, yeralma qızardıb yedik. Sonra uzandıq, qəyəmənin üzüm salxımlarına göz tikdik. Arılar vız-za-vız salmışdılar.

Nux`sər dedi:

-Anam deyir, "yoxsulun evinə bəla gələndə, bir-bir gəlməz, on-on pacasından tökülər.

-Həyə, Kərim əmini tanıyırsan. Qocalmışdı, hamballıq eliyə bilmirdi. Getdi əl- arabasında yer-yemiş alıb- satdı. Bir məmur  gəldi onun tərəzi  taylarını götürdü xiyabana tolazladı. O da məmur vurdu. İdarədən gəldilər yazıq kişini apardılar, oqədər vurdular ki, dəli oldu düşdü xiyabanlara.  

Nux`sər: "Doğrudur, dərdlər həmişə dal-ba-dal gələr. "Şeko" ilə "Aydın" yadındadır. Aydın naxoşladı, at-anasının pulu olmadı ona yaxçı dava-dərman eləsinlər. Düşdü öldü. Şeko da itdi, yox oldu. Üç gündən sonra onu yoldaşının qəbiri üstündə ölü tapdılar. O qədər ağlamışdı ki, düşüb ölmüşdü. Bilirsən niyə? "

-Həyə, bilirəm. O, yoldaşını çox sevirdi.

-Uşaqlar sevdikləri insanları birdən-birə əldən versələr, başlarına bəla gələr, bəlkə də ağır bəla.
Amma böyüklər belə dəyillər. Uşaqlar kövrəkdirlər.

Nux`sər başını qoydu qolumun üstünə dedi:

"Özündən muğayat ol!"

"Sən də özündən muğayat ol!"

"Yox, sən özündən çox muğəyit olmalısan. Dünya pis dünyadi. Qoymurlar insan birisini sevsin. Hamı iki üzlü, söz dolandıran, zatı qırıqdır. Sevgini insandan alıblar. Deyirlər: "Biz diyənə bax, sevgiyin burax! Yada yaşamağa haqqın yoxdur. Mən istirəm sən çox dözümlü olasan. Çox-çox.

-Öz əlimdə deyil, mən səni çox sevirəm".

"Bilirəm. Mən də sənin təkinəm. Mən də səni çox sevirəm. "

Evin həyəti cürəbə-cürə yemiş ağacları ilə doludur. Həyət bir bağ təkindir. Quşların mahnısı hər küncdən qalxmışdı. Serçələr qəyəmədə cik-cik salmışdılar.

Hacı Mahmud ki, kiçik uşaqları biz ilə oynuyardılar, həyət sahib idi. İstəyirdi biz eşiyə ötürəndən sonra həyəti satsın. Hər gün bir bəhanə ilə bizi incidirdi. Amma bizim getməyə bir yerimiz yox idi.

Onda ki Nux`sər dedi məni çox sevir, istədim onu öpüm. Amma utancla sevgi arasında qalmışdım ki, birdən dedi: "Qalx ayağa! Əl-damı yandı! "

Hən, Nux`sərgilin odun-ağac yığdıqları əl-damı, yanırdı. Nux`sər tez-tez quyudan su çəkdi. Mən anbarı basdım suya. Bir az sonra Hacı Mahmud tapıldı. O Nux`sərə sarı dedi:

 "Özüyün narahat eləmə gəl! Bilirsən ki, kəbin kəsmişik. Məhrəmik. Mən atayın borclarını ödəməyə söz vermişəm. Niyə bə xanım olmaq istəmirsən? "

Mən quruyub qalmışdım. Bu qoca kişinin nə dediyini heç anlamırdım. O, addım-addım bizə tərəf gəlirdi.

Nux`sər dal-dalı əl-damına sarı gedərkən dedi:  

-Kaftar! Göz-yaşı ilə əqd olarmı? Xam xəyaldasan. Mən öz sevgim ilə evlənmişəm. Mənə Nux`sər deyərlər,  arzuyun könlündə qoyaram. Dünyayın odlaram!

Hacı mənə yaxınlaşdı. Çılıng-ağacımın dəstəsi geçdi əlimə. Bir ağac qoydum təpəsinə, qanı axdı. O da bir yumuruq vurdu mənim üzümdən. Mən yerə sərələndim.

Bu anda Nux`sər əlindəki sətil ilə əl-damına girdi. Mən bağırdım: Nuxsə...r getmə!

O dedi: "Qorxma, qayıdıram, qayıdıram! "

*

"Mən istəmirəm mərizxanada qalam. Məriz dəyiləm. Bircə duvarlar daralır. Duvarlar! Məni əzmək istəyirlər. Nuxsə...r! Nuxsə...r!”

*

"Əl-ayağını tutun. Tez olun! Ampul gətirin! Oksijen verin! "

"Rahat ol canım! Əl-ayaq çalma! Rahat ol! Yavaş-yavaş nəfəs al! Budu ha! Gördün toxtadın.

" Yaxçısan ha. "

"Həyə, daha yaxçı olacaqsan."

"Uzan! Uzan, bir az sakit qal! "

"Budu ha, halın düzəlir ba."

"Rahat qalmalısan".

"Umudun olsun! Hər şey düzələcək. "

"Umud nəmənədi? Umud istəmirəm!" Mən yoldaşımı istirəm.
O, qayıtmağını söylədi. »

"Canım, gözüm, o gələcək!”

"Haçan gələcək?"

"Sən böyüyəndə!"

برای "نوخ سر" و هستی نوخ سر ها

نوخ سر NUX`SƏR

من هنوز کوچکم. تازه سیزده سالم شده است. بچه را که نباید توی این چهار دیواری تنها گذاشت. زورم به دیوارها نمی رسد. دستهایم را به هر طرف باز کرده ام  که شاید له نشوم، ولی آنها رفته رفته تنگ تر میشوند. زورم به دیوارها نمی رسد. نوخ س...ر! نوخ س...ر! نوخ س...ر!

*

« نترس! داد نکش! الان این سطل را که ته اش افتاده، برات می فرستم. برو توش. طناب را سه بار گره زده ام، محکم است. زود میاروم ات بیرون.»

*

"نوخ سر" من را از ته چاه آب که عمیق و پر آب بود بیرون کشید. متوجه در باز چاه نشدم، دویدم، و یکهو افتادم. اگر او نبود حتماً  تا حال مرده بودم. غیر از او کسی در خانه نبود. مادرهایمان رفته بودند به سوگواری خانمی که تازه فوت شده بود، و پدرهایمان هم سرکار بودند.

"نوخ سر" یک سال از من بزرگتر بود یا بزگتر است. نمیدانم چطور بگویم. او قد بلند و موهای فر-فری و صورت نازک و مهربان و زیبایی دارد، با ابروان کم پشت . گاهاً دانه های ریز عرق روی پیشانی و گونه هایش سبز می شدند که من با دستم آنها را پاک میکردم، و او هر بار میگفت« اذیتم نکن، خودشان میرن». خیلی قوی بود. همیشه سطل آب را ، سه بار می کشید، و از ته چاه بیرون میاورد. من باید شش بار می کشیدم. او مثل برق می دوید، کسی به پایش نمی رسید. همسایه ها میگفتند« دختر یعنی نوخ سر.»

وقتی ازچاه بیرونم آورد کمک کرد لباسهایم را عوض کردم. گرسنه بود یم. زیر آلا چیق مو، پتو انداختیم و سیب زمینی سرخ کردیم و خوردیم. در حالی که دراز کشیده بودیم چشم به خوشه های انگور دوختیم که از لابلای چوبهای آلاچیق آویزان بودند و زنبورها دور آنها وز-وز میکردند.

نوخ سر گفت :
« مادرم میگوید، وقتی بلاها به خانه فقیر میایند، یک یک وارد نمی شوند، ده تا ده تا  از سواخ بامش فرو میریزند!»

« آره، عمو کریم را که می شناسی. پیر بود نمی توانست حمالی کند. رفت روی ارابه دستی میوه فروشی کرد. مامور آمد کفه های ترازوی اش را به خیابان پرت کرد. با مامور دعوایش شد. او را گرفتند بردند در اداره آنقدر زدند که دیوانه شد و به خیابانها افتاد. »

نوخ سر: «  درسته، بلا ها همیشه به دنبال هم میایند. "شکو" و "آیدین" را که یادت هست. آیدین مریض شد پدر و مادرش پول نداشتند او را درست و حسابی دوا-درمان کنند، ماند و فوت کرد. شکو هم گم شد. بعد از سه روز او را مرده روی قبر دوست اش پیدا کردند. آنقدر گریه کرده بود،  که مرده بود. میدونی چرا؟»

« آره میدونم. او آیدین را خیلی خیلی دوست داشت.»

«  وقتی بچه ها کسی را که خیلی دوست دارند، یکهو از دست میدهند گرفتار مشکل میشوند. شاید هم دچار یک بلای بزرگ. اما بزرگترها این طوری نیستند. بچه ها شکننده اند.»

نوخ سر سرش را روی بازیم گذاشت و گفت:
« مواظب خودت باش!»
« توهم مواظب خودت باش!»

« نه، تو باید خیلی مواظب خودت باشی. دنیا، دنیای بدی ست. نمی گذارند آدم کسی را دوست بدارد. همه سخن چین و دو رو ، و بد ذات شده اند. دوست داشتن را از آدم گرفته اند. میگویند : یا باید به حرف ما گوش کنی و دوست داشتن خودت را کنار بگذاری، یا باید زندگی نکنی. من میخوام تو تحمل ات را خیلی خیلی بالا ببری. »

« دست خودم نیست، تو را خیلی دوست دارم.»
« میدونم. من هم مثل تو ام. من هم تو را خیلی خیلی دوست دارم.»

حیاط خانه پراز درختان مختلف میوه است.  مثل یک باغ. نغمه پرندگان از هر گوشه اش بلند شده بود. گنجشک ها روی سایه بان جیک-جیک میکردند.

«حاجی محمود» که بچه های کوچک اش همبازی ما بودند، صاحب حیاط بود.  قصد داشت بعد از اینکه خانواده های ما را بیرون کرد آنجا را بفروشد. هر روز به بهانه ای  ما را اذیت میکرد  که خانه را ترک کنیم. ولی ما جایی نداشتیم که برویم.

وقتی نوخ سر گفت من را خیلی دوست دارد، خواستم او را ببوسم. اما در میان خجالت و علاقه گیر کرده بودم  که یکهو گفت : « بلند شو! انباری آتش گرفته!»

آره ، انباری مادر نوخ سر که در آن هیزم جمع کرده بودند، آتش گرفته بود. نوخ سر فوراً سطلهای پر آب را از چاه بیرون کشید و من انباری را به آب بستم. اندکی نگذشته بود که جاجی محمود پیدایش شد. او رو به به نوخ سر گفت:

«بیا خودت را اذیت نکن. میدانی که عقد کرده ایم. محرم هستیم. به پدرت هم قول داده ام که قرض هایش را بپردازم. چرا نمیخواهی خانم خانه باشی؟»

من خشکم زده بود. نمی دانستم این پیر مرد چه میگوید. او داشت قدم به قدم به طرف ما میامد. نوخ سر که پس پسکی به طرف انباری میرفت گفت:

« کفتار! تو خیال میکنی عقد کرده ای. عقد با گریه عقد نیست. من با عشق خودم عقد کرده ام. به من میگن نوخ سر. آرزوی ات را به دلت میگذارم.  دنیای ات را به آتش میکشم!»

حاجی به من نزدیک شده بود. با چوب الک -دولکم که گیرم آمد، به سرش کوبیدم . خونین شد. او هم مشت محکمی تو صورتم  زد.  به زمین افتادم. در این لحظه، نوخ سر، که سطل آب در دستش بود وارد انبار شد! آتش زبانه می کشید! من فریاد زدم « نوخ س...ر نرو!»
صدا داد : «نترس، میام! میام!»

*

« نمی خوام دربیمارستان باشم.مریض نیستم. فقط دیوارها تنگ میشوند. دیوارها! میخواهند له ام کنند. نوخ س...ر! نوخ س...ر!»

*

« دست و پایش را بگیرید. آمپل بیار! اکسیژن بده.»
« آرام بشو جانم! آرام. خوب  نفس بکش! خوب.»
« راحت شدی؟ حالت بهتر شد؟»
«نه، داری بهتر میشی.»
« دراز بکش! آرام باش!»
« بهتر شدی.»
« باید آرام باشی.»
« امید داشته باش! همه چیز درست میشه.»
« امید چیه؟ امید نمی خوام . من دوستمو میخوام. او گفت برمیگرده ، میاد. »
« میاد جانم. حتماً میاد.»
« کی میاد؟»
« وقتی تو بزرگ بشی.»