رفتن به محتوای اصلی

NİNTU, ARZULAR VURĞUNU نین تو، دلباخته آرزوها
03.04.2018 - 22:09

 

لوگال (حاکم) ساراییندا فیکیرلی وار-گل ائدیردی. وزیر ایچرییه گیردی:

- بویورون قوربان. -دئدی.

لوگال:

- وزیر، یول گؤستر. ایستیرم رعیت مندن قاچماسین. گؤردویوموز ایشلر اوغورسوز اولوبدور. رعیت، قول، نؤکر، هامی اؤزباشینا اولوبلار. حتی صنعت‌چی و عالیملر ده. یالنیز یالتاقلار منیم دؤوره مه دولانیرلار. اودا قارینلاری اوچوندور.

- قوربان، بوندان اؤنجه عرض ائتمیشم، بو ایشین یالنیز بیر یولو وار. او دا «توراتان‌دیر».-وزیر دئدی.

- قبول. گئت تئز ایشی یئرینه یئتیر!- لوگال دئدی.

حؤکمدارین امریله ائلکی توراتانلارا بیر یئر تیکدیلر، اؤلکه‌ده اللرینه گئچن توراتانی توتوب اورایا اؤتوردیلر. سونرا اونلاری کند و شهرلره یایدیلار. بالا-بال اؤلکه، توراتان یوواسینا چئوریلدی!

لوگال و اوردوسو هؤرومه چکلرین تور هؤرمیینی گودوردولر و اویاق ایدیلر، بیر آدام اونلارین ایشینی کورلآمماسین. بو ایشه قارشی‌ دورماغا، هئچ کیمده جسارت یوخ ایدی. کیمسه اؤز باشینین الینده قالمامیشدی.

Missing media item.

تدبیر نتیجه وئردی: بوتون هر زاد توراتان تورونا دولدو. کند شهر؛ اوت -علف آغاجلار؛ و حتی مال-حیوان ایله اینسانلار. یالنیز لوگال، اوردو و بؤیوک باشلار تورسوز ایدیلر. توراتانلاری قووماغا فقط اونلارین حاقی وار ایدی. بو قرار ایله لوگال هر شئیی الینه آلدی، و اؤزباشینالیق، حؤکمدن چیخما، مخلوقون یادیندان چیخدی.

بونا باخمایاق کی، ؤنجه ده تور ایشچینده یاشآمماق، ببیرسئرا اینسانلارا آغیر گلیردی. گئت-به-گئت چوخ آدام اونا آلیشدی. اونلار بوتون گئجه-گوندوز گؤردوکلری ایشلری تور ایچینده گؤروردولر، و سس لرینده چئخارتمیردیلار. نئجه دئیرلر هئچ عذابینی دا سایمیردیلار. عادت، آلیشما، اینساندان بیر یئنی آدام یاراتمیشدی. بونلا بئله، کیمی سی ده دئییردی، اینسان دایمی تور-توربادا قالماز، نئجه کی، بالا قوش، همیشه یووادا قالماز.

Missing media item.

بو آرادا بیر قیز اوشاغی، نینتو Nintu آدیندا، آتا-آناسی ایله بیرلیکده، بیر کنده یاشاییردی...

اونلارین کیچیک بیر زمی‌سی وار ایدی، و بیر نئچه باش دا قویون گئچیلری. کئچینه‌جکلرینی اونلاردان تأمین ادیردیلر.

ننه-دده‌ نین بئینینه دوشدو، اوشاغی کوزه‌ چی یانینا گؤندرسینلر، چاناق‌چیلیق اؤیرن‌سین. بلکه گله‌جکده عائله‌نین گئچینمه یینه یاردیم ائتسین. آتاسی آپاردی اوشاغی بیر چاناق‌چی قادینین یانینا قویدو.

ائلکی آخشام اولدو قادین اوشاقدان سوروشدو:

-قیزیم آدین نه دیر؟
- اسکی قیرƏski qır-اوشاق دئدی.

- اسکی قیر، ایش باشیندا یاتاجاق‌سان. صاباح گلجه‌یم قاپینی چالام، آچارسان.

- باش اوسته خانیم.

قادین گئتدی. اوشاق چوخ اللشدی یاتسین، یاتا بیلمه‌دی. دوردو ناجاغی گؤتوردو دوشدو کوزه ‌لرین جانینا. اسکی کوزه ‌لری قیردی، سونرا گئدیب یاتدی. سحر قادین گلدی قاپینی چالدی:

- آی، اسکی قیر، آچ قاپینی!

او قاپینی آچیب دئدی:

- خانیم، یالنیز اسکی کوزه ‌لری قیرمیشام. سهو ده ائله ممیشه‌م.

قادین گؤردو اوشاق کوزه‌ لری قیریب و هر شئی بیری-بیرینه وورولوبدور.

بتر جینلندی. سوپورگه‌نی قووزادی گؤیه  قیزین تپه‌سینه چالسین. اوشاق، اونون قولتوغو آلتیندان زوووب گئتدی. و  آداملارا قاریشدی. کنده آتاسی دئدی:

-قیزیم، نیه به قاییتدین؟

-کوزه‌چی‌لیگی سئومیرم.- دئدی.

بس نه یی سئویرسن؟

-ایستیرم یاتام.-سؤیله دی.

صبح کی، یوخودان دوردو دئدی:

منی آپارین کاتیب یانینا. ایستیرم یازماق اؤرگشه‌م. اونو «دوب-سار»ین یانینا گؤتوردولر. بئش یاشیندا ایدی. سککیز ایل درس اوخودو. او گونه جن کی، حاکمین آداملاری کنده گلدیلر و قیزنان عائله‌سینی چکه-چکه آپاردیلار.

سون گون دوب-سار دئدی:

- نین-تو، بیلدییمی اؤیره ندین. سون سؤزومو دئمیشه‌م، گنه دئییرم، اونوتما: بیر یاشایش بو دور کی، گؤرورسن. چوخ آجی‌دیر. باشقا یاشایش اودور کی، هامی شیرین یاشار. بیزیم گئچمیشده، دادلی-دادسیز، ایشلر چوخ اوبدور. اونلاری سنه دئمیشه‌م.
یئنی حیاتا یئنی ایشلر گره ک لی دیر. خوش حیاتدا هامی چالیشار، هامی یییر. هامی دئییب، هامی گولر. من ؤز دنیامدان، ؤز بیلدییم یوخلادیغیمدان دانیشیرام، سنده گره ک ؤز دنیاندان دانیشاسان.
من گؤره سی هر شئیین، هر بیر ایشین، ایکی بؤلومو وار ایدی: ائلین کی، آدامین کی. ائل ایشینی ییغینجاقلارسئچه ردی. ائلین باشینی دولاندیراندا او نلار ایدی. آداملارین رضایت ایله هر یئرده ییغینجاقلارین سؤزو گئچه ردی. هم آدام راضی ایدی، همده ائل. آدامین سؤزو اولمایان یئرده، حیاتیدا اولماز. 

Missing media item.

لوگال قیزین ننه-دده` سینه دئدی:

- نیه به بو اوشاغین تورو یوخدور؟ نیه بوغدادان حؤکمدار ایله اربابین پایینی وئرمیرسینیز؟ بویون قاچیرتماغین جزاسی دوستاقدیر، بونو بیلیرسینیزمی؟

آنا جاواب وئردی:

- لوگال ساغ اولسون. بلی، بیلیریک. آمما بو ایل یاغیش یاغماییبدی. اولوب قالان سولاردا بندلرده قالارکن آغالارین مولکونه آخیب گئدیبدیر. یئمک اوچون چؤرییمیز یوخدور. بیر تیکه چؤرک اوچون همیشه آواراییق. اوشاغی باغیشلایین، اوشاقدیر، هله آنلامیر. حاکمین ایله اربابین پایینی بو ایل ایکی قات وئرریک. لطفاً بیزه واخت وئرین.

وزیر اییلیب حاکمین قولاغینا دئدی:

- لطفاً واخت وئرین. دوستاقدا چؤرکلری بیزیم بوینوموزا دوشر.

لوگال عائله‌نین سؤزونه باخیب اونلارا دئدی:

- بو گلن یایا جان واختینیز وار.

اوندا کی، «واختینیز وار» سؤزو حاکمین آغزیندان چیخدی، قیز دئدی:

-جنابی لوگال، باغیشلایین...

 آناسی قیزین الین چکیب دئدی:

-دانیشما، دور!- او سؤزون کسدی.

  لوگال کیچیک قیزین سسینی ائشیدیب اونا ساری دئدی:

-سؤزون وار دئ!

- جنابی لوگال چوخ باغیشلایین، آنام فیکر ائله ییر، گلن ایل ائلییه بیلریک ایکی قات پای وئرک. آمما دوزو بودور، بیز وئره بیلمه ریک. چون بیر زادیمیز یوخدور. اولمایاجاق دا وئرک. بو دا چوخ آیدین‌دیر!

حاکمین گؤزلری بره لدی؛ قولاقلاری شوشله‌ندی. آلنی چین توتارکن، قالین و قوجا سسی ایله سوروشدو:

-نه دئدین؟

- دئدیم، بیز سیزه پای وئره بیلمریک. چون یوخوموزدور، و اولمایاجاق دا. قالدی کی، اصلینده بیز سیزه و اربابا بوشلو دییلیک پای وئرک.  

لوگال بیر قاققیلتی چکیب دئدی:

-بیندیم. چوخ ایللردن سونرا بو ایلک دفعه‌دیر، دوزلویون سسی قولاغیما گلیر. هامی منه یالان سؤیله ییر. نئچه یاشینداسان؟ آدین ندیر؟

- آدیم  نین` تو . 13 یاشیندایام.

-لوگال و اربابین ایشلرینی آنلایا بیلیرسن‌ می؟ اوردو ایله سارایین ایشلریندن خبرین وارمی؟ بیلیرسن‌ می مخلوق مملکت نئجه دولانار؟ کاتیبین ایشیندن باشین چیخارمی؟

-بلی. من سیزی تانیییرام. بیلیرم عائله‌نیزی الدن وئریب سینیز و ایندی ده یالقیزسیز. چئوره‌ نیزی ده یالان‌چی، یالتاقلار آلیبدیلار، و سیزدن چؤرک یئییرلر. هامینین ایشیندن خبریم وار. کاتیبین ایشینی ده بیلیرم. من بئش یاشیمدان دؤنه‌نه جن کاتیبدن درس آلمیشام. آمما منیم ده سیزدن سورغوم وار.

-چوخ یاخشی، دئ گلسین.

-قویون گئچینی ساغا بیلرسینیزمی؟ بوغدا اکیب-بیچمک، چؤره ک عمله گتیرمک، الینیزدن گلرمی؟ هله بونلار قیراقدا قالسین، هئچ الینیزدن گلرمی او ساققالینیزی قیرخاسینیز؟ 

لوگال، اوز-گؤزونون ترپه‌نمه‌سیندن سینیق گؤزه گله‌رک دئدی:

-یوخ، بونلار منیم الیمدن گلمز.

-بلی، دوز بویوردونوز. بونلاری اؤیره ‌نمه‌می‌سینیز. سیز حؤکمدار اوغلو، حؤکمدار اولوبسونوز. ارباب، ارباب اوغلو اولدوغو اوچون، ارباب اولوبدور. الینی آغدان-قارایا وورمادان. مملکتدن سؤز آچدینیز، اؤلکه، سارای آچان، اودون ایچینده کول اولور. سیز مخلوقو، مملکتی، توراتان توروندا باسدیریب سینیز. بوایشین سونونوبیلیرسینیزمی؟ اونون سونو، هرشئیین آرادان گئتمه سی‌دیر.

لوگال تاختیندا اوتورموشدو، و آداملاری یانیندا دورموشدولار. ائله بیل هامی قوروموشدو. نه ترپشیردیلر، نه ده کیرپیک ووروردولار. بالاجا قیزین گئچرلی سؤزلری و ایتی باخیشی اونلارین ایلیینه ایشلمیشدی. او باخیشلارینی دیم-دیک اونلارین گؤزلرینه تیکرکن، گل-گئت ائدیب دانیشیردی. او سؤزونو قورتارارکن لوگال دئدی:

- سنی قیزیم چاغیرا بیلره‌م؟

-دیله ییره م.

-ایر‌ه لی سورمه‌لی سؤزوم: قال بورادا بیزه یاردیم ائله. ایشیین پول آلارسان. آتا-آنای نان دا گئدیب-گله بیلرسینیز. سئوینره‌م قیزیم سؤزومه هن دئسین.

-بو چوخ آغیر بیر ایشدیر. من گرک او آداملارا یاردیم ائد‌م کی، اینسانلاری تلیسه باسیبلار و آغزینی دا باغلاییبلار. منیم ده سیزین اوچون بیر ایر‌ه لی سورمه‌لی سؤزوم وار: بیر نئچه سؤز یازاریق، قول چکرسینیز،  ننه-دده‌م آپارار. بیریمجی: قویون من ایشلری دوزلدیم. ایکیمجی: هامی گؤزل یاشایین.- بالاجا قیز جاواب وئردی.

- بیندیم. یازاق.- لوگال دئدی.

-قوربان، یازمایین! بو کیچیک قیز، آدی بللی بیر اووسون‌چودور. او سیزی اووسونلاییبدیر.-وزیر دئدی.

-قیزیم، اووسونلاییرسان؟-لوگال سوروشدو.

-حؤکمدار ساغ اولسون! اووسونلامیرام. آمما بو کی، کندده آدی بللی یم، هن، دوز دور. چوخ اینسانلار دیللرینی ایشه سالیب دوز دئمیرلر. ایشلری ده پوزورلار. آمما من چالیشیرام اوره ییم ایله دانیشام، و دوز دانیشام. منیم دیلیم اورییمدن خبر آلمامیش دانیشماز. قویون، دوز-ایرینی بیر اؤلچک.

بالاجا قیز، بولبولون قفه‌سینی گؤتوردو میزین اوستونه قویدو، و سؤزونون آردینی توتدو:

-ایندی جنابی وزیر بو یازیق بولبوله بیر دوز سؤز دئسین.

-وزیر دانیش!- حاکیم دئدی.

وزیر قوشا ساری سؤیله دی:

- اوخو بولبولوم اوخو!-بولبولدن سس چیخمادی.

- اوچ گؤزه لیم، اوچ!- کیچیک قیز دیرکن بولبول پیریلدادی. قیز قفه‌سین قاپی‌سینی آچدی. الینی بولبوله ساری توتوب دئدی:

-اوچ گل!- بولبول اوچوب قوندو قیزین الینه. اونو آپاردی پنجره‌نین قاباغینا:

-گئت سئودیین یئره گؤزه لیم، گئت!- بولبول اوچدو گئتدی.

قیز دئدی:

-کؤنلو کؤنلومه دئدی، اوچوش سئویر بولبولوم.

قیز گئتدی قافلانین قفه‌سی قاباغینا. وزیره ساری دئدی:

-جنابی وزیر، گل بو حیوانا بیر دوز سؤز سؤیله.

وزیر قافلانین قورخوسوندان دئدی:

-منیم قاپلانا بیر سؤزوم یوخدور.

قیز قفه‌سین قاپی‌سینی آچدی. سس قوپ‌دو، مجلیس بیر-بیرینه دیدی. او دئدی:

 - قورخمایین، سیز اینن ایشی یوخدور. -او اللرینی قافلانا ساری آچیب دئدی:

-گل گؤزلیم، گل بیر سنی اؤپوم من. سنی اوزون ایللردیر گؤرممیشه‌م.

قافلان گلدی اونون قوجاغینا. قیز دئدی:

- گئت سئودیین یئره گؤزلیم، گئت!- قاپلان یولون توتدو، سارایدان چیخیب گئتدی. هامینین آغزی آچیق قالمیشدی. وزیر دئدی:

- حؤکمدار ساغ اولسون! دئمدیم بو قیز اووسونچودور؟ بو دا دلیل سند.

-قیزیم، بو سؤزه نه دئییر سن؟-حؤکمدار سوروشدو.

-لوگال گؤردو هئچ بیر اووسون اولمادی. اوره کلر بیر-بیر ایله دانیشدیلار. آرزو یئرین آلدی. من کنده، داغدا-داشدا، یایلاق-قیشلاقدا، گؤز آچاندان بو یانا، حیوانلار ایچینده اولوب بؤیوموشم. بیز بیر-بیریمیزین کؤنول سؤزونو آنلاییریق.

اونلار ایکی شرطی یازیب قیزین عائله‌سینه وئردیلر. کیچیک قیز ننه-دده` سینی توردان قورتاردی و حاکیمه ساری دئدی:

-ایلک ایشیمیز، اؤلکه‌نی توردان قورتارماقدیدیر. قویون مخلوقون ال-قولو آچیلسین، ایشله‌یه بیلسینلر. زورنان مخلوقو چووالا باسماق اولار، آمما زورنان مخلوقون اوریینه گیرمک اولماز. یالنیز دوز ایش، اورکلره یول آچار.

گوله-گوله ایشله‌مه‌دن، نه وئرگی اولار، نه ده خزینه‌یه پول ییغیشار.

سارای آداملاری قیزین سؤزلرینه و حاکمین ایشینه مات قالمیشدیلار. اونلارین بیر بؤلوکو ده برک آجیقلانمیشدی. باشدا وزیر. بو آرادا لوگال باشینداکیلارا دئدی:

-بو گوندن بئله‌یه نین تو منیم قیزیمدیر. و اونون سؤزو منیم امریم. آنجاق تانریلار منی سئوه‌ رک بیراوشاق وئردیلر کی، من بوندان آرتیق داها یالقیز و ایناق‌سیز قالمایام.

دؤوره ‌ده ‌کی لرحاکمین سئوینجیندن سئویندیلر، وآجیقلی لار ایسه اوزده اولسا هیرسلرینی گیزلتدیلر. آمما گئنه‌ده اونلارین بیر سیراسی، نین-تو یا اووسون‌چو گؤزو ایله باخیردی. فکر ائله ییردیلراوحاکیمی اووسونلاییبدیر. نینتو گؤزل-گؤیچک کندلی دورومو ایله، هر باخانی چکیردی. اونون ایتی باخیشلاری، ایلییه ایشلیرکن، انسانی یئرینده قورودوردو. اوسئوگی دولو دورو اوره ییله، بیلیم، دوشونجه‌سیله، بیرجه اینسانلاری یوخ، آنجاق حیوانلاری دا اووسونلاییردی. قوش اونون اووجوندا دن یئییردی، و حیوان قوجاغیندا یوخلاییردی. اونون باخیشیلا آجیق سئوگییه، کدر گولوشه دؤنوردو. او بیر کیچیک قیز ایدی کی، افینی یئرینده اوینادیردی.

لوگال اونا ساری دئدی:

-سنین حیوانلار ایله دوستلوغون منیم اوچون ده چاشدیریجی‌دیر. سنین نه فرقین وار باشقا اینسانلار ایله؟

- منیم باشقا اینسانلار ایله یالنیز بیر فرقیم وار. اونلار دیللری ایله دانیشیرلار، من اورییم ایله. اوندا کی، دیل دانیشیر، هوش دینجلیر. اوندا کی، اورک دانیشیر، هوش سؤزجوکلره آنلام وئریر. اوریین دیلینی داش دا آنلاییر، دیلین، دیلینی، اینساندا آنلامیر. اوریین دیلینی اؤیره‌ نمک گرک. اونون دیلینی هوش آچار. ائلکی آچیلدی گؤرمه‌لی‌دیر نه دئییر. بزه ن ده دئییر: یانیق آغاج‌ یاشیل‌ اولماز!

نینتو حاکمی یاخشی تانیردی. دوبسار`ین درسیندن. بیلیردی قوراقلیق، توراتان، اؤلکه‌نین یوخسوللوغی، خزینه‌نین بوشلوغو، مملکتی اوچوروما یئتیریبدیر. بیر طرف‌دن حاکیمین کؤنول روح بوش‌لوغو، باشقا طرف‌دن ایسه سارایدا اوغرولارین گوجله‌مه‌سی، و ایندی ایسه بو آغیردورومدا، بیردن-بیره کیچیک قیزین تاپیلماسی، حاکمی بیر یوموشاق موما چئورمیشدی.

هر کسین اوزگونلویو وار. نین تو حاکمین بوش داممارینی تانیردی. و اؤز اوره یینین یئنیلمزگوجونه واقف ایدی.

او بوتون سئوگی ایدی. داشین اوریینده اؤوزنه یئری آچیردی. دایاز یوخ، درین دوشونجه‌لی ایدی. وایلان کیمی هوش‌لو. لوگال تای‌سیز بیر اینجی ایله اوز-به-اوز اولموشدو. بیراینجی کی، اوندا دوشونجه ایله سئوگی بیراولموشدو.

لوگال ایستیردی خالقی توراتان تورونا باسماقلا الدن وئرمه‌سین، آمما ایندی اؤزو دوشموشدو بیر کندلی قیزین چنگینه!

نینتو-نون ننه-دده‌سی بو باش وئرمه‌دن سئوینیردیلر. اونلاردان آیریلاندا دئدی:

- لطفاً گئدین معلمی‌می گؤرون. منیم دیلیمدن سلام سؤیلیین. و دئیین کی، اونلا واجیب بیر ایشیم وار، گله‌جه‌یم گؤروشونه.

- آرخایین اول. یقین گئدره‌م.-آتاسی دئدی.

اونلار باشی اوجالیقلا ویدالاشدیلار.

نینتو هرگون بیرایشین نجه گؤرولمه‌سینی یازیب قویوردو حاکمین قاباغینا، و ایمضا آلیردی. بئش ایل چکمه‌دی، بوتون صینیفلر، اکین‌چیلر، صنعتکارلار، ایشچیلر، کاتیبلر، کاهینلر، اوردو، حیواندارلار، تاجیرلر، معمارلار، قویو قازانلار و باشقالاری، ییغینجاق و ثابت مجلیس صاحابی اولدولار.
نینتو اونلارین سؤزلرینی دینله‌ یرکن آرزولارینی توپلادی. اؤلکه‌نی توردان سیلدیلر. کهریزلر، مدره‌سه‌لر، تیجارت کاروانلاری، یولا سالدیلار و گوجلندیردیلر. گوناه ‌سیز محبوسلاری، قوللاری و اسیرلری بوراخدیلار. ایش گؤرنه امک حاقی وئریلدی.اربابین الینی یئردن اوزدولر. یئر اکینچینین، حیواندارین، و هامینینکی اولدو. یوخسولدان وئرگی قیریلدی، ایشدن دوشن انسانین کئچینجه یی اؤد‌ندی.

 دوبسار اولدو نین تو`نون مصلحت چی سی. سارای ایله اوردو، اوغرو و یالتاقلاردان بوشالدی. ایشلره حساب-کیتاب، دفتر-دستک آچیلدی. بایرام شن‌لیک چوخالدی.

نینتو آزاد واختیندا دؤیوش فندلرینی اؤیرندی. حؤکمدار دونیاسینی دئییشه‌نده او، اون سککیز یاشیندایدی. حاکیم مجلیسلره تاپشیردی، نین تو` نو اونون یئرینه سئچسینلر. و بئله ده اولدو. خالق نینتو نو مجلیسلر شوراسینا باش سئچدی. و اونو ملیکه آدلاندیردیلار. بیر آی سونرا، وزیر، و اونا باغلی اولان عسگرلر، اربابلار، کاهینلر، قولدارلار، و اوغرولار بیرلشدیلر.

 بیر گئجه تؤکولدولر نینتو` نون  اوستونه. قیزا صادق قالان قوه‌ لرین، داواملی مدافعه خبری، ایلدیریم کیمی ؤلکه نین هر یئرینده چاخدی. شهر کند اهالی‌سی اللرینه کئچن هاجاتلارلا وزیره هوجوم گتیردیلر. بیرآغیردؤیوشدن سونرا وزیرین اوردوسو سینقین چیخدی. نینتو قویمادی توتولانلاری اؤلدورسونلر. 

بو قوج گلمه‌دن بیر آرا سونرا ییغین‌جاقلار-ییغینجاغی (مجلیسلر شوراسی) نینتو یا اونون ائولنیب تک قالماماغینی سؤیله‌دی.

نین تو دئدی:

- من ائلیمین آرزولاری ایله ائولنمیشه‌م. بو آرزولار یئرینی آلاندان سونرا، گؤز اوسته. ایندی منیم ار اوچون واختیم یوخدور.

اگر بو سؤز سیزی راضی ائتمیر، قویون بئله سؤیله ییم: هاچان یوخوما گلن اوغلانی تاپدیم ائولنه جیم.

مجلیس بیرلیکده سؤیله‌دی:

- نینتو آرزولار وورغونودور. اونا واخت وئرین.

سون

 

A.Elyar

 

NİNTU, ARZULAR VURĞUNU

 Missing media item.

Luqal(hakim) sarayında fikirli var-gəl edirdi. Vəzir içəriyə girdi:

- Buyurun qurban. -dedi.

Luqal:

- Vəzir, yol göstər. İstirəm rəiyyət məndən qaçmasın. Gördüyümüz işlər uğursuz olubdur. Rəiyyət, qul, nökər, hamı özbaşına olublar. Hətta sənətçi və alimlər də. Yalnız yaltaqlar mənim dövrəmə dolanırlar. Oda qarınları üçündür.

- Qurban, bundan öncə ərz etmişəm, bu işin yalnız bir yolu var. O da “toratandır”.-vəzir dedi.

- Qəbul. Get tez işi yerinə yetir!- luqal dedi.

Hökmdarın əmrylə eləki toratanlara bir yer tikdilər, ölkədə əllərinə geçən toratanı tutub oraya ötürdülər. Sonra onları kənd və şəhərlərə yaydılar. Bala-bal ölkə də, toratan yuvasına çevrildi.

Luqal və ordusu hörümçəklərin tor hörməyini güdürdülər və oyaq idilər, bir adam onların işini korlamasın. Bu işə qarşısı durmağa, heç kimdə cəsarət yox idi. Kimsə öz başının əlində qalmamışdı.

Tədbir nəticə verdi: Bütün hər zad toratan toruna doldu. Kənd şəhər, ot-ələf ağaclar, və hətta Mal-heyvan ilə insanlar. Yalnız luqal, ordu və böyük başlar torsuz idilər. Toratanları qovmağa fəqət onların haqı var idi.
Bu qərar ilə luqal hər şeyi əlinə aldı, və özbaşınalıq, hökmdən çıxma, məxluqun yadından çıxdı. 

 

Buna baxmayaq ki, başlanışda tor içində yaşamaq, bəzi insanlara ağır gəlirdi. Get-bə-get çox adam ona alışdı. Onlar bütün gecə-gündüz gördükləri işləri tor içində görürdülər, və səslərini də çıxartmırdılar. Necə deyərlər, heç əzabını da saymırdılar. Adət, alışma, insandan yeni bir adam yaratmışdı. Bunla belə, kimisi də deyirdi, insan dayımı tor-torbada qalmaz, necə ki, quş balası, həmişə yuvada qalmaz.

 

Bu arada bir qız uşağı, Nintu adında, at-anası ilə birlikdə, bir kəndə yaşayırdı. Onların kiçik bir zəmisi var idi, və bir neçə baş da qoyun geçiləri. Keçinəcəklərini onlardan təmin edirdilər.  

Nənə-dədənin beyninə düşdü, uşağı kuzəçi yanına göndərsinlər, çanaqçılıq öyrənsin. Bəlkə gələcəkdə ailənin geçinməyinə yardım etsin. Atası apardı uşağı bir çanaqçı qadının yanına qoydu.

 

Eləki axşam oldu qadın uşaqdan soruşdu:

-Qızım adın nədir?

-Adım “ əski qır.-uşaq dedi.

- Əski qır, iş başında yatacaqsan. Sabah gələcəyəm qapını çalam, açarsan.

- Baş üstə xanım.

Qadın getdi. Uşaq çox əlləşdi yatsın, yata bilmədi. Durdu nacağı götürdü düşdü kuzələrin canına.

Əski kuzələri qırdı, sonra gedib yatdı. Səhər qadın gəldi qapını çaldı:

- Ay, Əski qır, aç qapını!

O qapını açıb dedi:

- Xanım, yalnız əski kuzələri qırmışam. Səhv də eləməmişəm.

Qadın gördü uşaq kuzələri qırıb və hər şey biri-birinə vurulubdur.

Bətər cinləndi. Süpürgəni qovzadı göyə qızın təpəsinə çalsın. Uşaq, onun qoltuğu altından züvüb getdi. Və adamlara qarışdı. Kəndə atası dedi:

-Qızım, niyə bə qayıtdın?

-Kuzəçiliyi sevmirəm.- dedi.

Bəs nəyi sevirsən?

-İstirəm yatam.-söylədi.

 
Missing media item.
 

Sübh ki, yuxudan durdu dedi:

Məni aparın katib yanına. İstirəm yazmaq örgəşəm. Onu “Dub-sar”rın yanına götürdülər. Beş yaşında idi. Səkkiz il dərs oxudu. O günə təkin ki, luqalın adamları kəndə gəldilər və qızınan ailəsini çəkə-çəkə özləri ilə apardılar.

Son gün Dub-sar dedi: 

- NİN-TU, bildiyimi öyrəndin. Son sözümü demişəm, gənə deyirəm, unutma: Bir yaşayış bu dur ki, görürsən. Çox acıdır. Başqa yaşayış odur ki, hamı şirin yaşasın. Bizim geçmişdə, dadlı-dadsız işlər çox olubdur. Onları sənə demişəm. Yeni həyata yeni işlər gərəklidir. Xoş həyatda hamı çalışar, hamı yeyər; hamı deyib, hamı gülər. Mən öz dünyamdan, öz bildiyim yoxladığımdan danışıram, səndə gərək öz dünyandan danışasan.

Mən görəsi hər şeyin, hər bir işin, iki bölümü var idi: Elin ki, adamın ki. El işini yığıncaqlar seçərdi. Elin başını dolandıran da onlar idi. Adamların rizayət ilə hər yerdə yığıncaqların sözü geçərdi. Həm adam razı idi, həm də el. Adamın sözü olmayan yerdə, həyatı da olmaz.

*

Luqal qızın nənə-dədə` sinə dedi: 

- Niyə bə bu uşağın toru yoxdur? Niyə buğdadan hökmdar ilə ərbabın payını vermirsiniz? Boyun qaçırtmağın cəzası dustaqdır, bunu bilirsinizmi?

Ana cavab verdi:

- Luqal sağ olsun. Bəli, bilirik. Amma bu il yağış yağmayıbdı. Olub qalan sular da bəndlərdə qalarkən ağaların mülkünə axıb gedibdir. Yemək üçün çörəyimiz yoxdur. Bir tikə çörək üçün həmməşə avarayıq. Uşağı bağışlayın, uşaqdır, hələ anlamır.  Hakimin ilə ərbabın payını bu il iki qat verərik. Lütfən bizə vaxt verin.

 

Vəzir əyilib luqalın qulağına dedi:

- Lütfən vaxt verin. Dustaqda çörəkləri bizim boynumuza düşər. 

Luqal ailənin sözünə baxıb onlara dedi:

- Bu gələn yaya can vaxtınız var.

Onda ki, “vaxtınız var” sözü luqalın ağzından çıxdı, qız dedi:

-Cənabı hakim, bağışlayın...

Anası qızın əlin çəkib dedi:

-Danışma, dur!- o sözün kəsdi.

Luqal kiçik qızın səsini eşidib ona sarı dedi:

-Sözün var de!

- Cənabı hakim çox bağışlayın, anam fikr eləyir, gələn il eliyə bilərik iki qat pay verək. Amma düzü budur, verə bilmərik. Çün bir zadımız yoxdur.
Olmayacaq da verək. Bu da çox aydındır!

Luqalın gözləri bərəldi, qulaqları şüşləndi. Alnı çin tutarkən, qalın və qoca səsi ilə şoruşdu:

-Nə dedin?

- Dedim, biz sizə pay verə bilmərik. Çün yoxumuzdu, və olmayacaq da. Qaldı ki, əslində biz sizə və ərbaba boşlu dəyilik pay verək.   

Luqal bir qaqqıltı çəkib dedi:

-Bəyəndim. Çox illərdən sonra bu ilk dəfədir, düzlüyün səsi qulağıma gəlir. Hamı mənə yalan söləyir. Neçə yaşındasan? Adın nədir?

- Adım  NİN` TU . 13 yaşındayam. 

-Luqal və ərbabın işini anlaya bilirsənmi? Ordu ilə sarayın işlərindən xəbərin varmı? Bilirsənmi məxluq məmləkət necə dolanar? Katibin işindən başın çıxarmı?

-Bəli. Mən sizi tanıyıram. Bilirəm ailənizi əldən verəndə sonra  yalqızsınız . Çevrənizi də yalançı, yaltaqlar alıbdılar. Və sizdən çörək yeyirlər. Hamının işindən xəbərim var. Katibin işini də bilirəm. Mən beş yaşımdan dönənə cən katibdən dərs almışam. Amma mənim də sizdən sorğum var. 

-Çox yaxşı, de gəlsin.

-Qoyun geçini sağa bilərsinizmi? Buğda əkib-biçmək, çörək əmələ gətirmək, əlinizdən gələrmi? Hələ bunlar qıraqda qalsın, Heç əlinizdən gələrmi o saqqalınızı qırxasınız?
 

Luqal, üz-gözünün tərpənməsindən sınıq gözə gələrək dedi:

-Yox, bunlar mənim əlimdən gəlməz.

-Bəli, düz buyurdunuz. Bunları öyrənməmisiniz. Siz hökmdar oğlu, hökmdar olubsunuz. Ərbab, ərbab oğlu olduğu üçün, ərbab olubdur. Əlini ağdan-qaraya vurmadan. Məmləkətdən söz açdınız, ölkə saray açan odun içində kül olur. Siz məxluqu, məmləkəti, toratan torunda basdırıbsınız. Bu işin sonunu bilirsinizmi?  Onun sonu, hər şeyin aradan getməsidir.

 
Missing media item.
 

Luqal taxtında oturmuşdu. Adamları yanında durmuşdular, elə bil hamı qurumuşdu. Nə tərpəşirdilər, nə də kirpik vururdular. Balaca qızın geçərli sözləri və iti baxışları onların iliyinə işləmişdi. O baxışlarını dim-dik onların gözlərinə tikərkən, gəl-get edib danışırdı. Sözünü qurtararkən Luqal dedi:

- Səni "qızım" çağıra bilərəm?

-Diləyirəm.

-İrəli sürməli sözüm: Qal burada bizə yardım elə. İşiyən pul alarsan. Ata-anaynan da gedib-gələ bilərsiniz. Sevinərəm qızım sözümə hən desin.

-Bu çox ağır bir işdir. Mən gərək o adamlara yardım edəm ki, insanları təlisə basıblar və ağzını da bağlayıblar. Mənim də sizin üçün bir irəli sürməli sözüm var: Bir neçə söz yazarıq, qol çəkərsiniz, nənə-dədəm aparar. Birimcisi: Qoyun mən işləri düzəldim. İkimcisi: Hamı gözəl yaşayın.- Balaca qız cavab verdi.

- Bəyəndim. Yazaq.- hakim dedi.

-Qurban, yazmayın! Bu kiçik qız, adı bəlli bir ovsunçudur. O sizi ovsunlayıbdır.-vəzir dedi.

-Qızım, ovsunlayırsan?-hakim soruşdu.

-Hökmdar sağ olsun! Ovsunlamıram. Amma bu ki, kənddə adı bəlliyəm, hən, düzdür. Çox insanlar dillərini işə salıb düz demirlər. İşləri də pozurlar. Amma mən çalışıram ürəyim ilə danışam, və düz danışam. Mənim dilim ürəyimdən xəbər almamış danışmaz. Qoyun, düz-əyrini bir ölçək.

 

Balaca qız, bülbülün qəfəsini götürdü mizin üstünə qoydu. Və sözünün ardını tutdu:

-İndi cənabı vəzir bu yazıq bülbülə bir düz söz desin.

-Vəzir danış!-hakim dedi.

Vəzir quşa sarı söylədi:

- Oxu Bülbülüm oxu!-bülbüldən səs çıxmadı.

- Uç gözəlim, uç!- kiçik qız deyərkən bülbül pırıldadı. Qız qəfəsin qapısını açdı. Əlini bülbülə sarı tütüb dedi:

-Uç gəl!- bülbül uçub qondu qızın əlinə. Onu apardı pəncərənin qabağına:

-Get sevdiyin yerə gözəlim, get!- bülbül uçdu getdi.

Qız dedi:

-Könlü könlümə dedi, uçuş sevir bülbülüm.

Qız getdi qaflanın qəfəsi qabağına. Vəzirə sarı dedi:

-Cənabı vəzir, gəl bu heyvana bir düz söz söylə.

Vəzir qaflanın qorxusundan dedi:

-Mənim qaplana bir sözüm yoxdur.

Qız qəfəsin qapısını açdı. Səs qopdu, məclis bir-birinə dəydi. O dedi:

- Qorxmayın, siz inən işi yoxdur. -O əllərini qaflana sarı açıb dedi:

-Gəl gözəlim, gəl bir səni öpüm mən. Səni uzun illərdir görməmişəm.

Qaflan gəldi onun qucağına. Qız dedi:

- Get sevdiyin yerə gözəlim, get!- qaplan yolun tutdu, saraydan çıxıb getdi. Hamının ağzı açıq qalmışdı.
Vəzir dedi:

- Hökmdar sağ olsun! Demədim bu qız ovsun edir? Bu da  dəlil  sənəd.

-Qızım, bu sözə nə deyir sən?-hökmdar soruşdu.

-Luqal gördü heç bir ovsun olmadı. Ürəklər bir-bir ilə danışdılar. Arzu yerin aldı. Mən kəndə, dağda-daşda, yaylaq-qışlaqda, göz açandan bu yana, heyvanlar içində olub böyümüşəm. Biz bir-birimizin könül sözünü anlayırıq.

 

Onlar iki şərti yazıb qızın ailəsinə verdilər. Kiçik qız nənə-dədə` sini tordan qurtardı və luqala sarı dedi: 

-İlk işimiz, ölkəni tordan qurtarmaqdır. Qoyun məxluqun əl-qulu açılsın, işləyə bilsinlər. Zornan məxluqu çuvala basmaq olar, amma zornan məxluqun ürəyinə girmək olmaz. Yalnız düz iş, ürəklərə yol açar. 

Gülə-gülə işləmədən, nə vergi olar, nə də xəzinəyə pul yığışar.

 

Saray adamları qızın sözlərinə və hakimin işinə mat qalmışdılar. Onların bir bölüyü də bərk acıqlanmışdı. Başda vəzir. Bu arada Luqal başındakılara dedi:

-Bu gündən beləyə Nintu mənim qızımdır. Və onun sözü mənim əmrim. Ancaq tanrılar məni sevərək bir uşaq verdilər ki, mən bundan artıq daha yalqız və inaqsız qalmayam.

Dövrədəkilər luqalın sevincindən sevindilər və acıqlılar isə üzdə də olsa hirslərini gizlətdilər. Amma genə də onların bir sırası Nintu` ya ovsunçu gözü ilə baxırdı. Və fikr eləyirdilər o hakimi ovsunlayıbdı. Nintu gözəl-göyçək kəndli durumu ilə hər baxanı çəkirdi. Onun iti baxışları iliyə işləyərkən insani yerində qurudurdu. O sevgi dolu dürü ürəyilə, bilim, düşüncəsilə, bircə insanları yox, ancaq heyvanları da ovsunlayırdı. Quş onun ovcunda dən yeyirdi, və heyvan qucağında yoxlayırdı. O nun baxışıla acıq sevgiyə, kədər gülüşə dönürdü. O bir kiçik qız idi ki, əfini yerində oynadırdı.
Luqal ona sarı dedi:

-Sənin heyvanlar ilə dostluğun mənim üçün də çaşdırıcıdır.  Sənin nə fərqin var başqa insanlar ilə?

-Mənim başqa insanlar ilə yalnız bir fərqim var. Onlar dilləri ilə   danışırlar, mən ürəyim ilə. Onda ki, dil danışır, huş dincəlir. Onda ki, ürək danışır, huş sözcüklərə anlam verir. Ürəyin dilini daş da anlayır, dilin, dilini, insanda anlamır. Ürəyin dilini öyrənmək gərək. Onun dilini huş açar. Eləki açıldı görməlidir nə deyir. Bəzən də deyir: Yanıq ağac yaşıl olmaz! 

Nintu hakimi yaxşı tanırdı. Dubsar`ın dərsindən. Bilirdi quraqlıq, toratan, ölkənin yoxsulluğu, dağıtmaq, xəzinənin boşluğu, məmləkəti uçuruma yetiribdir. Bir tərəfdən hakimin könül ruh boşluğu, başqa tərəfdən isə sarayda oğruların gücləməsi, və indi isə bu ağır durumda, birdən-birə kiçik qızın tapılması, hakimi bir yumuşaq muma çevirmişdi.

 

Hər kəsin üzgünlüyü  var. Nintu luqalın boş damarını tanırdı. Və öz ürəyinin yenilməz gücünə vaqif idi.

O bütün sevgi idi. Daşın ürəyində özünə yeri açırdı. Dayaz yox, dərin düşüncəli idi. Və ilan kimi huşlu. Luqal taysız bir inci ilə üz-bə-üz olmuşdu. Bir inci ki, onda düşüncə ilə sevgi bir olmuşdu.

Luqal istirdi xalqı toratan turuna basmaqla əldən verməsin, amma indi özü düşmüşdü bir kəndli qızın çənginə.

 

Nintu-nun nənə-dədəsi bu baş vermədən sevinirdilər. Onlardan ayrılanda dedi:

- Lütfən gedin müəllimimi görün. Mənim dilimdən salam söyləyin. Və deyin ki, onla vacib bir işim var, gələcəyəm görüşünə.

- Arxayın ol. Yəqin gedərəm.-atası dedi.

Onlar başı ucalıqla vidalaşdılar.

Nintu hər gün bir işin nəcə görülməsini yazıb qoyurdu luqalın qabağına, və imza alırdı. Beş il çəkmədi;

bütün siniflər, əkinçilər, sənətkarlar, işçilər, katiblər, kahinlər, ordu, heyvandarlar, tacirlər, memarlar, quyu qazanlar və başqaları yığıncaq və sabit məclis sahabı oldular.

Nintu onların sözlərini dinliyərkən arzularını topladı. Ölkəni tordan sildilər. Kəhrizlər, mədrəsələr, ticarət karvanları, yola saldılar və gücləndirdilər. Günahsız məhbusları, qulları və əsirləri buraxdılar. İş görənə əmək haqqı verildi.

Ərbabın əlini yerdən üzdülər. Yer əkinçinin, heyvandarın, və hamınınkı oldu. Yoxsuldan vergi qırıldı, işdən düşən insanın keçinəcəyi ödəndi. Dubsar oldu Nintu`nun məsləhətçisi. Saray ilə ordu, oğru və yaltaqlardan boşaldı. Işlərə hesab-kitab , dəftər-dəstək açıldı. Bayram şənlik çoxaldı.

 

Nintu azad vaxtında döyüş fəndlərini öyrəndi. Hökmdar dünyasını deyişəndə,  o, on səkkiz yaşındaydı. Hakim məclislərə tapşırdı, Nintu` nu onun yerinə seçsinlər. Və belə də oldu. Xalq Nintu` nu məclislər şurasının başı seçdi. Və onu Məlikə adlandırdılar. Bir ay sonra, vəzir və ona bağlı olan əsgərlər, ərbablar, kahinlər, quldarlar, və oğrular birləşdilər.

Bir gecə töküldülər Nintu` nun  üstünə. Qıza sadiq qalan qüvvələrin, davamlı müdafiə xəbəri, ildırım kimi hər yerdə çaxdı. Şəhər kənd əhalisi əllərinə keçən hacatlarla vəzirə hücum gətirdilər. Bir ağır döyüşdən sonra vəzirin ordusu sınqın çıxdı. Nintu qoymadı tutulanları öldürsünlər.
   

Bu güc gəlmədən bir ara sonra yığıncaqlar-yığıncağı (məclislər şurası) Nintu`ya onun evlənib tək qalmamağını söylədi.

Nintu dedi:

- Mən elimin arzuları ilə evlənmişəm. Bu arzular yerini alandan sonra, göz üstə. İndi mənim ər üçün vaxtım yoxdur.

Əyər bu söz sizi razı etmir, qoyun belə söyləyim: Haçan yuxuma gələn oğlanı tapdım evlənəcəyəm.

Məclis birlikdə söylədi:

- Nintu arzular vurğunudur. Ona vaxt verin.

 

son

Missing media item.

 

 

نین تو، دلباخته آرزوها

 

 

لوگال(حاکم ) متفکر در قصر خود قدم میزد.  وزیر وارد شد و گفت :
-قربان در خدمتم.
حاکم:
- وزیر تدبیری بیندیش. میخواهم « رعیت» با من باشد. آنچه تاکنون انجام داده ایم نتیجه نداده است. برده و نوکر و رعیت سر خود شده اند، از من فرار میکنند. صنعت گر و عالم هم . فقط متملّقان دور و بر من میچرند که آنهم به خاطر شکم شان است.
وزیر گفت:
- قربان! قبلا هم عرض کرده ام ، این مشکل تنها یک راه حل دارد. و آن هم « عنکبوت» است.
- قبول. برو سریع ترتیب این کار را بده!

به دستور حاکم بعد از اینکه جایگاهی برای عنکبوتها درست کردند، همه آنها را در آنجا گرد آوردند. بعد آنها را در دهات و شهرها پخش کردند. به تدریج مملکت تبدیل شد به لانه عنکبوت. حاکم  و سربازان تار تنی عنکبوتها را می پاییدند و مواظب بودند کسی خراب کاری نکند. احدی را توان مخالفت نبود، که سرش برباد می رفت.

تدبیر نتیجه داد. همه و هرچیز در « تور عنکبوت» قرارگرفت . مزارع ، شهرها ، دهات. و حتی آدمها و حیوانات و علفها و درختان. فقط قصر و قصر نشینان بودند که « تارو تور» نداشتند. و سربازان. آنها می توانستند عنکبوت ها را دور کنند. دیگران حق دخالت در کار عنکبوتها را نداشتند. چنین شد که همه و هر چیز در چنگ حاکم  قرار گرفت و «سر خودی» و فرار از دستورات او یادشان رفت. هرچند در آغاز، تحمل « تور» برای بخشی از مردم مشکل بود ولی بعد ها کم-کم به آن عادت کردند. می توانستند همه کارهای روزانه و شبانه خودشان را  در تارو تور عنکبوت انجام دهند. و نق هم نزنند. و عذابش را هم به هیچ گیرند. عادت از انسان، انسان دیگری ساخته بود. آمما بعضی ها میگفتند: انسان برای همیشه در« تار و تور عنکبوت» نمی ماند، همانطور که جوجه برای همیشه در لانه نمی ماند.

در این اوضاع و احوال، دخترکی با پدر و مادرش در دهی زندگی میکرد.  او را  نین تو Nintu  صدا میزدند. آنها مزرعه کوچکی داشتند و چند رأس بز و گوسفند که  خورد و خوراک شان را با آنها تهیه میکردند.

پدر و مادر دخترک به فکر افتادند او را پیش خانم کوزه گری بفرستند تا طریق ساختن ظروف بیاموزد، و در آینده به خانواده یاری کند.
پدر دخترک او را برد به دست کوزه گر سپرد.

عصر که خانم میخواست به خانه اش برود پرسید:
- دخترم اسم ات چیست؟
دخترک گفت:
- اسم من Əski`qır کهنه شکن  است.
- « اسکی قیر»، شب در کارگاه می خوابی. فردا که آمدم، در میزنم، تو باز میکنی.
- چشم خانم.
خانم رفت ولی دخترک هر چه کوشید بخوابد نتوانست. پاشد تبر را برداشت، وهمه کوزه های کهنه را شکست و رفت خوابید.
صبح که خانم صدا زد :
- آی، « اسکی قیر» در را باز کن!
دخترک در را باز کرد و گفت:
- خانم، فقط کهنه ها را شکسته ام. اشتباهی هم نکرده ام.
خانم دید کارگاه درب و داغون شده است. سخت عصبانی شد. همینکه جارو را بالا برد بر کله دخترک بکوبد، او تند از زیر بغل زن لغزید و رفت و قاطی آدمها شد. در ده پدرش پرسید:
- دخترم چرا برگشتی:
گفت:
- کوزه گری را دوست ندارم.
-پس چه دوست داری؟
گفت:
- میخواهم بخوابم!

روز بعد که از خواب برخواست گفت:
مرا پیش کاتب ببرید. میخواهم نوشتن یاد بگیرم. او را پیش« دوبسار»بردند. تازه پنج ساله شده بود.هشت سال رفت و درس خواند. تا اینکه، روزی آدمهای حاکم به ده آمدند و دخترک و والدین اش را کشان کشان با خود بردند.

روز آخر دوبسار گفت:
-نین-تو، آنچه میدانستم  آموختی. آخرین سخنم را برایت گفته ام باز هم میگویم. فراموش نکن: یک زندگی همین است که می بینی. بسیار تلخ است. زندگی دیگر آن است که همه زندگی شیرینی داشته باشند. در گذشته ی ما، کارهای تلخ و شیرین بسیارند. آنها را توضیح داده ام.
زندگی نوین کارهای  نوین می طلبد. در زندگی خوب همه کار می کنند و همه میخورند؛ همه میگویند و همه می خندند. من از دنیایی که دیده و شنیده و تجربه کرده ام حرف میزنم. توهم باید از دنیای خودت حرف بزنی.
در دنیای من هر چیز و هر کار دو بخش داشت:  آنچه مربوط به ایل بود، و آنچه که مربوط به خود شخص بود. کار ایل را انجمن ها مشخص میکردند. اداره ی ایل هم با انجمن ها بود. با رضایت مردم در همه جا سخن انجمنها و ایل پیش میرفت. هم افراد راضی بودند، وهم ایل. هرجا که  مردم حرفی ندارند، آنجا زندگی هم ندارند.

*

حاکم به پدر و مادر دخترک گفت:

-  این دختر چرا « تور» ندارد؟ از محصول تان سهم حاکم و ارباب را چرا نمی دهید؟ میدانید که سزای این کار زندان است؟

مادر گفت:
- حاکم سلامت باشد. بله میدانیم. آما بارانی نیامده. از آب این ملک هر چه جاری بود، پشت بند ها مانده و تنها مزارع بزرگان را سیراب میکند. برای خوردن نانی نداریم. همیشه درپی یک لقمه نان باید بدویم.  دختر را ببخشید. هنوز بچه است . نمی فهمد. سهم حاکم و ارباب را امسال دو برابر می کنیم. لطفاً به ما فرصت دهید.
وزیر خم شد و به گوش حاکم گفت:
- فرصت بدهید. به سود ماست. اگر آنها را زندانی کنیم باید غذای شان را هم ما بدهیم.
حاکم سخن خانواده را پذیرفت و گفت :
- تا تابستان آینده وقت دارید.
 همینکه کلمات « وقت دارید» از دهان حاکم خارج شد ، دخترک گفت:
- ببخشید جناب حاکم...
مادرش دست دختر را گرفت و گفت :
- حرف نزن ، ساکت باش..
دخترک دیگر سخن اش را ادامه نداد.
حاکم صدای دخترک را شنید و گفت:
- چه میخواهی بگویی:
- جناب حاکم، خیلی بخشید، مادرم فکر میکند درسال آینده می توانیم به جای یک سهم دو سهم بدهیم. ولی راست اش ما " دو سهم" نمی توانیم بدهیم. چون چیزی نداریم و حتی معلوم است که نخواهیم داشت تا بدهیم!

حاکم که گوش هایش تیز و چشمهایش گشاد شده بود، چین بر پیشانی انداخت و با صدای کلفت و پیرمردانه اش پرسید:
- چه گفتی؟!  
- گفتم، ما نمی توانیم سهمی به شما بدهیم. چون چیزی نداریم و نخواهیم داشت. از طرف دیگر ما اصلاً چیزی به شما و ارباب بدهکار نیستیم که بدهیم!
حاکم قاه-قاه خندید و گفت:
- خوشم آمد. بعد از سالهای زیادی، این اولین بار است که صدای راستی به گوشم میخورد. همه به من دروغ میگویند. چند سال ات است، اسم ات چیست؟
- اسم من نین توNintu ست. 13 ساله ام.

-تو میدانی حاکم و ارباب چه کاره اند؟ لشگر و قصر چکار میکنند؟ مردم و مملکت چطور اداره میشوند؟ میدانی « کاتب» چکار میکند؟
- بله، من شما را می شناسم. و میدانم که همه خانواده یتان را از دست داده اید و اکنون تنهایید. همه چاپلوشان و دروغگویان هم دور و برتان را گرفته اند که از سفره شما نان میخورند. از کار همه خبر دارم. کار کاتب را هم میدانم. از پنج سالگی تا همین دیروز پیش کاتب تحصیل کرده ام. آما منهم سئوالهایی از شما دارم.
- بسیار خوب. سئوال کن.
- شما بلدید چطور بزو گوسفند را میدوشند؟  و چطور گندم  میکارند، و نان درست میکنند؟ اصلاً اینها به کنار، بلدید چطور آن ریش و پشم تان را بتراشید؟

حاکم که از حرکات چهره اش شکست خورده به نظر میرسید گفت:
- نه، من اینها را بلد نیستم.

-بله، درست است. شما اینها را نیاموخته اید. چون پدر شما حکمدار بود شما هم حکم دار شده اید. همانطور که پدر ارباب،  ارباب بود و او نیز ارباب شده است. شما از مملکت صحبت کردید، .کشور در آتشی که قصر روشن کرده خاکستر می شود . شما مردم و مملکت را در تورعنکبوت کرده اید. میدانید یعنی چه؟ یعنی نابودی همه و هرچیز.

حاکم برتخت اش نشسته بود. و اطرافیانش ایستاده گوش میکردند. کسی پلک نمی زد. کسی فکر نمی کرد. انگار همه در جای خود خشک شده بودند.
نگاه نافذ دخترک تا اعماق وجود آنها رخنه کرده بود. او در حالیکه چشم در چشم آنها دوخته بود و این سو و آن سو می رفت، سخن میگفت. وقتی حرف اش تمام شد حاکم گفت:
- اجازه بده ترا دخترم صدا کنم.
دخترک گفت:
- خواهش میکنم.
-پیشنهادی برای دخترم دارم. امیدوارم قبول کنید. بمان پیش ما کمک کن. پول کارت را هم می گیری. هر وقت هم دلت برای والدینت تنگ شد میروی به دیدارشان یا آنها میایند به دیدار تو. هر طور که دوست داشتید.
دخترک جواب داد:
- پیشنهاد بسیار سختی ست. من باید با کسانی کار کنم که همه را در گونی کرده اند و درش را هم بسته اند!
منهم پیشنهادی به شما دارم. چند کلمه می نویسم و شما امضاء می کنید.
اول اینکه : اجازه بدهید من کارها را درست کنم.
دوم اینکه : همه زندگی بهتری داشته باشند.
- قبول. بنویسیم.

وزیر گفت:
قربان، ننویسید! این دخترک، به افسونگری معروف است. او شما را افسون کرده !
حاکم گفت:
- دخترم ، افسون میکنی؟
- حاکم سلامت باشد. افسون نمی کنم. این که در روستا معروفم، بله، درست است. خیلی ها با زبان شان نادرست سخن میگویند، و کارها را خراب میکنند. آما من می کوشم با قلبم سخن گویم، و درست گویم. اجازه بدهید درست و نادرست را امتحان کنیم.
دخترک قفس بلبل را بر داشت روی میز گذاشت و به سخن اش ادامه داد:
- حال، جناب وزیر سخن درستی به این بلبل بیچاره بگوید.
حاکم گفت:
-وزیر سخن بگو!
وزیر نزدیک قفس شد و گفت:
- بخوان بلبلم! بخوان!
صدایی از پرنده درنیامد.
دخترک گفت:
- پرواز کن زیبای من، پرواز کن!
بلبل بال-بال زد. دخترک در قفس را باز کرد. دستش را به سوی بلبل گرفت و گفت:
- پرواز کن ! بیا!
پرنده روی دست او نشست. دخترک رفت جلو پنجره و گفت:

-برو زیبای من! برو به جایی که دوست داری.
پرنده پرزد و رفت. دخترک گفت:
- دل او با دل من گفت، که "پرواز" میخواهد.

دخترک رفت، جلوی قفس پلنگ، گفت:
- جناب وزیر، بیا سخن درستی به این حیوان بگو!
وزیر از ترس پلنگ جواب داد:
- من با پلنگ حرفی ندارم.

دخترک در قفس پلنگ را باز کرد. مجلس به هم خورد. او گفت:
-نترسید. کاری با شما ندارد.
دستهایش را گشود و ادامه داد:
- زیبای من، بیا! بیا ببوسم ات. سالهاست که ترا ندیده ام.
پلنگ آمد دخترک را درآغوش گرفت. به او گفت:
-  برو زیبای من! برو به جایی که دوست داری!
پلنگ راه خود را از میان حاضران گشود و از قصر خارج شد. دهان حاضران بازمانده بود.

وزیر گفت:
-حاکم سلامت باشد. نگفتم این دخترک افسون میکند، این هم دلیل و سند اش.
حاکم گفت:
- دخترم، چه جوابی داری؟

دخترک گفت:
- حاکم دید که من هیچ افسونی به کار نبردم.  قلب  من با قلب حیوان سخن گفت.
و آرزوی او برآورده شد. من از وقتی که چشم باز کرده ام  با حیوانات بزرگ شده ام. ما زبان همدیگر را می فهمیم.

آنها شروط را نوشتند و به والدین دخترک دادند.
او تارهای عنکبوت را از بدن پدر و مادرش تمیز کرد و رو به حاکم گفت:
- اولین کار ما تمیز کردن تارهای عنکبوت است. کشور را تمیز میکنیم تا مردم دست و بال شان باز شود که بتوانند کار کنند.
با زور میتوان مردم را در گونی کرد، ولی بازور نمیتوان در فلب ها نشست. تنها با کار درست میتوان در دلها جای گرفت. بدون کار شادی بخش نه مالیاتی به دست میاید و نه در خزانه ی مملکت پولی جمع میشود.

حاضران در قصر از کار و سخن دخترک، و رفتار و موافقت حاکم مات و متحیر شده بودند. و عده ای هم خشمگین بودند. مخصوصاً وزیر. در این میان حاکم به حاضران گفت:
- از امروز نین تو دختر من است. و سخن او فرمان من. سرانجام خدایان دختری به من لطف کردند که بیش از این تنها و بدون مشاور نباشم.
اطرافیان با حاکم همراهی کردند و از خوشحالی او خشنود شدند. خشمگینان نیز حداقل به ظاهر توانستند ناخشنودی خود را بروز ندهند. افرادی نیز بودند که باز فکر میکردند این دخترک افسونگر است و حاکم را جادو کرده است.
نین تو با قیافه ساده ی روستایی زیبا و دلنشینی که داشت توجه هر بیننده ای را جلب میکرد. نگاه نافذ او توان حرکت را از انسان می گرفت. با قلب صاف و مهربان اش، با شناخت و آگاهی اش، نه تنها آدمها بلکه حیوانات را نیر افسون خود می نمود. پرنده روی دستش دانه میخورد. و حیوانات در آغوش او می غنودند.
 با نگاه او اندوه به لبخند، نفرت به محبت تبدیل میشد. او دخترکی بود که افعی را به رقص در میاورد.
حاکم رو به  او گفت:
-دوستی تو با حیوانات، برای من هم  خیلی عجیب و سهو انگیز است. تو چه فرقی با دیگران داری؟
 دخترک جواب داد:
- من و دیگران تنها یک فرق داریم. آن هم این است که آنها با زبان شان حرف میزنند ولی من با قلبم سخن میگویم. وقتی زبان صحبت میکند هوش به استراحت میرود. آما هنگامی که قلب سخن میگوید، هوش به او، معنی کلماتش را میدهد. زبان قلب را، حتی سنگها هم می فهمند. آما زبان زبان را، آدمها هم نمی فهمند.
 زبان قلب را باید یاد گرفت. هوش، زبان آنرا باز می کند. وقتی هم باز شد، باید یاد گرفت که چه میگوید. گاهاً هم میگوید: نباید انتظار داشته باشیم که درخت سوخته سبز شود. 

دخترک حاکم را خوب می شناخت. از استادش.
آگاه بود که خشک سالی، حیف و میل دارایی ها، و خالی شدن خزانه ی کشور، مملکت را در آستانه نابودی قرار داده و به تور عنکبوت انداخته است.
خالی شدن روح حاکم، تهی ماندن خزانه کشور، تنگ شدن حلقه ی دزدان، از یک سو، و از سوی دیگر، یکهو، پیدا شدن دخترک، کسی که با دانش و زبان دل سخن میگفت، حالی بود، که حاکم را تسخیر کرده و به موم نرمی تبدیل کرده بود.
 
هر کس ضعفی دارد. دخترک واقف به ضعف حاکم بود. و به قدرت شکست ناپذیر قلب خود باور داشت. او به تمامی محبت بود. و در دل هر سنگی جای میگرفت. ساده اندیش نبود. چون مار هوشیار بود. حاکم با گوهر خارق العاده ای روبرو شده بود. گوهری که در آن « قلب و هوش» یگانگی داشت.
حاکم که میخواست با محبوس کردن مردم در تور عنکبوت، آنان را با خود داشته باشد، اکنون خود در چنگ دخترکی روستایی قرار گرفته بود.

والدین نین تو از آنچه پیش آمده بود خیلی خوشحال بودند. هنگام خداحافظی به پدرش گفت:
-لطفاً برو پیش استادم ، سلام مرا برسان. بگو کار ضروری با او دارم و به دیدارش خواهم آمد.
- حتماً میروم. خیالت راحت باشد.
 آنها سرفراز با دختر شان خداحافظی کردند.

نین تو، هر روز طرحی نوشت و جلوی حاکم گذاشت و امضاء گرفت. پنج سال طول نکشید که: برای صنف های مختلف مردم ،  کشاورزان، صنعتگران، کارگران، کاتبان، کاهنان، دامداران، سربازان، تجار، معماران و چاه کنان، و همه و همه مجلس پایدار تشکیل داد. به سخن شان گوش کرد و خواسته هایشان را گرد آورد. همه جا را از « تار و تور» عنکبوت تمیز کردند. قناتها، مدارس، کاروانهای تجاری، را رونق دادند. زندانیان بیگناه و بردگان و اسیران را آزاد نمودند و برای کار مزد تعیین شد. دست ارباب را از زمین کوتاه کردند. زمین به کشاورزان و دامداران و عموم تعلق گرفت. مالیات  بیچیزان حذف و زندگی از کار افتادگان تأمین گردید. دوبسار مشاور او شد و قصر و اوردو را از دزدان و متملقان خالی کردند. برای کارها دفتر خانه و حساب کتاب گشودند. جشن و شادی را افزودند.

نین تو در اوقات فراغت فنون رزم آموخت. هیجده ساله بود که حاکم درگذشت و به مجالس توصیه کرد نین تو را به جانشینی او برگزینند. و چنین نیز شد. مجالس مختلف نین تو را به عنوان رییس شورای مجالس برگزیدند و او را ملکه خود خواندند.

یک ماه نگذشته بود که : وزیر، نظامیان و کاهنان ناراضی و اربابان و برده داران و دزدان، که متحد شده بودند، شبانه بر نین تو تاختند. با مقاومت نیروهای وفادار به دختر، خبر برق آسا در همه جا پیچید. مردم از شهرها و روستاها با هر وسیله ایکه دم دستشان بود بر نیروی وزیر تاختند. و در جنگی سخت  اردوی او را درهم کوبیدند. نین تو نگذاشت از شکست خوردگان کسی را بکشند.

مدتی بعد از این پیروزی، شورای مجالس پیشنهاد کرد : ازدواج کند و تنها نباشد.
نین تو گفت:
- من با آرزوهای مردمم ازدواج کرده ام. هرگاه این آرزوها به تمامی تحقق یافت، چشم. اکنون وقتی برای شوهر ندارم.
اگر این سخن شما را راضی نمی کند بگذارید چنین بگویم: هر وقت پسری را که به خوابم میاید یافتم ازدواج خواهم کرد.
مجلس یک صدا گفت:
- نین تو دلباخته ی آرزوها ست. برای او فرصت بدهید.

 

 

دیدگاه‌ و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.

آ. ائلیار

فیسبوک - تلگرامفیسبوک - تلگرامصفحه شما

توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد! 

افزودن دیدگاه جدید

لطفا در صورتیکه درباره مقاله‌ای نظر می‌دهید، عنوان مقاله را در اینجا تایپ کنید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.

لطفا نظر خودتان را فقط یک بار بفرستید. کامنتهای تکراری بطور اتوماتیک حذف می شوند و امکان انتشار آنها وجود ندارد.

CAPTCHA
لطفا حروف را با خط فارسی و بدون فاصله وارد کنید CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.