پروژه تولید اصلاح‌طلبان بدلی از سوی حکومت

چند روز پیش رسانه های جریان حاکم اصولگرا از گردهمایی جمعی خبر دادند که آنها را اصلاح طلبان میانه رو معرفی می کردند. همزمان، همین رسانه ها از تغییر نام یک گروه سیاسی ناشناس به “جبهه اصلاح طلبان” خبر دادند؛ نامی شبیه جبهه اصلاحات که از سالها قبل در عرصه سیاسی کشور فعال است. آن گردهمایی و این تغییر نام، که البته در هر دو مورد بلافاصله مشخص شد بیشتر جنگ روانی رسانه های مدعی اصول است تا واقعیت؛ این سؤال را مطرح کرده که آیا پروژه تولید اصلاح طلبان بدلی، کمکی به حل مشکلات حاکمیت می‌کند؟

به گزارش کلمه، خبرهای مربوط به این کنگره و همچنین جبهه جدید موسوم به اصلاح طلب، با سرعت بسیار در اکثر سایتها و روزنامه های جریان حاکم تکثیر و بازنشر شد. رسانه های محافظه کار و دولتی با لحنی خوشحال از این خبرها استقبال کردند و این موارد نیز به فهرست ادعاها و تعریضاتی اضافه شد که زیر خبرهای ویژه و در گوشه و کنار گزارش ها و تحلیل های رسانه های مدعی اصول تکرار می شود.

پایه گذاران حزب جدید

ابتدا خبرگزاری ها و سپس مطبوعات و سایت های این جریان، ادعا کردند جمعی از اصلاح طلبان با گرد آمدن در کنار یکدیگر و برگزاری کنگره سراسری تاسیس حزب وحدت و همکاری ملی ایران اسلامی را اعلام کردند. بنا به این گزارش ها، این کنگره با دعوت از اعضای آن از سراسر کشور صبح جمعه ۲۳ تیرماه در سالن اجتماعات حسینیه آل حیدر برگزار شد.

گفته شد که محمدرضا راه چمنی و همفکران وی، چهره های اصلی و مؤسس این حزب جدید، که خود آن را اصلاح طلب می دانند، خواهند بود. راه چمنی که مشی این حزب را خط امامی معتدل می نامد، می گوید: از سال ۸۷ مذاکراتی برای تشکیل چنین حزبی انجام شد، تا تشکل جدیدی ایجاد شود که بتواند نیروهای اصلاح طلب به ویژه اصلاح طلبانی که معتدل و خط امامی هستند را سازماندهی و به فضای سیاسی کشور وارد کند.

این فعال سیاسی که آخرین خبرهای منتشر شده از او در مطبوعات، مربوط به زمانی بود که اختلافات درونی حزب همبستگی با تلاش محافل سیاسی و رسانه ای محافظه کار علن شد، اکنون گفته که نام حزب مورد نظر وی، پس از انتخابات بحث برانگیز سال ۸۸ مشخص شده و یک سال بعد نیز وزارت کشور در ابلاغیه ای مجوز فعالیت آن را صادر کرده و حالا در آستانه انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، این حزب قرار است فعال شود.

در نخستین گردهم آیی این حزب، راه چمنی انتقاداتی را نیز نسبت به اصلاح طلبان مطرح کرد. وی گفت: اصلاح طلبان باید بدانند که نباید فقط به دنبال حرف درمانی باشند، مشکلات مردم را نمی توان با حرف حل کرد و درمان نمود. وی همچنین با ادعای مخالفت با افراط و تفریط، بیان کرد که این گونه حرکات به اصلاح طلبان ضربه زده است.

غیر از راه چمنی، خبرگزاری های فارس و مهر به نامهای دیگری نیز به عنوان فهرست مؤسسان این حزب نوپا اشاره کرده اند؛ از جمله مسعود حیدرنژاد، سید محمد هاشمی، سید سبحان حسینی، شهرام صادر، فریدون سلیمی نیا، حجت الاسلام فاضل امیر جهانی ، حجت الاسلام محمد حسین مغیثی، سید حسن میرقائمی و سید علی موسوی.

میهمانانی که نیامدند

نخستین گردهم آیی این گروه از فعالان سیاسی که بنا به اعلام خود اصلاح طلبی معتدل را مشی خود قرار داده اند، با دعوت از میهمانانی ویژه همراه بود که البته به این دعوت پاسخ مثبت ندادند!

بنا به گزارش ایسنا و به نقل از مجری کنگره، این حزب از شخصیت هایی همچون محسن رضایی دبیر مجمع تشخییص مصلحت نظام، مجید انصاری عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، اسحاق جهانگیری وزیر دولت اصلاحات و محمدرضا باهنر نائب رئیس مجلس برای شرکت در این مراسم دعوت کرده بوده است که هر کدام بنا به دلایلی امکان حضور در جلسه را پیدا نکرده و بابت عدم حضور خود از برگزار کنندگان عذرخواهی کرده اند.

اصلاح طلبان جدید!؟

تشکیل حزب جدید اصلاح طلب توسط راه چمنی و برگزاری کنگره آن، بار دیگر بحث برآمدن طیفی جدید به نام اصلاح طلبی را در مرکز توجه قرار می دهد. این مسئله فراتر از این کنگره توجه فعالان سیاسی، اصلاح طلبان، منتقدین و حتی محافظه کاران را به خود جلب کرده است؛ چرا که هم گروهی از اقتدارگرایان حاکم و اقلیتی از گروههای کمتر فعال اصلاح طلبان طرحی را با عنوان و محتوای گروه اصلاح طلبان معتدل مطرح کرده اند. این تفکر و طرح، بیش از آنکه عقبه و پیشینه ای سیاسی داشته باشد به نظر می رسد محصول برخوردهای چند سال گذشته حکومت با جبهه بزرگ اصلاحات و منتقدین در کشور بوده باشد.

برخی ناظران سیاسی معتقدند از آنجا که حکومت با برگزاری دادگاه های نمایشی، پرونده سازی های غیرقانونی، بازداشت های بی مورد و حذف غیراخلاقی بسیاری از اصلاح طلبان در چند سال اخیر و پس از انتخابات ۸۸، فضا را برای گروه های اصلی اصلاح طلب و احزاب موثری چون مشارکت، مجاهدین انقلاب و … بسیار محدود و تنگ کرده و اجازه فعالیت عملا از آنها گرفته شده، گروهی از سیاسیونی که خود را اصلاح طلب دانسته اما از فراگیری، محبوبیت و مقبولیتی در بین مردم برخوردار نیستند را بر آن داشته تا با ورود به صحنه و خالی دیدن میدان از رقبا و اصلاح طلبان واقعی، به نقش آفرینی بپردازند.

به نظر می رسد میدان رقابت سیاسی در کشور نیز این روزها بیشتر برای همین گروه ها و افراد آماده و مهیا شده باشد، امری که با چراغ سبز و مساعد حکومت میسر شده، به طوری که حکومت و نهادهای امنیتی ممکن است حتی در سناریو های خود به خوبی از آن بهره گیرند. در خوشبینانه ترین حالت، می توان گفت گروه ها و شخصیت هایی که به واسطه حاشیه نشینی و حضور انتقادی کمرنگ در چند سال گذشته، کمتر مورد توجه نهادهای امنیتی و قضایی قرار گرفتند، این روزها مجال بهتری از سوی همین نهادها برای نقش آفرینی پررنگ تر در غیاب نیروهای اصلی اصلاح طلب مهیا می بینند.

شاید بتوان احزابی چون مردم سالاری را از این دست دانست. آنجا که سال گذشته در یک سیاست هماهنگ و یکپارچه تمامی گروههای اصلاح طلب و منتقد که در سال های گذشته از فعالیت منع شده بودند اعلام کردند به دلیل مهیا نبودن شرایط در انتخابات شرکت نمی کنند، این حزب با رهبری کواکبیان لیستی از افراد را در برخی شهرهای اصلی کشور منتشر و با عنوان ائتلاف اصلاح طلبان آن را وارد نمایش انتخابات مجلس کرد. شاید هم از این روست که این روزها این حزب و گروههای مشابه طرحی به اسم «مناسک» را مطرح کرده اند و با تغییر نام گروه خود به جبهه اصلاح طلبان و ادعای حضور ۵۰ حزب در آن!! سعی دارند ظهور گروهی جدید از اصلاح طلبان را مدیریت کنند. به ادعای طراحان، طرح مناسک به دنبال ایجاد نهاد رهبری اصلاح طلبان برای جلوگیری از یکه تازی برخی احزاب در درون جریان اصلاحات است. امری که البته بارها و بارها مورد انتقاد و تردید گروههای اصلی اصلاح طلب واقع شده است.

حزب سازی؛ همراه با نامزدسازی

به نظر می رسد پروژه برساختن گروهی جدید به نام اصلاح طلبان که قرار است بخش قابل توجهی از سناریوی رقیب تراشی برای اصولگرایان حاکم را در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو تامین کند، در همراهی با طرحی دیگر به عنوان نامزدسازی از طرف اصلاح طلبان در حال تکمیل است. با آنکه این روزها بحث انتخابات ریاست جمهوری کم کم داغ می شود، اما جبهه اصلاحات به دلیل برخوردهای غیرقانونی و حذفی حکومت و عملکرد چالش برانگیز در انتخابات اخیر مجلس و ریاست جمهوری، تاکنون برنامه و اراده ای جدی برای ورود به انتخابات نشان نداده است.

با این حال جریان حاکم مدعی اصولگرایی بر آن شده تا با ترتیب دادن و مدیریت کردن یک بازی، ساختن اخبار و شایعات مبنی بر حضور چند کاندیدا در جبهه اصلاح طلبان، فضای انتخابات را به صورت ساختگی گرم کند. این همان چیزی است که سایت اصولگرای تابناک نیز به آن اشاره کرده، آنجا که می نویسد: در این شرایط به نظر می رسد تولید کاندیداهای اصلاح طلب که بختی برای پیروزی در انتخابات ندارند و با حضور آنها تنور انتخابات گرم شده و احتمال کناره گیری برخی از آنها در آستانه انتخابات به نفع چهره های اصولگرا وجود داشته و در صورت باقی ماندن نیز با کسب آرای پایین، عدم اقبال مردمی به اصلاح طلبان را نشان خواهند داد، یکی از پروژه های اصولگرایان در ۶ ماه آینده خواهد بود.

شاید در واکنش به همین موضوع بود که سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران در بیانیه ای که به مناسبت سومین سالگرد جنبش سبز منتشر کرد، با شرح دستاوردهای جنبش سبز در سه سال گذشته، نسبت به جنگ روانی اقتدارگرایان و ایجاد جریان های اصلاح طلب بدلی تذکر داد: “طراحان جنگ روانی در جبهه استبداد اکنون پس از این ناکامی فضاحت‌بار و ناامید از جلب نظر جامعه،‌ راه چاره را در ایجاد اختلاف و تفرقه در صفوف مخالفان و منتقدان دیده‌اند. ایجاد جریان‌های اصلاح طلب بدلی که اصلی‌ترین کارویژه آن‌ تأیید استبداد و اختناق و سانسور حاکم و مخالف‌خوانی و بدگویی علیه اصلاح‌طلبان راستین و دربند است، در کانون این عملیات روانی قرار دارد.”

سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی در بیانیه خود افشای این ترفند جدید را وظیفه و مسؤلیت تاریخی فعالان جنبش سبز دانست و از همگان خواست تا از مرزبندی‌های کاذب از گونه اصلاح طلب و سبز، داخل و خارج، اصلاح طلب تندرو و اصلاح طلب معتدل، خودداری کنند و به این حقیقت توجه داشته باشند که از نگاه استبدادیان، اصلاح طلب خوب، اصلاح طلب مرده است.

احمد شیرزاد نماینده اصلاح طلب مجلس ششم نیز اصلاح طلبان جدید را به سکه تقلبی تشبیه می کند که می خواهند اصلاح طلبان واقعی را بدنام کنند. این عضو جبهه مشارکت با اشاره به احتمال اعلام حضور برخی از گروه‌های اصلاح طلب ناشناخته در آستانه انتخابات و با بیان اینکه در شرایط فعلی نمی‌شود برای کسی کارت اصلاح طلبی صادر کرد، می گوید: البته یک حسن قضیه هم این است که اصلاح‌طلبی در حال حاضر نان و آبی ندارد و هرچند از طرف جامعه مقبولیت دارد، اما افراد سودجو بیشتر به دنبال منافع کوتاه مدت هستند تا سرمایه گذاری‌های بلند مدت.

مصطفی درایتی مشاور سید محمد خاتمی نیز چندان به این اصلاح طلبان نوظهور خوش بین نیست. او بر این اعتقاد است که اصلاحات همواره در میان افکار عمومی جامعه مقبولیت دارد و اینکه یک جریان تصنعی بتواند مردم را فریب بدهد غیر ممکن است. درایتی می گوید: پیش از این هم تلاش‌هایی برای ایجاد یک جریان تصنعی در اصلاحات شروع شد اما موفق نبود و طراحان جریان رقیب به این نتیجه رسیده‌اند که نمی‌توان یک جریان را در غالبی دیگر رهبری کرد و ما نیز از این بابت احساس نگرانی نداریم ، زیرا بدل سازی نتیجه نخواهد داشت.

مطرح کردن نام‌هایی چون محمدعلی نجفی، عبدالله نوری، اسحاق جهانگیری، محمدرضا عارف و مجید انصاری که این روزهای به صورت واحد از سوی رسانه‌های مدعی اصول دنبال می شود، بیش از آنکه رنگی از واقعیت داشته باشد، از پروژه‌ای هماهنگ در بین اصولگرایان در جهت گرم کردن صوری تنور انتخابات و همچنین اختلاف افکنی بین فعالان جنبش سبز و اصلاح‌طلبان واقعی خبر می دهد که ضروری است همه منتقدان حاکمیت فعلی نسبت به آن هشیار باشند و از تلاش رسانه های حکومتی برای منحرف کردن افکار عمومی از کارنامه هشت سال حاکمیت بکدست جناح اصولگرا در زمینه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاست داخلی و خارجی به سمت دعواهای حیدری- نعمتی انتخاباتی جلوگیری کنند. 

همانگونه بارها همین چهره‌ها و پیش از آنها سید محمد خاتمی، میرحسین موسوی و مهدی کروبی اعلام کرده اند، هدف اصلی، نیل به انتخابات آزاد است و بدین معنا، شرکت در یک بازی انتخاباتی از قبل تعیین شده، چیزی جز نقض غرض نیست.