قلمروزدايى و قلمروزايي

 

 

‍ بسیاری از دوستان وقتی صحبت از جامعه مدنی پویا میشود صرفا به نهادهای مدنی و سمنها ، فکر میکنند. به نظر من جامعه مدنی پویا جامعه ایست که در آن مردم از نهادهای کنترلگر و دست اندازی دولتها به همه ساحتهای زندگی خصوصی و عمومی،قلمرو زدایی کنند و همراه با آن قلمرو های جدیدی برای حضور عقلانیت یا خرد جمعی ایجاد کنند.

معمولا حاکمیت های تمامیت خواه و ایدئولوژیک تمایل شدیدی برای گسترش قلمرو خود دارند . آنها این کار را از طرق گوناگون انجام میدهند و تمامی امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری خود را به کار می‌گیرند تا اراده و خواست شهروندان را جهت داده یا کنترل کنند . تا آنجا که میتوان به تعبیر فوکو گفت قلمرو آنها تبدیل به یک زندان نامرئی بزرگ میشود که کارش ساختن سوژه منقاد است.

حالا کاری که شهروند آزاد می‌کند، بیرون کشیدن خود از قلعه، زندان و دوربین و نگاه سراسر بین قدرت است. برای این کار باید اول اجازه نداد قدرت شما را رصد کند ، باید دوربین او را خاموش کرد ،به یک عبارت نباید اجازه داد خواست شما را پیش بینی کند.

دوم باید قلمرو زایی کرد و در زمین قدرت بازی نکرد، چون بازی در زمین قدرت یعنی پذیرش قواعد بازی و داوری قدرت.

بگذارید با یک مثال منظورم را روشن کنم. ما همه میدانیم در قوانین ایران پسران و دختران به طور مساوی ارث نمی‌برند ،حالا اگر شما زمین بازی خودتان را بسازید و در زمان حیات خود دارایی خود را به طور مساوی بین فرزندان مذکر و مونث خود تقسیم کنید، در این صورت ضمن قلمرو زدایی از حاکمیت تمامیت خواه که به شکل قوانین ارتجاعی ظهور میکند ، شما با بازی در زمینی دیگر ،به شکلی مدنی قلمرو زایی کرده آید.

البته این کار همیشه هم بی دردسر نیست اما به طور کلی کم هزینه ترین راه برای قلمرو زدایی از حاکمیت تمامیت خواه است.

دهها مورد از این راه حلها میتوان از این نمونه ها در اینجا ذکر کرد که خوشبختانه جامعه ما به آنها رسیده است.

از موضوع ازدواج و گرفتن حق طلاق تا فرزند آوری و حتی نحوه برگزاری مراسم ختم و...مردم ابتکارات جالبی برای کوتاه کردن دست تمامیت خواهان از زندگی خصوصی و عرصه عمومی، انجام داده و می دهند.

خوب است دوستان اگر نمونه یا پیشنهاد ی دارند در کامنت ها بیان کنند تا هر یک به سهم خود در پیشبرد جامعه شهروند محور گام برداریم.