اتوبوس‌های برقی در ایران؛ از واردات بجای پول نفت تا ادعای تولید داخلی

کند.

وضعیت ناوگان اتوبوسرانی تهران به خوبی از آخرین مصاحبه علیرضا زاکانی قابل مشخص است، شهردار تهران با تاکید بر فرسودگی شدید این ناوگان، به از رده خارج شدن نیمی از اتوبوس‌های درون شهری تهران اشاره می‌کند و می‌گوید: "در تهران پنج هزار و ۵۰۰ اتوبوس فعال وجود داشت اما متاسفانه امروز با فرسودگی سنگینی مواجهیم و تنها حدود دو هزار و ۲۰۰ دستگاه در حال خدمت رسانی هستند."

او به همکاری دولت در زمینه تهاتر نفت با واردات اتوبوس اشاره می‌کند و می‌گوید:" براساس تفاهمی که در وزارت کشور صورت گرفت سهم ۱۲۰۰ اتوبوس تهران از طریق تهاتر نفت جبران می‌شود و این تعداد اتوبوس در ماه‌های آینده به ناوگان تهران اضافه خواهد شد."

شرکت هایی که زیر ۲۵ درصد ظرفیت تولید می‌کنند

تهاتر نفت با اتوبوس و حتی قرار دادن تسهیلات ویژه برای تامین مخازن سوخت سی ان جی اتوبوس‌های از رده خارج شده تهران در این طرح بنا به گفته شهردار تهران به خوبی تایید کننده گزارش وزارت صمت از وضعیت اسفبار تولیدکنندگان (مونتاژکنندگان) اتوبوس در ایران است.

در آخرین گزارش وزارت سمت تولید اتوبوس در شش ماه سال ۱۴۰۰ با حدود ۱۳ درصد کاهش به ۲۷۴ دستگاه رسیده است که با توجه ظرفیت ۲ تا ۳ هزار دستگاه در سال این شرکت‌ها بسیار ناچیز و قابل تامل است.

شرکت های دولتی و خصوصی که اتفاقا برخی از آنها در جریان رونمایی از اتوبوس‌های برقی در تابستان گذشته در تیتر اخبار رسانه‌های ایران قرار گرفتند و مدیران و مسئولان این شرکت‌ها با ادعای توان تولید اتوبوس برقی به مخالفت با واردات هر نوع اتوبوس برقی از خارج پرداختند.

از همین رو است که قائم مقام ایران خودرو دیزل با اشاره به تلاش شهرداری تهران برای واردات اتوبوس برقی در مخالفت با واردات این نوع اتوبوس به رسانه‌های ایران می‌گوید: "شهرداری قصد دارد اقدام به واردات اتوبوس‌های برقی ۹ میلیارد تومانی بکند درحالیکه شرکت ایران‌خودرو دیزل می‌تواند هر اتوبوس برقی را با حدود چهار میلیارد تومان برای سیستم حمل و نقل عمومی عرضه کند." همچنین مدیرعامل این شرکت نیز به تازگی در مصاحبه با خبرگزاری‌های داخلی از توان تولید سالانه هزار دستگاه اتوبوس برقی در این شرکت خبر داده است.

البته مدیران این شرکت بزرگ خودروسازی هیچ اشاره‌ای به میزان تولید کنونی این شرکت و کاهش مستمر آمار تولید اتوبوس به ویژه اتوبوس‌های گازی در این شرکت و تعطیلی خطوط تولید اتوبوس در بسیاری از شرکت‌های سازنده در چند سال گذشته و با بازگشت تحریم‌ها نمی‌کنند.

شرکت‌هایی که در یک دهه گذشته با شعار خودکفایی در تولید اتوبوس‌های گازسوز حجم زیادی از تسهیلات و منابع بانکی را به خدمت گرفته و از حمایت‌های بی دریغ دولت‌ها برخوردار بودند.

حمایت هایی که اتفاقا یکی از آخرین آنها در سال ۹۷ و با پرداخت یک میلیون دلار تسهیلات از صندوق توسعه ملی در جهت دور زدن تحریم ها و با هدف کمک به ناوگان حمل و نقل ایران تخصیص یافت.

تا اینجا به نظر میرسد تلاش برای تولید و رونمایی از اتوبوس‌های برقی و جلوگیری از واردات آن به ایران موفقیت آمیز بوده است چه آنکه مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران در آخرین اظهار نظر خود در این رابطه به خبرنگاران گفته است:" پروژه‌ای مربوط به واردات ۵۰ دستگاه اتوبوس برقی به کشور طراحی شد و طی آن فراخوانی برگزار شد و کنسرسیومی برنده این مناقصه شد. درحال حاضر یک دستگاه به عنوان نمونه وارد کشور شده است. اما با توجه به اینکه همزمان با انعقاد این قرارداد، کارخانه‌های داخلی یک نمونه اتوبوس تمام برقی تولید کرده‌اند، به احتمال زیاد ورود ۴۹ دستگاه دیگر از اتوبوس‌های برقی به کشور ممنوع می‌شود."

حال اگر این اظهار نظر را در کنار خبر رایزنی شهردار تهران با دولت برای تعیین مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان در بودجه سال آینده در جهت کمک به تولید اتوبوس برقی در ایران بگذاریم، شاید جنب و بوش شرکت های ایرانی برای رونمایی از اتوبوس های برقی بهتر قابل درک باشد.

اتوبوس هایی که حتی اگر تولید هم شوند بنا به گفته برخی از کارشناسان به دلیل نبود زیرساخت مناسب در هیچ شهر ایران، قابلیت بهره برداری را نخواهند داشت.

پرویز کردوانی که از جمله کارشناسان مخالف این طرح بود سال گذشته و در گفتگو با رسانه‌های ایران در واکنش به اخبار واردات و تولید اتوبوس برقی گفته بود: "وقتی ما هنوز توان تامین برق خانگی و صنایع را در تابستان نداریم چگونه برای اتوبوس و قطارهای برقی برنامه ریزی می کنیم؟ اگر قرار باشد برق اتوبوس های برقی پایتتخت از مازوت سوزی در نیروگاه تامین شود دیگر چه فایده ای دارد؟"