اسرائیل تسلیحاتش را از کجا می‌آورد؟

آمریکا

آمریکا با فاصله بزرگترین تامین‌کننده تسلیحات اسرائیل است و در ساختن یکی از پیشرفته‌ترین ارتش‌های مدرن جهان از نظر فناوری، نقش مهمی داشته است.

به گزارش موسسه بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم (سیپری) بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ نزدیک به ۷۰ درصد از تسلیحات وارداتی اسرائیل را آمریکا تامین کرده است.

بر اساس یک قرارداد ۱۰ ساله، آمریکا سالانه ۳/۸ میلیارد دلار کمک نظامی در اختیار اسرائیل قرار می‌دهد و هدف از این کمک‌ها این است اسرائیل بتواند برتری کیفی نظامی خود را بر کشورهای منطقه و همسایه حفظ کند.

اسرائیل از این کمک‌ها برای تامین مالی سفارش خرید جنگنده‌های اف-۳۵ استفاده کرده که به عنوان پیشرفته‌ترین جت‌های جنگنده‌ پنهان‌کار (رادارگریز) در جهان شناخته می‌شوند. اسرائیل تاکنون ۷۵ اف-۳۵ سفارش داده و بیش از ۳۰ فروند از این جنگنده را تحویل گرفته است. اسرائیل بعد از آمریکا اولین کشوری بود که اف-۳۵ دریافت کرد و اولین ارتشی که از آن در جنگ استفاده کرد.

بخشی از کمک‌های نظامی -۵۰۰ میلیون دلار در سال- برای تامین بودجه برنامه دفاع موشکی اسرائیل اختصاص داده می‌شود که شامل سامانه‌های پدافندی گنبد آهنین، پیکان و فلاخن داوود است. اسرائیل برای دفاع از خود در برابر راکت‌‌ها، موشک‌‌ها و حملات پهپادی گروه‌های مسلح فلسطینی در غزه و همین طور گروه‌های مورد حمایت ایران در لبنان، سوریه و عراق متکی به این سیستم‌های پدافندی است.

در روزهای بعد از حمله ۷ اکتبر حماس،‌ جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا گفت که ایالات متحده «کمک‌های نظامی بیشتری» برای اسرائیل ارسال می‌کند.

از زمان شروع جنگ غزه تنها دو مورد از فروش‌های تسلیحاتی آمریکا به اسرائيل، بعد از تایید کمک‌های اضطراری علنی شده است: ۱۴ هزار قطعه مهمات تانک به ارزش ۱۰۶ میلیون دلار و همین طور قطعاتی به ارزش ۱۴۷ میلیون دلار برای ساختن خمپاره‌های ۱۵۵ میلیمتری.

اما رسانه‌های آمریکا گزارش داده‌اند که دولت جو بایدن، بیش از ۱۰۰ مورد فروش سلاح اعلام‌نشده دیگر هم به اسرائیل داشته است که بیشتر آنها از نظر ارزش قراردادی کمتر از حدی است که نیاز به مطلع کردن کنگره داشته باشد. گفته می‌شود این قراردادها شامل فروش هزاران قطعه مهمات هدایت‌شونده، بمب‌های کم‌قطر، بمب‌های سنگرشکن و تسلیحات کوچک و سبک بوده است.

 

با وجود این موسسه سیپری در گزارش خود می‌گوید که با وجود ارسال این سلاح‌ها، مجموع واردات تسلیحاتی اسرائیل از آمریکا در سال ۲۰۲۳ تقریبا به اندازه سال ۲۰۲۲ بوده است.

یکی از قراردادهایی که ارزش آن به میزانی بود که باید به اطلاع کنگره می‌رسید، فروش ۵۰ جنگنده اف-۱۵ به ارزش ۱۸ میلیارد دلار بود که اخبار آن در روزهای گذشته منتشر شد.

با وجود آن که این هواپیما‌ها باید از اول ساخته شوند و تحویل آنها مدتی طول خواهد کشید، انتظار می‌رود که این قرارداد باعث اختلاف نظر در حزب دموکرات، حزب آقای بایدن شود که نمایندگان آن در کنگره و حامیان رئیس جمهور به شکل روزافزونی از اقدامات اسرائيل در غزه ابراز نگرانی می‌کنند.

سناتور الیزابت وارن گفته قصد دارد مانع اجرای این قرارداد شود و اسرائیل را به «بمباران کور» در غزه متهم کرده است.

آلمان

آلمان دومین تامین‌کننده بزرگ تسلیحات اسرائیل است و به گفته سیپری بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ حدود ۳۰ درصد از واردات سلاح اسرائیل از آلمان بوده است.

ارزش فروش تسلیحات کشورهای اروپایی به اسرائیل در سال گذشته -تا اوایل ماه نوامبر- به ۳۰۰ میلیون یورو رسید که نسبت به سال ۲۰۲۲ حدودا ۱۰ برابر شده است. بخش عمده‌ای از مجوزهای صادرات سلاح از اروپا بعد از حمله ۷ اکتبر حماس صادر شده است.

اولاف شولتس، صدر اعظم آلمان در طول جنگ غزه از حامیان سرسخت حق اسرائیل برای دفاع از خود بوده است. با این که لحن او در قبال اقدامات اسرائیل در غزه در هفته‌های اخیر تغییر کرده و در آلمان هم بحث‌ها و اختلاف نظرهایی درباره فروش سلاح به اسرائیل وجود دارد اما به نظر نمی‌آید که روند صادرات متوقف شود.

 

ایتالیا

ایتالیا سومین صادرکننده بزرگ تسلیحات به اسرائیل است اما بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ تنها تامین‌کننده ۰/۹ درصد از کل واردات تسلیحاتی اسرائیل بوده است. بر اساس گزارش‌ها هلی‌کوپترهای نظامی و توپخانه دریایی جزو این سلاح‌ها و تجهیزات بوده است.

به گزارش مرکز ملی آمار ایتالیا ارزش صادرات تسلیحاتی این کشور به اسرائیل در سال گذشته ۱۳/۷ میلیون یورو (معادل ۱۴/۸ میلیون دلار) بوده است.

مجوز ۲/۱ میلیون دلار از این صادرات بین ماه‌های اکتبر و دسامبر صادر شده است. این در حالی است که دولت ایتالیا اطمینان داده بود که بر اساس قانونی که فروش تسلیحات به کشورهای آغازکننده جنگ یا آنها که ناقض حقوق بشر قلمداد می‌شوند، مانع از ادامه این صادرات شود.

گوئیدو کروزتو، وزیر دفاع ایتالیا ماه گذشته به پارلمان این کشور گفت که دولت به قراردادهای موجود به اسرائيل پایبند است، و این قراردادها بعد از بررسی مورد به مورد و اطمینان از این که «شامل تجهیزاتی نمی‌شود که بتوان علیه غیرنظامیان به کار برد» اجرا می‌شود.

کشورهای دیگر

به گفته دولت بریتانیا صادرات تسلیحات این کشور به اسرائیل «نسبتا اندک» است و ارزش آن در سال ۲۰۲۲ حدود ۴۲ میلیون پوند (۵۳ میلیون دلار) بوده است.

سازمان «کارزار علیه تجارت تسلیحات» می‌گوید دولت بریتانیا از سال ۲۰۰۸ مجوز صادرات اسلحه به ارزش کل ۵۷۴ میلیون پوند (۷۲۷ میلیون دلار) به اسرائیل را صادر کرده است.

بیشتر این صادرات شامل قطعاتی بوده که در هواپیماهای جنگی ساخت آمریکا به کار می‌رود. اما فشارها به دولت بریتانیا برای تعلیق همین مقدار صادرات هم روز به روز بیشتر می‌شود.

ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا گفته که این کشور «فرایند صدور مجوز صادرات بسیار دقیقی» دارد و افزوده است که اسرائیل باید «مطابق قوانین بشردوستانه بین‌المللی» عمل کند. دولت بریتانیا همچنین در حال تدارک یک ارزیابی برای ارائه توصیه درباره ریسک نقض قوانین بین‌المللی از سوی اسرائیل در اقداماتش در اوایل سال ۲۰۲۴ است.

اما منابع بلندپایه‌ای در دولت بریتانیا به بی‌بی‌سی گفته‌اند که ممنوعیت صادرات تسلیحاتی به اسرائیل «اتفاق نخواهد افتاد».

دولت کانادا که ارزش صادرات تسلیحاتی‌اش به اسرائیل در سال ۲۰۲۲ معادل ۱۵/۷ میلیارد دلار بود،‌ ماه ژانویه گفت که صدور مجوز جدید برای صادرات سلاح را تا زمانی که مطمئن شود که این سلاح‌ها مطابق قوانین کانادا مورد استفاده قرار می‌گیرد، معلق خواهد کرد. اما گفت مجوزهایی که قبلا صادر شده، معتبر خواهد بود.

صنایع دفاعی اسرائیل

 

اسرائیل صنایع دفاعی خود را هم دارد که با کمک آمریکا آن را توسعه داده و با تمرکز روی تولیدات پیشرفته در حوزه فناوری به جای ساخت تسلیحات معمول، در حال حاضر در رتبه نهم فهرست بزرگترین صادرکنندگان سلاح در جهان قرار دارد.

به گفته موسسه سیپری اسرائیل بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۳ معادل ۲/۳ درصد از سهم جهانی فروش نظامی را در اختیار داشته و کشورهای هند (۳۷ درصد)، فیلیپین (۱۲ درصد) و آمریکا (۸/۷ درصد) سه خریدار اصلی از اسرائیل بوده‌اند. به گفته وزارت دفاع اسرائیل ارزش صادرات تسلیحاتی اسرائیل در سال ۲۰۲۲ حدود ۱۲/۵ میلیارد دلار بوده است.

۲۵ درصد از این فروش سهم پهپادها بوده و بعد از آن موشک‌ها، راکت‌ها و سیستم‌ها پدافند موشکی با ۱۹ درصد و سامانه‌های راداری و جنگ الکترونیک با ۱۳ درصد در رده‌های بعدی قرار داشتند.

در ماه سپتامبر گذشته درست قبل از شروع جنگ غزه، آلمان قراردادی ۳/۵ میلیارد دلاری برای خرید سیستم دفاع موشکی پیکان ۳ با اسرائیل امضا کرد که می‌تواند موشک‌های بالستیک دوربرد را رهگیری کند. این بزرگترین قرارداد تاریخ اسرائیل بود که آمریکا هم باید آن را تصویب می‌کرد چون این سیستم‌ها به صورت مشترک تولید شده بود.

ذخایر مهمات آمریکا در اسرائیل

 

اسرائیل همچنین میزبان یک انبار بزرگ مهمات متعلق به آمریکا است که در سال ۱۹۸۴ و با هدف دسترسی نیروهای ایالات متحده به منابع تسلیحاتی در صورت درگرفتن جنگ منطقه‌ای و همین طور دسترسی سریع اسرائيل در موارد اضطراری ساخته شده است.

بعد از حمله روسیه به اوکراین، پنتاگون حدود ۳۰۰ هزار خمپاره ۱۵۵ میلیمتری از این ذخایر مهماتش در اسرائیل به کی‌یف ارسال کرد.

بنا بر گزارش‌ها اسرائیل هم بعد از شروع جنگ غزه از مهمات ذخیره‌شده آمریکا در این انبار استفاده کرده است