دیدار رئیسی و علی‌اف و افتتاح سد مرزی قیزقلعه‌سی

روسای جمهوری ایران و جمهوری آذربایجان سد «قیزقلعه‌سی» را که با همکاری دوکشور بر رودخانه مرزی ارس ساخته شده است، افتتاح کردند.

ابراهیم رئیسی و الهام علی‌اف بعد از دیدار در مرز رسمی دو کشور، امروز (۳۰ اردیبهشت) به محل احداث سد مشترک قیزقلعه‌سی آمدند و ضمن بازدید از بخش‌های مختلف این سد آن را افتتاح کردند.

آقای رئیسی در این دیدار بر همکاری دو کشور تاکید کرد و رابطه با جمهوری آذربایجان را «فراتر از همسایگی» دانست. او افزود: «رودخانه ارس همواره پیوندی بین مردم آذربایجان و ایران بوده است. این پیوند و همکاری از ۵۰ سال قبل همواره وجود داشته و امروز خود را در افتتاح این سدها نشان داد. »

آقای علی‌اف هم با تاکید بر اهمیت طرح‌های مشترک ایران و جمهوری آذربایجان، احداث این سد را نشانگر «دوستی دو کشور» دانست.

نخستین دیدار دو رئیس جمهور پس از دوره‌ای پرتنش
این اولین دیدار ابراهیم رئیسی و الهام علی‌اف بعد از حمله مسلحانه به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران است. تهران و باکو در یک سال و نیم گذشته روابط پر تنشی داشتند.

آقای رئیسی در جریان دیدارش با الهام علی‌اف، بار دیگر بر دیدگاه رسمی ایران تاکید کرد که منطقه قره‌باغ که باکو و ارمنستان بر سر آن مناقشه داشته‌اند، به جمهوری آذربایجان متعلق است. اظهار نظری که مورد استقبال آقای علی‌اف قرار گرفت.

آقای رئیسی همچنین در این دیدار به اسرائیل اشاره کرد و گفت: «همکاری کشورهای مسلمان باید برای حمایت از مردم فلسطین انجام شود و همکاری کشورهای منطقه برای نابودی دشمنان به ویژه اسرائیل باید بیشتر و مستحکم‌تر شو‌د.»

این در حالی است که جمهوری آذربایجان و اسرائیل روابط نزدیکی دارند.

رابطه نزدیک جمهوری آذربایجان با اسرائیل و نگرانی از تلاش باکو برای برقراری ارتباط زمینی با نخجوان از طریق کریدور زنگزور که ارتباط زمینی تهران و ایروان را قطع می‌کند، از جمله مواردی است که در گذشته روابط میان دو همسایه را پرتنش کرده است.

اختلافاتی هم بر سر تعیین حدود آب‌های ایران و جمهوری آذربایجان در دریای خزر وجود داشته است و در برهه‌هایی ایران و جمهوری آذربایجان یکدیگر را به حمایت از جدایی‌طلبان و افراطی‌های مذهبی هم متهم کرده‌اند.

مردم جمهوری آذربایجان اکثرا مسلمان شیعه هستند.

ایران چندین بار نگرانی خود را از حضور اسرائیل و فعالیت نظامی این کشور در خاک جمهوری آذربایجان اعلام کرده و آن را تهدیدی علیه خود دانسته است.

در ۷ بهمن ۱۴۰۱ یک فرد مسلح به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران حمله کرد که در جریان آن مسئول حفاظت سفارت کشته شد. دو مامور حفاظت دیگر هم در این حمله مجروح شدند. در پی این حمله جمهوری آذربایجان سفیر ایران در باکو را احظار کرد. رئیس پلیس تهران بعدا گفت که عامل این حمله دلایل «شخصی» داشته است.

سدهای مشترک بین ایران و جمهوری آذربایجان
به گفته مقام‌های ایران سد قیزقلعه‌سی که از آن به‌عنوان «بزرگترین پروژه آبی مشترک» دو کشور یاد شده است، توانایی تنظیم دو میلیارد مکعب آب در سال را دارد. این سد از نوع سدهای خاکی است و بدنه آن ۱.۵ میلیون متر مکعب است و طول تاج آن ۸۵۰ متر و ارتفاعش ۳۷ متر است.

این سد در واقع مکمل سد خداآفرین است که در چارچوب «طرح جامع خداآفرین» در سال ۱۳۸۷ به بهره‌برداری رسید.

جلوگیری از هدر رفت آب، تامین نیاز کشاورزی منطقه و تولید برق، مستحکم‌تر کردن روابط بین ایران و جمهوری آذربایجان و تنظیم حقابه آنها از جمله اهداف این سدسازی عنوان شده است.

به گزارش رسانه‌های ایران، سد قیزقلعه‌سی در استان آذربایجان شرقی در فاصله ۲۷۲ کیلومتری شمال شهر تبریز، ۱۹۶ کیلومتری پایین‌دست سد ارس و ۱۲ کیلومتری پایین‌دست سد خداآفرین بر روی رودخانه ارس احداث شده است