عامل انفجارهای مبهم و پی‌درپی ایران چیست؟

وقوع انفجارهای مبهم و پی‌درپی اخیر که دولت ایران سعی می‌کند جزئیات آن‌ها را افشا نکند را  نمی‌توان بی ارتباط با متوقف شدن موقت طرح الحاق بخش‌های از کرانه باختری و دره اردن به قلمرو اسرائیل دانست. در واقع در طول چند ماه گذشته بحث اساسی در اسرائیل این بود که آیا طرح الحاق کرانه باختری اولویت اساسی است و یا این‌که جلوگیری از تولید سلاح‌های هسته‌ای در ایران و پایان دادن به نفوذ تهران در سوریه و لبنان؟

در پیوند به اجرای طرح الحاق بخش‌های از کرانه باختری که به عنوان بخشی از طرح صلح ترامپ موسوم به معامله قرن پنداشته می‌شود، اغلب کارشناسان اسرائیلی با دیدگاه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل مخالف اند و تأکید دارند که این اقدام، بیشتر جنبه سیاسی داشته و اهداف شخصی بنیامین نتانیاهو را برآورده می سازد.

اغلب صاحب‌نظران اسرائیلی ابراز نگرانی می‌کنند که اجرای طرح الحاق بخش‌های از کرانه باختری می‌تواند تمام تلاش‌های تل‌آویو برای مقابله با پروژه سیاسی ایران در خاورمیانه را نقش بر آب کند، بنابر این، آن‌ها ترجیح می‌دهند که اسرائیل بایستی در گام نخست کلیه‌ای مساعی خود را به معطوف به هشدار نسبت به برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران کند و به جای اصرار بر عملی کردن طرح الحاق کرانه باختری که منجر به ایجاد شکاف میان اسرائيل و اکثر کشورها می‌شود، در صدد جلب حمایت جامعه جهانی برای جلوگیری از تهدیدهای ایران در منطقه باشد.

البته همین نگرانی در واشنگتن نیز وجود داشت و در گفت‌وگوهای مقامات آمریکایی مطرح می‌شد، طوری که افزون بر تماس‌های متعدد تلفنی با نخست وزیر اسرائیل، یک هیئت بلندپایه آمریکایی به رغم محدودیت‌های اعمال شده برای جلوگیری از انتشار بیماری کرونا به تل‌آویو سفر کرد تا مسئولان اسرائیلی را از اجرای طرح الحاق بخش‌های از کرانه باختری در حال حاضر، منصرف کند.

پس از اعلام بنیامین نتانیاهو مبنی بر این‌که طرح الحاق بخش‌های از کرانه باختری را آز اول ماه ژوئیه ۲۰۲۰، آغاز می‌کند، مایک پمپئو، وزیر امورخارجه ایالات متحده در ۱۸ ماه مه گذشته وارد اسرائیل شد و نگرانی خود را نسبت به این مسئله بیان داشت، سپس میان جرد کوشنر، داماد ترامپ که خواستار به تعویق افتادن این مسئله است و دیوید فریدمان، سفیر ایالات متحده در اسرائیل که برای اجرای این طرح لحظه شماری کند، اختلاف‌نظر پیدا شد و همه در انتظار موافقت ترامپ برای آغاز اجرای این طرح بودند، اما دونالد ترامپ حاضر به ابراز موافقت نشد.

تردیدی نیست که ترامپ در حال حاضر، افزون با دچار بودن به چالش‌های داخلی از جمله تشدید بحران انتشار کرونا و اعتراضات ضد نژاد پرستی، در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری قرار دارد، بنابر این، نمی‌خواهد با موافقت به اجرای طرح الحاق بخش‌های از کرانه باختری، خود را در انزوای بیشتر قرار دهد و همکاران بین‌المللی خود را از دست بدهد.

واشنگتن و تل‌آویو در مقابله با تهدیدهای ایران‌ می‌توانند حمایت اغلب کشورهای اروپایی و حتی عربی را با خود داشته باشند، در حالی‌که اجرای طرح الحاق کرانه باختری، مخالفت‌ها علیه اسرائیل و آمریکا را افزایش می‌دهد و منافع هر دو کشور را در معرض خطر و تهدید قرار می‌دهد. به ویژه این‌که اکثر کشورهای عربی، طرح الحاق کرانه باختری را به شدت رد می‌کند و تأکید بر عملی شدن قعطنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل و طرح صلح عربی دارند.

در نتیجه، هرچند اجرای طرح الحاق بخش‌های از کرانه باختری برای مدتی به تعویق افتاد، اما مقابله با پروژه تهدید آمیز ایران در نهایت سکوت و‌ آرامش آغاز شد و نتایج آن پس از مدتی آشکار خواهد شد. تهران در حالی که برای کسب احساسات ملت‌های عرب، معامله قرن را رد می‌کند، اکنون ترجیح می‌دهد اسرائیل در صدد اجرای طرح الحاق بخش‌های از کرانه باختری به قلمرو اسرائیل شود تا ایران با استفاده از این فرصت، به تقویت برنامه‌های هسته‌ای و موشکی خود بپردازد. اما تلاش ایران و متحد سیاسی‌اش قطر برای تفرقه اندازی میان گروه‌های فلسطین و ارسال کمک به نوار غزه از طریق اسرائیل، هدف واقعی ایران را برای همگان آشکار می‌کند.

اما به نظر می‌رسد تل‌آویو و واشنگتن به رغم مشغولیت به پرونده‌های دیگر تصمیم گرفته اند مقابله با تهدیدهای ایران را به عنوان اولویت اساسی قرار دهند و آمریکا در انتظار پایان یافتن بحران کرونا و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری پیش‌رو است و به محض گذر از دو موضوع یادشده به سراغ ایران خواهد رفت و به وضعیت کش و گیر کنونی پایان خواهد داد.

در همین حال، ایران در چند روز گذشته شاهد حوادث تکان‌دهنده و بزرگی بود، نخست انفجار مهیبی در یک کارگاه نظامی در منطقه پارچین در شرق تهران رخ داد، سپس انفجار دیگری مرکز درمانی سینا در تهران را به لرزه درآورد و منجر به کشته شدن ۱۹ نفر شد. هنوز شعله‌های آتش دو حادثه یادشده خاموش نشده بود که انفجار قوی دیگری در تأسیسات هسته‌ای نطنز به وقوع پیوست و مقامات ایران را به شدت نگران کرد.

در حالی‌که دولت ایران، وقوع حوادث اخیر را ناشی از برخی اشتباهات فنی اعلام کرده است، اما ران‌بن یشای، تحلیلگر امور نظامی و اطلاعاتی و سخنگوی پیشین ارتش اسرائیل عقیده دارد که انفجارها و آتش‌سوزی‌های اخیر ایران نمی‌تواند تنها به دلیل نقص فنی بوده باشد.