هر آن کس که غم وعشق وطنش نیست "بر او نمرده به فتوای من نماز کنید"

با درود،
پیشاپیش باید اذعان کنم که با بسیاری از مواضع دوست گرانقدر فیسبوکی ام جناب محققی عزیز بویژه در زمینه برخورد با مشی غیردیالکتیکی و جزم گرایانه چپ سنتی همدل هستم. واقعیت اینست که تجربه تلخ انقلاب ۵۷ فاجعه آمیزترین و مصیبت بارترین سرنوشت را برای مردم ما رقم زد. گران بهاترین درسی که این تحول دردناک باید به ما آموخته باشد اینست که « آزمون شکست خورده را نباید دوباره آزمود». با عمامه به مصاف تاج رفتیم با این توجیه که بزرگ عمامه داران رهبرکبیر انقلاب ضدامپریالیستی است و نه رهبر منجلاب قرون وسطایی. اینک اما برای بازگرداندن این غول به شیشه، توصیه برخی این است که به کمک تاج که خود این غول را در آغوش پرورانده، پروار کرده و به جان خود و ما انداخته، غول را به شیشه بازگردانیم. تاریخ مشرق زمین تاریخ ظهور پیامبران، تاریخ انه الحق گویان، تاریخ تصوف صوفیان، عرفان عارفان، تاریخ خلسه، از خود بیخود شدن و خمودگی ، تاریخ حاکمیت خلفا،ملوک، پادشاهان از خلیفه به ملک و از ملک به خلیفه، نگاه مان همواره از این به آن، از عمامه به تاج سپس از تاج به عمامه و چنین است که امروز خلسه وار در گل مانده ایم، از عمامه گشتن بیزاریم و تاج مان آرزوست به سروده زنده یاد اخوان ثالث در سروده « کتیبه » « کسی راز مرا داند که از این رو به آنرویم گرداند»
دوست گرامی درست است که در زمانه ای هراسناک بسر میبریم اما این امر به هیچوجه از اهمیت و لزوم تلاش برای ایجاد مناسبات عادلانه در جامعه، آزادی از قید حاکمیت های توتالیتر و مبارزه با تمرکز قدرت در دست فردی تحت عنوان ولی فقیه، قیم مردم، سلطان یا سلطان زاده کم نمیکند، نه تنها کم نمیکند بلکه برای مقابله با پدیده دهشتناک جهانی یک ضرورت است. پرسش های یک و دو در مورد
مام وطن علیرغم ساده کردنش در ابهام مانده است، انسانگرایی را هم که بجان منافع مردمی و ملی انداخته اید زیرا تصورتان از منافع ملی و مردمی نه مناسبات انسانی، عادلانه و آزادی اندیشه و بیان بلکه حفظ مرزهای خاکی یا تمامیت ارضی است بدون آنکه هیچ دلیل خاصی برای این تهدید موجود باشد. شاید تنها دلیل این امر توجیه لزوم یک حاکمیت توتالیتر برای تمرکز قدرت در مرکز به منظور سرکوب ملل ستمدیده و برابری خواه داخلی است و نه یک تهدید ارضی.

ایشان مجدد تاکید میکند که وطن برایش یک معنی بیشتر ندارد و برای درستی و برحق بودن ٱن معنی ، از افتخارات فرهنگی و ادبی و شعرای ایران نام می برد و تجلیل میکند.
البته ایشان در مقاله ی اصلی به نوعی اظهار کرده که فقط کسانی مستحق وطن دوست بودن و عاشق میهن نامیده شدن هستند که سیاست را سرلوحه ی اولویت هایشان قرار دهند و بطور مشخص سرنگونی جمهوری اسلامی را .
با توجه به اینکه ایشان قبلا بارها و بارها در تنوع فکری و شیوه های گوناگون زندگی در ایران و بخصوص در تحسین و توصیف ٱزاد اندیشی مردم بویزه قشر جوان مطلب نوشته اند ؛ این بار اما تقابل و تضاد این مقاله شان با نکات فوق را یا باید به حساب برداشت ناقص من و دیگران گذاشت و یا به دلیل اینکه غفلتا یادشان رفته که وطن دوستی یا میهن دوستی یا ایران دوستی یا عاشق خاک ایران بودن ، همه ی این ها اولا هم نسبی است و دوم اینکه هر فردی از ٱحاد مردم ایران ، وطن را برای منظور و دلایل منحصر به فرد خودش دوست دارد که ممکن است ٱن دلایل برخی شان شباهت داشته باشند به باورهای ایشان و برخی شان متفاوت و حتا مغایر .
چیزهایی از ایران که ایشان انگیزه ی عشق به وطن از ٱنها نام برده (شعرا و ٱثار فرهنگی و تاریخی و .... منهای مورد سیاست که برای ایشان در راس وظایف جای دارد ) به باور من همان هایی ست که اگر پای صحبت ٱن عده ی معدود از دبیران بازنشسته ی ادبیات فارسی که هنوز در قید حیاتند بنشینید ؛ نیز ؛ دقیقا از همین ها دم میزنند و گپ میزنند .
حال ، من چند نمونه از کلمات و اسامی و اشیا و بطور کلی دلبستگی ها یی را که برای من نوعی و میلیونها ایرانی دیگر از هر سن و سالی ، میتونه بخشی از دلایل و حتا معیارهای وطن دوستی مان بحساب ٱید را نام می برم تا اولا روشن کنم تا چه حد این مفهوم میتونه گسترده باشه و دوم اینکه چقدر خطا و غفلت بزرگ و مهمی ست که کسی ادعا کند وطن فقط یعنی این که من نوشته ام و لاغیر .
برای خیلی ها (که اتفاقا جناب محققی احترام زیادی برایشان قایل است و معتقد است ایران جای همه ی باورهاست ) ؛ وطن یعنی عشق و حال ، تفریح ، پول در اوردن ، بی خیال سیاست بودن ، فقط دغدغه خود را و حد اکثر نزدیکترین افراد خانواده را داشتن ،
برای عده ای دیگر ، وطن یعنی همین شغل و کسب و کار و درٱمد خوبی که با رانت یا بدون رانت ، به کمک پارتی و ٱشنا و یا بدون پارتی و به اتکای قابلیت های خودم فراهم کرده ام . بقیه ی وقتم را ورزش و تفریح و سفر و ده ها سرگرمی دیگر میگذرانم و کوچکترین علاقه و دخالت و اظهار نظری در باره ی سیاست و حکومت نمیکنم تا این بساط رفاه و حال و حولم به هم نریزد .
چون در هیچ جای دیگر دنیا هم مشابه این حس و حال را نمیتونم داشته باشم ، پس عاشق همین خاکم و از اینجا تکون نمیخورم .
برای بخش عظیمی از افراد نوجوان تا سالمند هم که در صدد فرار یا مهاجرت از ٱن خاک هستند ٫ و یا قبلا در این جا به جایی توفیق حاصل کرده اند و نیازی هم ندیده اند مشتی از خاک وطن را با خودشان حمل کنند ؛ وطن یعنی یک صندوقچه ی خیال و نوستالژی و ٱرزو های رنگارنگ و بنفشه ای که با خود قرار است تا چند سال یا برای همیشه به دوش بکشند . یا با رضایت و پذیرش واقعیت و کنار ٱمدن با ٱن و یا با یک عمر کلنجار رفتن و پس زدن واقعیت ها و پیر شدن زیر سایه ی درخت تناور دلتنگی ها و خود ٱزاری .
تعداد اندکی هم هستند البته افراد سالمند و میانسال که شعر ریشه در خاک فریدون مشیری بخش اصلی وصف حالشان است و از قضا بسیاریشان سیاست را و مبارزه با ظلم را بسیار متفاوت از انچه جناب محققی بیان و تجویز میکند ، درک میکنند .
صدها و بلکه هزاران تعریف دیگر و شاخص ها و عناصر دیگر میتوان نام برد که برای گروه های کوچک یا بزرگتری از مردم یک کشور و برای ایرانی ها نیز ، میتواند علل و بهانه و انگیزه ی عشق و علاقه ی کوتاه مدت یا میان مدت یا بلند مدتشان به سرزمینی باشد که در ٱنجا متولد شده اند .
یادمان نرود ، گروهی هم هستند که برعکس ، دلایل قابل تاملی دارند برای تنفر و لعنت فرستادن برای یک خاک یا سرزمین .
من از ٱن می ترسم که این میزان بیان و تفسیر غلیظ و افراطی وطن دوستی که ٱن هم بر پایه ی تاکید بر اهمیت وجه سیاسی باشد و شرط و شروط مبارز بودن را معیار قرار دهد و این ردای میهن دوستی را فقط برازنده ی قامت کسانی بداند که پرچم سرنگونی جمهوری اسلامی را بر افراشته نگه دارند ؛ نا خواسته در مصاف قرار گیرد با باور افرادی که دلایل خودشان را دارند برای بیزار بودن از وطن و همچنین در مصاف قرار گیرد با باور گروهی که خود را شایسته ی پرچم بر افراشتن میدانند و از قضا معتقدند امثال ٱقای محققی وطن را دو دستی تقدیم اخوندها کردند ...
در ٱخر میشود نمونه های سالم تر و نرمال تر و منطقی تر ی از شیوه ی وطن دوستی هم میهنانمان را برشمرد که انها هم مستحق این هستند که عاشق وطن به حسابشان بیاوریم اگر چه با هزار مرارت تلاش کرده و میکنند هرگز پایشان به وادی سیاست و خطر کشیده نشود . ...
جسارت میکنم و توصیه میکنم ٱقای محققی اگر یک ماه به خودش استراحت دهد و به جای پرداختن به سیاست در اینترنت ، نام چند نمونه از این انسان ها را سرچ کند و بیوگرافی شان را مطالعه کند و به ده ها مطلب انها گوش فرا دهد ؛ تردید ندارم که در برابر عشق انها به وطن سر تعظیم فرود خواهد اورد .
یک مورد را محض نمونه اسم می برم و پیشنهاد میکنم زندگینامه اش را بخوانید و بنشینید پای بخشی از سخنانش در یو تیوب .
دکتر موسی اکرمی .
ایشان زمانی که من دانش اموز سال دوم دبیرستان بودم ، مسوول کتابخانه ی دبیرستان بود . سال 56 که وارد دانشگاه پهلوی شدم دوره ی فوق لیسانس فلسفه را طی میکرد .
اکنون سالهاست از دوره ی احمدی نژاد وی را به عنوان استاد تمام دانشگاه به اجبار بازنشسته کرده اند .
حقوق دریافتی اش در حال حاضر ماهیانه دوازده میلیون تومان است . معادل دویست دلار ....

سیروس مددی عزیز با سلام .ممنون از نظر وخوشحال از این که عمر بر باد نداده وبخش عظیم عمرت راصرف در گیری با ملیت پرستان "خودی "کردی . و دست آخر بعد کلی پائین وبالا کردن بمن رسیدی .تحمل هم حدی دارد .دلم میخواست حاصل این همه تلاش را جمعبدی شده نه با قلمفرسائی شاعرانه وفاضلانه مانند من بل بصورتی منطقی و آموزنده بدور از تعصب قومیتی منتشر میکردی تا گمراهانی چون من که قلبشان برای شاعران ترک زبان ،کرد ،ترک ،عرب ماغ نمی کشد .اندکی بخود آمده وبوظیفه آذری بودن خود عمل می کردند. از تاکیدم بر شونیسم فارس.گرایش به اردوی سلطنت نوشتی . تلویحاازعدم تائید فرضا اردوی پیشه ووری ها انتقاد کردی . سیروس جان میدانم این نوشته نه نقدی بر من بل بر نبودنم در اردوی شما وهر گونه گرایشی است که بر تمامیت ایران تا کیدا دارد وایران را مجموعه زیبائی از خلق های گونا گون آن می داند. تحریف و قاف دادن یعنی این.دوست دارم نوشته ای مبسوط در باره مسلک جدید من بنویسی که مسلما بسیار تاثیر گذار و راه گشا خواهد بود.

با درود!
بر انسان‌گرایی و جهان وطنی یا بعبارت دیگر اومانیسم و انترناسیونالیسم هیچ ایرادی وارد نیست و آرزوی یک حکومت جهانی بر اساس مناسباتی که شما بر شمرده اید هم اوج تکامل اندیشه و خرد انسانی است.
اما سوال اول این است که نوع بشر، بعنوان یک جاندار پستاندار از نظر زئولوژی در چه فاز و مرحله ای از چنان تکاملی قرار دارد؟
به سخن ساده تر، انسان ها در دفاع از لانه و آشیانه و همچنین سیر کردن شکم‌ خود یا در مجموع ادامه بقای خود تا چه اندازه می توانند یا می بایست درنده خو باشند؟
و سؤال دوم اینکه آیا، همانطور که شما بدرستی می فرمایید "خاکی که برای هر متر مربع آن و جابجایی این مرزها هزاران انسان به خون غلتیده اند"، "مقصر" آن خون ریزی ها و خون آشامی است یا ما انسان ها‌ که هنوز موفق نشده ایم بر غرایز زئولوژی خود که البته آن را با ویترین ایدئولوژی معرفی می کنیم، غلبه کنیم و شوربختانه نشانه ای از اینکه در چشم انداز صده ها هم محقق شود مشاهده نمی شود!
پس چه باید کرد؟
حالا با توجه به مسائلی که ذکر شد واقعیت جهان ما در شرایط فعلی این است که جهان به قطعات‌ کوچکتر و یا بزرگتری بنام "کشور" تقسیم شده است، برخی قدیمی تر و بعضی جدیدتر، که در هر کدام مردمانی بعنوان "ملت" زندگی می کنند که به تبع آن دارای منافع مشترک و یا "ملی" هستند.
به باور من قرار دادن انسانگرایی و عشق ورزی بین انسان ها در مقابل منافع ملی که خود نوعی انساندوستی و مردم دوستی و احساس مسئولیت و خیر عمومی است هم اشتباه است و هم می تواند مشکل آفرین باشد.
موضوع دیگر اینکه آنچه جناب محققی در این مقاله "وطن" می نامند تنها خاک و کوه و دره نیست، بلکه یک مجوعه از پدیده هایی است که به مرور زمان در یک جامعه انسانی و حتی محدوده جغرافیایی خلق می شود که انسان می تواند با آنها ارتباط قوی معنوی و احساسی برقرار کرده و برای او ارزشمند باشند، اما در جای دیگری از جهان نتواند پیدا کند، از موسیقی گرفته تا ادبیات و هنر و رقص و حتی خوراک و ...

که با بسیاری از مواضع دوست گرانقدر فیسبوکی ام جناب محققی عزیز بویژه در زمینه برخورد با مشی غیردیالکتیکی و جزم گرایانه چپ سنتی همدل هستم. واقعیت اینست که تجربه تلخ انقلاب ۵۷ فاجعه آمیزترین و مصیبت بارترین سرنوشت را برای مردم ما رقم زد. گران بهاترین درسی که این تحول دردناک باید به ما آموخته باشد اینست که « آزمون شکست خورده را نباید دوباره آزمود». با عمامه به مصاف تاج رفتیم با این توجیه که بزرگ عمامه داران رهبرکبیر انقلاب ضدامپریالیستی است و نه رهبر منجلاب قرون وسطایی. اینک اما برای بازگرداندن این غول به شیشه، توصیه برخی این است که به کمک تاج که خود این غول را در آغوش پرورانده، پروار کرده و به جان خود و ما انداخته، غول را به شیشه بازگردانیم. تاریخ مشرق زمین تاریخ ظهور پیامبران، تاریخ انه الحق گویان، تاریخ تصوف صوفیان، عرفان عارفان، تاریخ خلسه، از خود بیخود شدن و خمودگی ، تاریخ حاکمیت خلفا،ملوک، پادشاهان از خلیفه به ملک و از ملک به خلیفه، نگاه مان همواره از این به آن، از عمامه به تاج سپس از تاج به عمامه و چنین است که امروز خلسه وار در گل مانده ایم، از عمامه گشتن بیزاریم و تاج مان آرزوست به سروده زنده یاد اخوان ثالث در سروده « کتیبه » « کسی راز مرا داند که از این رو به آنرویم گرداند»
دوست گرامی درست است که در زمانه ای هراسناک بسر میبریم اما این امر به هیچوجه از اهمیت و لزوم تلاش برای ایجاد مناسبات عادلانه در جامعه، آزادی از قید حاکمیت های توتالیتر و مبارزه با تمرکز قدرت در دست فردی تحت عنوان ولی فقیه، قیم مردم، سلطان یا سلطان زاده کم نمیکند، نه تنها کم نمیکند بلکه برای مقابله با پدیده دهشتناک جهانی یک ضرورت است. پرسش های یک و دو در مورد
مام وطن علیرغم ساده کردنش در ابهام مانده است، انسانگرایی را هم که بجان منافع مردمی و ملی انداخته اید زیرا تصورتان از منافع ملی و مردمی نه مناسبات انسانی، عادلانه و آزادی اندیشه و بیان بلکه حفظ مرزهای خاکی یا تمامیت ارضی است بدون آنکه هیچ دلیل خاصی برای این تهدید موجود باشد. شاید تنها دلیل این امر توجیه لزوم یک حاکمیت توتالیتر برای تمرکز قدرت در مرکز به منظور سرکوب ملل ستمدیده و برابری خواه داخلی است و نه یک تهدید ارضی.

محققی عزیز باسلام! میدانی که سالهاست علیرغم میل شدید به نوشتن، در برابر این نوع نوشته های تو سکوت می کنم. گهگاه چند سطری زیر نوشته های تو می نویسم و سپس با پشیمانی حذف می کنم. اینبار هم دیروز دو حاشیه نوشتم و حذف کردم. و پس از حذف متوجه این «پاسخ» های تو شدم.
ابول جان! قطعه ادبی می نویسی برادر! برای تحریک حس ملیت پرستی افراطی بسیار مفیدند ولی مانند همه نوشته های مشحون از ملیت پرستی افراطی، چه بسیار «قاف» هایی که درین نوشته تو هست!
و متاسفم که به مسیری افتاده ای که گفته دیگران را ابتدا تحریف کرده و سپس فاضلانه و شاعرانه در رد آن قلمفرسایی می کنی. چه کسی گفته که عشق به وطن ترسناک است؟ حرف امیر و مرا می گویی؟ در ان یک جمله امیر، صحبت سر عشق به وطن بود یا مجازاتی که تعیین کردی؟ و در نوشته من سخن از کراهت وطن دوستی بود یا تفاوت مفهوم وطن میان شاهپرستان و جمهوریت خواهان؟ تو چپ و‌ جمهوریت خواهان را بخاطر نپیوستن و یا دست اتحاد ندادن به سلطنت طلبان ملامت کردی و پاسخ من به آن بود. اگر طبع شاعرانه تو در حال غلیان است، اگر قلبت «ماغ» می کشد، آنرا در عرصه دیگری جاری کن نه در تحریف سخن ما و سپس قلمفرسایی علیه انچه خود ساخته ای!
میدانی که بخش عظیمی از عمر من درین سالها در درگیری با ملیت پرستان «خودی» گذشته است. و آن انگ بمن نمی چسبد. ولی برادر جان! درین قطعات ادبی، چه شد که علیرغم انهمه ماغ کشیدن قلبت برای وطن، یک شاعر عربی، ترکی، کردی، ترکمنی نویس درین وطن نیافتی و همه مفاخر خاور زمین را بسود اندیشه خود مصادره کردی؟ چه شد که چپ را بی وطن جلوه دادی؟ اینها آیا حاصل آن گرایش تو به اردوی سلطنت و ایدئولوژی ناسیونالیسم شوونیستی آن نیست؟
نمی دانم. امیدوارم این نوشته را نیز حذف نکنم و امیدوارم برخلاف عهد، مجبور نشوم که در نوشته ای نگاهی به کارنامه ادبی تو درین سالها بیاندازم.

ابوالفضل جان!. همانطور که گفتم. ناله های تو، مرا غمگین میکنند. مسئله میهندوستی و مردمدوستی در چارچوب گرایشهای سیاسی که به شدّت تحت سیطره عقاید آکبندی و مبتلا به ایدئولوژیهای خشک و زمخت و بی مغز و پایه اقتباسی-وارداتی-تقلیدی هستند، مثل درختی میماند که وسط کوه آهک، آن را کاشته باشند. تعریفی که گرایشهای سیاسی از خودشان دارند و هیچگاه برای دیگران توضیح واضحش نمیدهند، اینست که اعتقادات خود را فراتر از «میهن و مردمش» میگذارند و در تقدیس و تبلیغ و پدافند و توسعه و سرتق بازی و حماقت کف بر لب آورده از بهر به کرسی نشاندن اعتقادات خود، بر روی هر چیزی که بویی از «میهن و مردم و فرهنگشان» بدهد، با سرسختی تقلّاها میکنند. آنها «میهن و مردمش» را به رنگ عقاید و ایدئولوژی و مذاهب و گرایشهای نظری خود میخواهند به همین دلیل در رقابتهای ابلهانه و خاصمانه و حسادت آمیزی که نسبت به همدیگر دارند، هیچگاه به مخرج مشترک واحدی نمیرسند که واتاب دهنده معنای «میهندوستی و مردمدوستی» باشد. اگر هم روندی برای شکلگیری میهندوستی و مردمدوستی آغاز شود، بلافاصله از طرف آنها لت و پار میشود. درک معنا و موضوع و مسئله «ملّت و ایران و مردم و فرهنگشان»، به مغزها و شعورهایی منوط و وابسته است که بتوانند فراسوی اعتقادات و ایدئولوژیها و مرام و مسکلها و نظرات آکبندی خود بیندیشند و هنر تمییز و تشخیص دادن را داشته باشند. آیا بعد از اینهمه تجربیاتی که در زندگی شخصی و اجتماعی و دربدریهای غربت داشته ای، تا کنون دیده ای یا شنیده ای که گرایشی سیاسی واقعا توانسته باشد یا بخواهد که فراسوی علقه های عقیدتی/اعتقاداتی/ایدئولوژیکی/امتیازی/قدرتگرایی و امثالهم در فکر «ایران و مردم و فرهنگ باهمستانشان» باشد؟.
دشواری کلیدی در این است که گرایشهای سیاسی در رفتار و گفتار و ادّعا، هیچ صمیمیّت و صداقت و رادمنشی و مسئولیّت پذیری و وجدان بیدار و حسّاس نسبت به سرنوشت ایران و مردمش ندارند؛ بلکه به شدّت در چارچوب ذهنیّت سمنتی اعتقادات خود، مخصوصا اگر به انواع و اقسام کینه ها و نفرتها و پیشداوریها و حسادتها و انتقامجوییها و عقده ها و رقابتهای حذفی نیز مبتلا باشد، پایبند و خیره سر و خشونتگرا و پرخاشگر و طلبکار و مدّعی عالم نمای بی نقص و عیب هستند.
هنوز هیچ درک و فهمی از «عینیّتها» ندارند تا بتوانند بفهمند که «سیاست»، عرصه تقسیم کاسه و قاشق دم دست است از بهر سرف کردن آش رشته زندگی. مسئله به این سادگی را هنوز حضرات در توهمات و تخیّلات و فانتزیهای هولناکشان نمیتوانند متصوّر شوند؛ زیرا هزاران سال نوری از «واقعیّتها و عینیّتهای زندگی» دورند و فاصله دارند. آنها هنوز نمیفهمند که زندگی دقیقا همان شعریست که «فروغ فرخزّاد» سرود: «همه هستی من، آیه تاریکی است ....».
شاد زی و دیر زی!
فرامرز حیدریان