جا داردازمقام زن در دوران
Anonymous
جا داردازمقام زن در دوران فارسی باستن و در دین زرتشتساسانیان چیزی بخوانیم.
زن و نداشتن شخصیت حقوقی در دین زرتشتی، اجازه تجاوز به زنان بیسرپرست
رضا مرادی غیاث آبادی
زن در دین زرتشتی عصر ساسانی فاقد شخصیت حقوقی است و چنین حقی در متون دینی و حقوقی زرتشتی از او سلب شده است. به عبارت دیگر، زن یک انسان دارای حق شناخته نمیشد، بلکه همچون دیگر کالاها و بردهها و داراییهای مرد، یکی از اموال و اجناس او به حساب میآمد. زن «شیئی» بشمار میرفت که همواره میبایست به کسی «تعلق» داشته باشد و شایستگی آنرا نداشت تا شخصاً سرپرستی خود را عهدهدار شود و صاحب اموالی باشد. او از هر لحاظ تحت سرپرستی و قیمومیت پدر یا شوهر بود و چنانچه شوهر و پدرش را از دست داده بود، همچون اطفال صغیر برای او قیمی معین میگردید. به موجب متون حقوقی زرتشتی (و از جمله «مادیان هزار دادستان»)، تمامی دسترنج زن که حاصل کار و فعالیت او باشد، متعلق به شوهر و یکی از دارایی او است و مرد میتواند به هر نحو دلخواه در آن تصرف کند و آنرا به مصرف برساند. همچنین هرگونه هدیهای که زن دریافت میکرده، متعلق به شوهر دانسته میشد. از آنجا که زن دارای شخصیت و هویت حقوقی به عنوان یک انسان نبوده، در نتیجه همچون بردگان نمیتوانسته حق مالکیت چیزی را و حتی شخص خودش را داشته باشد.
به همین سبب که زنان زرتشتی عصر ساسانی فاقد شخصیت حقوقی بوده و حتی مالک تن خویش نیز نبودهاند، تجاوز جنسی به آنان فاقد معذورات شرعی و ممنوعیتهای قانونی بوده و شخص متجاوز، به نفس عمل خود مرتکب گناه یا جرمی نمیشده و مؤاخذه و مجازات نمیگردیده است. بنا به احکام شرعی زرتشتی، تجاوز به زنان بیسرپرست عملی مجاز و مباح دانسته میشده و زنان وظیفه داشتهاند تا برای جلوگیری از چنین پیشامدهایی به ملکیت و قیمومیت مردی در آیند. تجاوز به زنان تنها در صورتی جرم به حساب میآمده که زن به یک مرد متعلق بوده و «ولی شرعی» داشته باشد. در این صورت، شخص خاطی نه به دلیل «تجاوز به یک زن» که به دلیل «تجاوز به حق مالکیت یک مرد» مجازات میشده است.
برای آگاهی بیشتر بنگرید به: بارتولومه، کریستیان، زن در حقوق ساسانی، ترجمه ناصرالدین صاحبالزمانی، تهران، ۱۳۳۷، صفحه ۴۰ و اغلب صفحات دیگر؛ متن اوستایی وندیداد، ترجمه و شرح هاشم رضی، جلد سوم، تهران، ۱۳۷۶، صفحه ۱۴۹۴.