Skip to main content

ایده لوژی ها سیستمهای نظریات

ایده لوژی ها سیستمهای نظریات
آ. ائلیار

ایده لوژی ها سیستمهای نظریات تاریخی -جغرافیایی -وارداتی
-----
یک ایده لوژی شناخته شده ، سیستمی از نظریات است که تاریخچه ای دارد و از جغرافیایی سرچشمه گرفته و از منطقه ای به منطقه ی دیگر وارد شده است. اینها تقریبا مسیری مانند دینها و مذاهب طی کرده اند.
برای نمونه در عرصه ی دینها اسلام، مسیحیت و زرتشت و مانیگری و بودایی گرایی را در نظرگیرید.
ایده لوژی ها نیز چنین اند. مائویسم در چین پدید آمده و توسط مائویست های کشورهای مختلف به مناطق دیگر وارد شده است.
از جمله به ایران. که در حقیقت یک ایده لوژی وارداتی ست. توجه شود صحبت از «فکر یا ایده » نیست بل سخن از « سیستم ایده ها و افکار» میرود. که «سیستم ایده ها» با « ایده» فرق دارد. یک ایده (و نه سیستم ایده ها) نیز تاریخچه دارد و از جایی به جای دیگر وارد میشود.
برای مثال این ایده را در نظر گیریم :« خدا همه چیز را می بیند».

این ایده در منطقه ی ما در مذاهب قدیمی مثل یهود، مسیحیت، اسلام و غیره مطرح شده است. اما پیش از این مذاهب
در بین النحرین مردم باور داشتند خورشید که غروب میکند به دنیای زیر زمین میرود و آنجا را روشن میکند ، چون به خدایی خورشید باور داشتند ، فکر میکردند خدا روی زمین و زیر زمین یعنی همه چیز را می بیند. بعد ها ایده به شکل « خدا به همه چیز آگاه است» فرامیروید.
دیگر ایده ها نیز شبیه این مثال برای خودشان سرگذشت و تاریخی دارند.

گفتیم سیستم ایده ها یا ایده لوژیها نیز از جایی به جای دیگر وارد میشوند مانند مارکسیسم که ایده لوژی آلمانی-اروپایی ست. یا لنینسم که توسط لنین تنظیم شده. و هر دوی این ایده لوژیها در ارتباط با یکدیگر به جاهای دیگر هم وارد شده اند و وارداتی به حساب میایند.از جمله به ایران.

عقاید دینی سیستماتیک در منطقه ی ما نحست در میان سومریان و ایلامیان پدید آمده و پخش میشود. بعدها نیز دینهای سامی و زرتشت گرایی رواج می یابند. تا انقلاب مشروطیت ما در ایران با دینها و مذاهب سرو کار داریم و عقاید فلسفی نیز دینی اند منهای موارد اندک مثل عقاید رازی و خیام.

جامعه ی ما تقریبا کمی پیش و بعد از مشروطیت با عقاید جدید به اصطلاح فرنگی آشنا میشود. از مشروطیت
تا انقلاب بهمن ما مذاهب را داریم و مادیگری و مارکسیسم و شاخه هایش را. و نظریات سیاسی ناسیونالیسم راسیستی آریایی را. و اقتصاد سیاسی سرمایه داری وابسته را.

بعد از انقلاب بهمن است که ترک گراتی توسط عده ای از روشنفکران مطرح میشود. از جمله در وارلیق.
ترک گرایی عمدتا نخست در میان تاتارها پدید میاید و بعد ها در ترکیه به مرحله ی « تئوری و عملی» فرامیروید .
کسانی کتابها مینویسند و نظریاتش را جمع بندی میکنند. و حتی عمل مینمایند. این تاریخچه را میتوان در کتاب اسماعیل آل بایراق که لینک اش را قبلا داده ام مطالعه کرد. با توجه به محل جغرافیایی ، تاریخچه و انتشار این ایده لوژی ، ترک گرایی هم مانند دیگر ایده لوژیها وارداتی ست. و آخرین ایده لوژی وارداتی نیز می باشد.
توجه شود اینجا باز سخن از ایده و ایده ها نیست بلکه از یک « سیستم نظریات بعنوان ایده لوژی» صحبت میکنیم.

ایده ها بدون اینکه به ایده لوژی تبدیل شوند ، راحت تر به مناطق مختلف جریان مییابند ولی وارد شدن یک ایده لوژی یا مذهب به منطقه ای سخت است و شرایط خاص خود را دارد.
ادامه دارد