در این بحث بعضی از دوستان در
Anonymous
در این بحث بعضی از دوستان در مورد کلمه " استانبول " در کتاب " دده قورقود" اشاره داشته و گفته بودند این کلمه نشان میدهد که قدمت کتاب دده قورقود به 500 سال نمی رسد چون نام استانبول بعد از فتح این شهر توسط سلطان محمد فاتح در سال 1453 استانبول شده است . اما آقای راشدی در این زمینه مقاله ای به ترکی دارد که می نویسد قبل از فتح استانبول و قبل از حاکمیت دولت بیزانس بر استانبول مردم یونان نام این شهر را " استانبول" و به یونانی معنی "به طرف شهر " می نامیده اند ، ولی نام این شهر بعد حاکمیت بیزانسها " قسطنطنیه ( کنستانتین پول) شده است یعنی قدمت نام استانبول بیشتر از " قسطنطنیه است . در این مقاله از کلاویخو فرستاده هانری به دربار امیر تیمور سخن رفته که 50 سال قبل از فتح استانبول به دست سلطان محمد فاتح بوده و وی وقتی از این شهر میگذرد میگوید نام قبلی آن استانبول بوده است.
علاوه بر کلاویخو از مورخین دیگر اسلامی مثل " مسعودی " مورخ قرن چهارم هجری، یاقوت حموی و دیگران نام برده که این شهر را استانبول، استابول" ، استابولن " و .... نامیده اند . قسمتی از مقاله ترکی ایشان هم این است : "دده قورقود" کیتابيندا «استانبول» سؤوز
و يئني آراشديرمالار
خُرداد 1382
دونیا شُهرتلي دده قورقود کیتابيني تانيمايان و يا اَن آزي اوْنون آديني ائشيتمه‌ين آذربايجانلي آيدين‌نيني آز تاپماق اولار. بو کیتاب آذربايجان ادبيّاتي تاريخينده و تورك دونیاسيندا اَن اؤنملي يازيلي سندلردن بيري دير.
اون ايكي بوي‌دان، و بو گونكو ديلده دئسَك اوْن ايكي داستان و يا حماسي داستاندان تشكيل تاپان بو کیتابدا وفادارليق، سئوگي، محبّت، ايگيدليك، آتا- آنايا حؤرمت، خيانته نفرت و بير سؤزده اینساني سجيّه‌‌‌لر بوي‌لارين هر بيرينده دالغالانير.
دده قورقود کیتابي‌نين نئچه يوز ايل بوُندان اؤنجه يازيلديغيني هله بيلگين‌لر دقيق بللي ائده بيلمه‌ميشلر، چونكو کیتابين يازيلديغي تاريخ ايكي اصلي نُسخه‌‌لرين هيچ بيريسينده آچيق- آيدين گؤستريلمه‌ميشدير؛ يالنيز درئسدن نُسخه‌‌سينده و کیتابين سؤنوندا يازيلان "تمت" 444 يازيلاري، بعضي عالميلري بئله بيرسونوجا گتيريب چيخارميشديركي، احتمال اوُزوندن کیتابين ايلك نُسخه‌‌سي 446 يا 444- جي هجري ايلينده يازيلميشدير.
عرب ديلينده "تمت" ( « بيتدي »، « قورتاردي » ) سؤزوندن سوْنرا 444 يازيسي و يا بو عدده اوخشار يازي، بو فیكیري داها گوجلنديرير. بعضي عاليملرين فیكیرينجه دده‌قورقود کیتابي‌نين حتّا 444- جو هجري ايليندن داها اؤنجه يازيلماسي‌دا تخمين ائديلر. بو فیكیر ايله موافق اوْلان عاليملر دده قورقود کیتابيندا گئدَ‌ن عادت- عنعنه‌لر و اینسان آدلارينا استناد ائده‌رك بو کیتابين يازيلماسيني تورك‌لرين هله مسلمان اولماديقلاري زامانا و يا اوْنلارین يئني‌جه مسلمان اولدوقلاري دؤوره عايد اوْلدوغونو ايره‌لي سؤرورلر.
بو بوي‌لاردا عموميّتله اسلامي آدلاردان يالنيز بير نئچه يئرده استفاده ائديلميش و باشقا يئرلرده تورك كؤكلو آدلاردان استفاده اولونموشدور. عين حالدا اسلامدا ياساقلانان شراب ايچگي‌سي داستانلاردا چكينمه‌دن داستان شخصيّت‌لري طرفيندن ايچيلميش و عادي بير ايچگي كيمي گؤستريلميشدير.
بعضي عاليملر ايسه کیتابدا گئدن بعضي آدلارا اوْ جومله‌دن استانبول سؤزونه توش گلديكده بو اثرين يازيلماسيني 15- جي ميلادي يوز ايل‌ليگه و استانبول شهري‌نين فتح اوْلدوغوندان سوْنرا كي زامانلارا عايد اوْلدوغونو سؤيله‌ييرلر؛ لاکین 15- جي ميلادي يوز ايل‌ليگينده و آذربايجان توركجه‌سينده يازيلان اثرلرله « دده قورقود » اثريني ديل باخيميندان توتوشدوراندا دده قورقود اثري‌نين داها اسكي و قديمي اوْلدوغونو آچيق- آيدين گؤروروك.
دده قورقود کیتابيندا استانبول سوزونون ايشلَنمه‌سينه باخماياراق طرابوزون، بايبورد و ماردين شهرلري قونشو كافر شهرلري حساب ائديلير. بئله بير افاده اوْ دئمكديركي، هله توركيه‌نين شرقينده و شمال شرقينده يئرله‌شن بو شهرلر و استانبول‌دان نئچه يوز ايل قاباق توركلر طرفيندن فتح ائديلن بو بولگه‌لر دده قورقود بوي‌لاريندا اوغوز يوردلاري و مسلمان شهرلري يوخ بلكه كافر يوردلاري كيمي گؤستريلميشدير.
بو مسئله گؤستريركي، استانبول سؤزونون دده قورقود کیتابيندا ايشلنمه‌سي، نه اينكي بو کیتابين يازيلما تاريخيني ياخين زامانلارا گتيرمير، بلكه بو کیتابين داها اسكي زامانلاردا يازيلديغيني اثبات ائدير؛ چونكو اوچونجو هانري، اسپانيول پادشاهي‌نين، امير تيمور دربارينا يوللاديغي « كلاويخو » آدلي ائلچيسي 1403- جو ميلادي ايلينده، يعني هله 50 ايل استانبول شهري‌نين سلطان محمد فاتح طرفيندن فتح ائديلديگيندن قاباق (استانبول شهري 1453-جو ايلده سلطان محمد فاتح طرفيندن فتح ائديلميشدير)
و يئني آراشديرمالار
خُرداد 1382
دونیا شُهرتلي دده قورقود کیتابيني تانيمايان و يا اَن آزي اوْنون آديني ائشيتمه‌ين آذربايجانلي آيدين‌نيني آز تاپماق اولار. بو کیتاب آذربايجان ادبيّاتي تاريخينده و تورك دونیاسيندا اَن اؤنملي يازيلي سندلردن بيري دير.
اون ايكي بوي‌دان، و بو گونكو ديلده دئسَك اوْن ايكي داستان و يا حماسي داستاندان تشكيل تاپان بو کیتابدا وفادارليق، سئوگي، محبّت، ايگيدليك، آتا- آنايا حؤرمت، خيانته نفرت و بير سؤزده اینساني سجيّه‌‌‌لر بوي‌لارين هر بيرينده دالغالانير.
دده قورقود کیتابي‌نين نئچه يوز ايل بوُندان اؤنجه يازيلديغيني هله بيلگين‌لر دقيق بللي ائده بيلمه‌ميشلر، چونكو کیتابين يازيلديغي تاريخ ايكي اصلي نُسخه‌‌لرين هيچ بيريسينده آچيق- آيدين گؤستريلمه‌ميشدير؛ يالنيز درئسدن نُسخه‌‌سينده و کیتابين سؤنوندا يازيلان "تمت" 444 يازيلاري، بعضي عالميلري بئله بيرسونوجا گتيريب چيخارميشديركي، احتمال اوُزوندن کیتابين ايلك نُسخه‌‌سي 446 يا 444- جي هجري ايلينده يازيلميشدير.
عرب ديلينده "تمت" ( « بيتدي »، « قورتاردي » ) سؤزوندن سوْنرا 444 يازيسي و يا بو عدده اوخشار يازي، بو فیكیري داها گوجلنديرير. بعضي عاليملرين فیكیرينجه دده‌قورقود کیتابي‌نين حتّا 444- جو هجري ايليندن داها اؤنجه يازيلماسي‌دا تخمين ائديلر. بو فیكیر ايله موافق اوْلان عاليملر دده قورقود کیتابيندا گئدَ‌ن عادت- عنعنه‌لر و اینسان آدلارينا استناد ائده‌رك بو کیتابين يازيلماسيني تورك‌لرين هله مسلمان اولماديقلاري زامانا و يا اوْنلارین يئني‌جه مسلمان اولدوقلاري دؤوره عايد اوْلدوغونو ايره‌لي سؤرورلر.
بو بوي‌لاردا عموميّتله اسلامي آدلاردان يالنيز بير نئچه يئرده استفاده ائديلميش و باشقا يئرلرده تورك كؤكلو آدلاردان استفاده اولونموشدور. عين حالدا اسلامدا ياساقلانان شراب ايچگي‌سي داستانلاردا چكينمه‌دن داستان شخصيّت‌لري طرفيندن ايچيلميش و عادي بير ايچگي كيمي گؤستريلميشدير.
بعضي عاليملر ايسه کیتابدا گئدن بعضي آدلارا اوْ جومله‌دن استانبول سؤزونه توش گلديكده بو اثرين يازيلماسيني 15- جي ميلادي يوز ايل‌ليگه و استانبول شهري‌نين فتح اوْلدوغوندان سوْنرا كي زامانلارا عايد اوْلدوغونو سؤيله‌ييرلر؛ لاکین 15- جي ميلادي يوز ايل‌ليگينده و آذربايجان توركجه‌سينده يازيلان اثرلرله « دده قورقود » اثريني ديل باخيميندان توتوشدوراندا دده قورقود اثري‌نين داها اسكي و قديمي اوْلدوغونو آچيق- آيدين گؤروروك.
دده قورقود کیتابيندا استانبول سوزونون ايشلَنمه‌سينه باخماياراق طرابوزون، بايبورد و ماردين شهرلري قونشو كافر شهرلري حساب ائديلير. بئله بير افاده اوْ دئمكديركي، هله توركيه‌نين شرقينده و شمال شرقينده يئرله‌شن بو شهرلر و استانبول‌دان نئچه يوز ايل قاباق توركلر طرفيندن فتح ائديلن بو بولگه‌لر دده قورقود بوي‌لاريندا اوغوز يوردلاري و مسلمان شهرلري يوخ بلكه كافر يوردلاري كيمي گؤستريلميشدير.
بو مسئله گؤستريركي، استانبول سؤزونون دده قورقود کیتابيندا ايشلنمه‌سي، نه اينكي بو کیتابين يازيلما تاريخيني ياخين زامانلارا گتيرمير، بلكه بو کیتابين داها اسكي زامانلاردا يازيلديغيني اثبات ائدير؛ چونكو اوچونجو هانري، اسپانيول پادشاهي‌نين، امير تيمور دربارينا يوللاديغي « كلاويخو » آدلي ائلچيسي 1403- جو ميلادي ايلينده، يعني هله 50 ايل استانبول شهري‌نين سلطان محمد فاتح طرفيندن فتح ائديلديگيندن قاباق (استانبول شهري 1453-جو ايلده سلطان محمد فاتح طرفيندن فتح ائديلميشدير)