Arataa کلمه و نامی ست که بین
آ. ائلیار
Aratta کلمه و نامی ست که بین سومر و اهالی آراتتا( املاء فارسی آراتا) رایج بود و منابع سومری نیز دلیل آن است. در عین حال این منطقه به خاطر روابط اقتصادی، سیاسی، اداری، فرهنگی، دینی ( الهه هر دو طرف اینانناست و...)، صنعت، منابع معادن فلز و سنگ و چوب، و حمل آنها از طریق دجله و فرات، « مقام بلندی» در میان اهالی سومر داشت. این مقام « بلند» هم از نظر «جایگاه در روابط» مطرح میشد، و هم اینکه دارای کوهستان های رفیع بود. در حقیقت این کوهستانها رشته کوههای زاگروس است از نزدیکی ایلام تا ترکیه امروزی.
معنی واژه Aratta: چون منطقه مذکور از اقوام آسیانی مسکونی بود، زبانهای آسیانی کم و بیش به هم نزدیک بود و روابط شان هم این نزدیکی را بیشتر میکرد. معنی واژه آراتتا در زبان سومری به نقل از فرهنگ سومری چنین است:
aratta
aratta [IMPORTANT] wr. aratta "heavy; important; praise, glory" Akk. kabtu; tanattu
منبع: http://psd.museum.upenn.edu/epsd/nepsd-frame.html
یعنی: سنگین، مهم، ستایش انگیز، با شکوه. در آذربایجانی: ,ağır; önemli; Uca mərtəbə, şanlı, tərifə gələn"
معنی این نام با جایگاه این سرزمین نزد سومریان تطابق دقیق دارد. این سرزمین از دو زاویه برای آنها مهم بود:
1- بلند بود( کوهستانی)
2- بلند مقام بود( از نظر سیاسی، اقتصادی و صنعتی ...)
مفهوم آراتتا پیش آنها« سرزمین بلند» بود که از همه جهات واژه ی رسایی ست.
منطقه اطراف در یاچه اورمیه و از جمله تپه های زیاد تاریخی اش طبق کاوشهای باستان شناسی حداقل از هزاره چهارم قبل از میلاد مسکونی بود. پیدا شدن جام مفرغ با تصویر گیل گمیش، و مهری شبیه مهرهای بابل، در گوی تپه اورمیه نشان دهنده روابط اقتصادی و دینی دو همسایه است:
در گوی تپه - شش کیلومتری جنوب شرقی شهر ارومیه- صفحه مفرغی منقش به تصویر "گیلگمش" به دست آمده است. در این نقش گیلگمش میان دایره ای دو گاو وحشی را گرفته و آن ها را بلند کرده است. این شیء به سده هشتم ق. م تعلق دارد.
اثر دیگر مهری استوانه ای شکل است که در عمق هشت متری پیدا شده و نقش مایه هایی از خدایان بابلی را بر خود دارد و احتمالاً متعلق به هزاره دوم ق. م است.
«کاوشها در 7 طبقه انجام گرفته ،طبقه زیرین گوی تپه مربوط به هزاره چهارم ق.م است. و مسکونی بوده. بورتون براون سرپرست حفاران انگلیسی که نتیجة کاوش های خود را تحت عنوان «حفریات آذربایجان» در سال 1948 و 1951 در لندن انتشار داده تمدن گوی تپه و آذربایجان را چنین توضیح داده است: گوی تپه دارای هفت طبقه می باشد که قدیمی ترین طبقه مربوط به هزارة چهارم ق.م می باشد شامل خانه هایی با دیوار های چینه ای قطعات سفال قرمز و خاکستری بدون نقش و سفال زرد باز با خطوط سادة هندسی به رنگ قهوه ای تند ، ابزارهای سنگی و مسی . طبقة ششم : مربوط به هزارة سوم قبل از میلاد تا اوایل هزارة اول قبل از میلاد. آثار بناهای گلی با پی های سنگی ، قطعاتی از سفال قهوه ای و قرمز با نقش های هندسی مرکب سیاه رنگ و نیز سفال های دورنگ پخته شده در کوره و منقوش. در این طبقه ابزارهای مسی به وفور دیده می شود. این تمدن با تمدن های عصر سنگ و مس آناطولی شرقی و آذربایجان شمال ارس پیوستگی بیشتری دارد. طبقه پنجم : سفال های این طبقه خاکستری و گاهی سیاه و عموماً صیقلی است. سفالی نیز با نقوش برجسته در همین طبقه یافت شده...» آذربایجان در سیرتاریخ- رییس نیا.
-مسیر اقوام آسیانی:
اقوام آسیانی زیادی، هزاره ها قبل از ورود اقوام غیر آسیانی، از سوی خزر و قفقاز به اور( میان رودان)، Ki-en-gir و ایلام Elam ( سومری NIM.MA.KI ) رسیده اند، و منطقه و این مسیر را مسکونی ساخته اند. بعد ها هم روابط مختلف « همزیستی و ستیز آمیز و جنگی) با یکدیگر داشتند. در این میان نام های «کاسپی، متانی،سومر، آراتتا( افسانه یی)، لولوبی-قوتی- هوری،اورآرتو، ماننا، ایلام، بسیار مهم اند، و هزاره ها زندگی کرده و فرهنگ و تمدن آفریده اند.
آراتتا در قلب این مسیر و منطقه قرار دارد و اورمیه یکی از نقاط مرکزی آن است. اینها در مورد مسایل مورد جدل نتایج قریب به یقیق است. با توجه به اینکه آراتتا در داستانهای سومری مطرح است و هنوز اسناد تاریخی در این مورد بدست نیامده.
ادامه دارد
aratta [IMPORTANT] wr. aratta "heavy; important; praise, glory" Akk. kabtu; tanattu
منبع: http://psd.museum.upenn.edu/epsd/nepsd-frame.html
یعنی: سنگین، مهم، ستایش انگیز، با شکوه. در آذربایجانی: ,ağır; önemli; Uca mərtəbə, şanlı, tərifə gələn"
معنی این نام با جایگاه این سرزمین نزد سومریان تطابق دقیق دارد. این سرزمین از دو زاویه برای آنها مهم بود:
1- بلند بود( کوهستانی)
2- بلند مقام بود( از نظر سیاسی، اقتصادی و صنعتی ...)
مفهوم آراتتا پیش آنها« سرزمین بلند» بود که از همه جهات واژه ی رسایی ست.
منطقه اطراف در یاچه اورمیه و از جمله تپه های زیاد تاریخی اش طبق کاوشهای باستان شناسی حداقل از هزاره چهارم قبل از میلاد مسکونی بود. پیدا شدن جام مفرغ با تصویر گیل گمیش، و مهری شبیه مهرهای بابل، در گوی تپه اورمیه نشان دهنده روابط اقتصادی و دینی دو همسایه است:
در گوی تپه - شش کیلومتری جنوب شرقی شهر ارومیه- صفحه مفرغی منقش به تصویر "گیلگمش" به دست آمده است. در این نقش گیلگمش میان دایره ای دو گاو وحشی را گرفته و آن ها را بلند کرده است. این شیء به سده هشتم ق. م تعلق دارد.
اثر دیگر مهری استوانه ای شکل است که در عمق هشت متری پیدا شده و نقش مایه هایی از خدایان بابلی را بر خود دارد و احتمالاً متعلق به هزاره دوم ق. م است.
«کاوشها در 7 طبقه انجام گرفته ،طبقه زیرین گوی تپه مربوط به هزاره چهارم ق.م است. و مسکونی بوده. بورتون براون سرپرست حفاران انگلیسی که نتیجة کاوش های خود را تحت عنوان «حفریات آذربایجان» در سال 1948 و 1951 در لندن انتشار داده تمدن گوی تپه و آذربایجان را چنین توضیح داده است: گوی تپه دارای هفت طبقه می باشد که قدیمی ترین طبقه مربوط به هزارة چهارم ق.م می باشد شامل خانه هایی با دیوار های چینه ای قطعات سفال قرمز و خاکستری بدون نقش و سفال زرد باز با خطوط سادة هندسی به رنگ قهوه ای تند ، ابزارهای سنگی و مسی . طبقة ششم : مربوط به هزارة سوم قبل از میلاد تا اوایل هزارة اول قبل از میلاد. آثار بناهای گلی با پی های سنگی ، قطعاتی از سفال قهوه ای و قرمز با نقش های هندسی مرکب سیاه رنگ و نیز سفال های دورنگ پخته شده در کوره و منقوش. در این طبقه ابزارهای مسی به وفور دیده می شود. این تمدن با تمدن های عصر سنگ و مس آناطولی شرقی و آذربایجان شمال ارس پیوستگی بیشتری دارد. طبقه پنجم : سفال های این طبقه خاکستری و گاهی سیاه و عموماً صیقلی است. سفالی نیز با نقوش برجسته در همین طبقه یافت شده...» آذربایجان در سیرتاریخ- رییس نیا.
-مسیر اقوام آسیانی:
اقوام آسیانی زیادی، هزاره ها قبل از ورود اقوام غیر آسیانی، از سوی خزر و قفقاز به اور( میان رودان)، Ki-en-gir و ایلام Elam ( سومری NIM.MA.KI ) رسیده اند، و منطقه و این مسیر را مسکونی ساخته اند. بعد ها هم روابط مختلف « همزیستی و ستیز آمیز و جنگی) با یکدیگر داشتند. در این میان نام های «کاسپی، متانی،سومر، آراتتا( افسانه یی)، لولوبی-قوتی- هوری،اورآرتو، ماننا، ایلام، بسیار مهم اند، و هزاره ها زندگی کرده و فرهنگ و تمدن آفریده اند.
آراتتا در قلب این مسیر و منطقه قرار دارد و اورمیه یکی از نقاط مرکزی آن است. اینها در مورد مسایل مورد جدل نتایج قریب به یقیق است. با توجه به اینکه آراتتا در داستانهای سومری مطرح است و هنوز اسناد تاریخی در این مورد بدست نیامده.
ادامه دارد