Skip to main content

ادامه:

ادامه:
آ. ائلیار

ادامه:
!gen-am3! : come *
--
gəl
gəl-ginən
gi-nən=gen-am3
gi در gi-nən نیز باستانی ست.برگشتن معنی میدهد که( gəl نیز به همین معنی ست).
gi در سومری به معنی ge-ri در ترکی ست.

gi [TURN] wr. gi4; gi "to turn, return; to go around; to change status; to return (with claims in a legal case); to go back (on an agreement)" Akk. lamû; târu

gəl با ginən هم-معنی ست. ginən در اصل gen-am3 است.تنها e به i و am به an تبدیل شده است.
در تبدیل ama ی سومری به ana ی ترکی نیز این تغییر صوتی وجود دارد.
تغییرات صداها:
;gen-am3: ginam ; ginən
--
* منبع: Peter J. Huber
“On the Old Babylonian Understanding of Sumerian Grammar”
ص.8

ga-am3-gen : may I come
g :اینجا با صدای گ مورد توجه باشد.
gen - در ترکی gin گفته میشود. همان gin است که در it-gin داریم.برابر miş هم می باشد.gin ترکی یا gen سومری به معنی olan در ترکی ست. هم-معنی.
ga-am3-gen به معنی gəl(ən) olam یعنی may I come
--
پیوند بخشهای قدیم و جدید کلمات، در دو زبان ( سومری و ترکی)
---
1- بخشی از کلمات یا کلمات مرکب، از دو قسمت قدیم و جدید درست شده اند.
2- واژه ی قدیم یا جدید ممکن است در اول کلمه مرکب یا در قسمت دوم آن قرار داشته باشد.
3- کلمات قدیم با کلمات سومری یکی هستند یا خیلی نزدیک اند. در معنی، تلفظ، املاء، گرامر.
4- کلمات جدید متعلق به زبان ترکی ست.
5- پیوند کلمات قدیم و جدید نشان دهنده پیوند عمیق دو زبان یاد شده ا ست.
6- پیوند کلمات قدیم و جدید در افعال، صفتها، اسامی و دیگر اجزاء گرامری وجود دارند. یک اصل بنیادی ست. و بر بخش قابل توجهی از زبان سومری تسلط دارد.
7-برای یافتن پیوند دو زبان مذکور وجود « پیوند بخش قدیم و جدید کلمات» مشکل گشاست.
8-بخشهای قدیم و جدید کلمات معمولاً هم-معنی هستند . اما نه همیشه.
9- تقریبا بخش اعظم زبان سومری از زوایای مختلف قابل تطبیق با زبان ترکی ست.

--توضیح maz-an

واژه maz-an در ترانه فولکلوریک وجود دارد ، در گل-نوشته ای هم نیامده. از این رو تشخیص اصل آن مشکل است. اما میتواند:
1- maz-an تقریباً و کوتاه به معنی زیبای آسمانی
2- maz-An زیبای خدای An
3- an- وند ترکی به معنی olan
باشد.
احتمال وجود هر سه حالت ممکن است .
--
!de-de, maz-An-0 kəllərim, de-de
مصرع ایست از ترانه ی زیبای « مازان کل لر» که دهقانان هنگام شخم زنی، در آذربایجان غربی میخوانند.
ترجمه این جمله ترکی که به صورت ترانه از سوی روستاییان هنگام شخم زنی با آواز دلنشینی خوانده میشود، چه میتواند باشد؟
de-de یا de در سومری و ترکی به پیش یا برو معنی میدهد. maz در سومری معنی زیبا و نازنین و مانند اینها را دارد. an یا An احتمالاً اشاره به آسمان یا خدای آسمان در فرهنگ سومی دارد. یا همانan وند ترکی ست به معنی olan ؛ و kəl گاومیش نر واژه ای ست که امروزه در ترکی استعمال میکنیم.

*an- در maz-an با تلفظ کنونی ma-zan میتواند به معنی و منظور An خدای آسمان یا خود آسمان باشد. در این صورت « زیبای An»، زیبای آسمانی، معنی میدهد. از آنجا که در یک جمله کوتاه سه کلمه باستانی(سومری) آمده، به احتمال قریب به یقین وند an- در اصل آسمان an، یا همان خدای An است. اما امروزه معنی و منظور olan را میرساند .
متاسفانه تا حال به ma-zan برخورد نکرده ام . ولی این ترکیب میتواند به معنی باستانی An یا an آسمان نیز باشد . و علامت ak- مضاف الیه، از آخر An هم طی زمان حذف شود.
در این صورت جمله ما چنین نوشته و ترجمه میشود:
!de-de, maz-An-0 kəllərim, de-de
«به پیش! گاومیش های نر م ، که زیبا و نازنین An هستید ! به پیش!)
(به پیش!گاومیش های نر م ، زیبا و نازنینان آسمانی، به پیش!)
(به پیش! گاومیش های نر سرحال و زیبا و قوی هیکلم، به پیش!)
-
زبان سومری بسیار جذاب و زیبا و شیرین است. چون ماشین زمان علاقمند را به گذشته های بسیار دور می برد و پیوند حال و گذشته را تحقق می بخشد. احساس و بینش و نگاه انسان را چندین هزاره وسعت میدهد. دنیا و زندگی را از ابتدای تمدن تاکنون ریز به ریز نشان داده و جان می بخشد.
در این زبان و فرهنگ میتوان ابتدا و سیر همه پدیده های زندگی را لمس کرد و دنبال نمود.
تا گذشته و سیر پدیده ها، در زمان، مشاهده و روشن نشود نمی توان فنومنهای امروزی را نسبتاً به درستی، دریافت. زبان و فرهنگ سومری ابزار شناخت تمدن منطقه ماست. بخصوص برای آذربایجان.

-
منابع:
- espd
- Peter J. Huber