یکی از خطاهای اساسی کوشش‌های آزادی‌خواهانه فعلی نادیده گرفتن مساله دین است. ناباوران ایرانی برای اولین بار در تاریخ معاصر ایران جمعیتی قابل توجه هستند و می‌توانند جنبشی را مستقل از مراجع مذهبی هدایت کنند. این واقعیت است که دین نسبت به پنجاه سال پیش به طور نسبی در میان بخش‌های زیادی از جامعه ایران نامحبوب شده است. اما به نظر من ناباوران ایرانی زیادی از موقعیت خود هیجان‌زده و مطمئن‌اند. باورمندان ایرانی هنوز درصد بزرگی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند. این جمعیت آنقدر هست که مداخله یا عدم مداخله‌اش در هر رویداد سیاسی بتواند توازن قوا را تغییر دهد. قدرت ناباوران بیشتر شده است، اما این قدرت شکننده و محدود است. در طول سال گذشته هزاران نامساله مطرح شد، اما عجیب این جاست که یکی از مهمترین مسائل آینده جامعه ایران، یعنی چگونگی حضور دین در عرصه عمومی و سیاست به کلی غائب بود. تصور این که مسأله دین در جامعه ایران تمام شده است به نظر من بسیار خطا است. کسر بزرگی از خرده فرهنگ مذهبی ایران آماده پذیرش زندگی مدرن و چهارچوبی سکولار است، اما همچنان در جزئیات مسائل و اختلافات مهمی وجود دارد. ضمن این که دشمنی با زندگی مدرن نیز همچنان در میان بخشی از دین‌داران زنده است. آیا دین‌دارانِ ایرانیِ موافقِ آزادی‌هایِ فردی و مخالف حجاب اجباری در میان اپوزیسیون خارج از کشور نماینده‌ای داشتند؟ آيا خود را میان جنبش سال گذشته می‌یافتند؟ آیا رهبران خودخوانده اپوزیسیون کوشیدند تضمینی بدهند که در آینده‌ای فرضی دغدغه‌های باورمندان در نظر گرفته می‌شود؟ به نظرم نوع فعالیت اپوزیسیون در سال گذشته بیشتر بازتابی بود از وضعیت کسر بزرگی از ایرانیان خارج از کشور: بی‌ریشگی و سرگردانی هویتی. آنان این سرگردانی هویتی را در فعالیت سیاسی‌شان به روشنی بروز دادند. دغدغه‌هایشان رابطه‌ای اندم‌وار با جامعه ایران نداشت و بیشتر حاصل از بر کردن طوطی‌وار ارتدکسی‌های جدید غربی بود. از همین رو مساله دین، دین‌داران و لزوم جلب رضایت نسبی آنان به کلی فراموش شد. حتی افراد هتاکی در اطرف مسیح علی‌نژاد هشتگ‌های توهین‌آمیز نسبت به اسلام زدند. این چنین رفتارهایی طبعاً برای دین‌داران و حتی غیردین‌داران اهل تسامح رماننده است.
من به سهم خودم تلاش کردم در سال‌های اخیر هم‌فکرانم را متوجه اهمیت مساله دین بکنم، که البته توفیق چندانی هم نداشتم!
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید