ایا فقط زمان‌بندی تغییر کرد؟

ساعاتی پس از آنکه رسانه‌‌های دولتی روسیه از تعلیق «توافقنامه همکاری جامع» ایران و روسیه خبر دادند،‌ دمیتری پسکوف سخنگوی کاخ کرملین گفت که مسکو و تهران توافقنامه همکاری جامع دوجانبه را پیگیری می‌کنند «اگرچه ممکن است زمان‌بندی برخی رویدادها» تغییر کند. او تاکید کرد که «روسیه قصد دارد روابطش را با ایران توسعه دهد.»

سرگی لاوروف وزیر خارجه روسیه هم گفته است که ایران و روسیه پس از اینکه تهران «برخی موارد اداری را برطرف کند می‌توانند توافق جامع را امضا کنند.»

پیش از آن، خبرگزاری رسمی دولت ایران (ایرنا) خبر تعلیق همکاری همه‌جانبه را نادرست خوانده و گفته بودند که «ایران» قرارداد همکاری جدید با روسیه را «تعلیق نکرده است.»

کاظم جلالی سفیر ایران در مسکو هم خبر را نادرست خواند و گفت: «تلاش ما بر این بوده و هست که در سال ۲۰۲۴ بتوانیم این کار را به امضای مقام‌های دو کشور برسانیم.»
خبرگزاری دولتی «ریا» امروز به نقل از ضمیر کابلوف، مقام ارشد وزارت امور خارجه روسیه و نماینده ویژه ولادیمیر پوتین در افغانستان نوشته بود که توافق همکاری‌های همه‌جانبه ایران و روسیه به‌ دلیل «مشکلاتی که شرکای ایرانی دارند موقتا تعلیق شده است» اما این تعلیق «با رویدادهای اخیر مرتبط نیست و تصمیم راهبردی رهبران دو کشور است.»

انتشار این خبر بلافاصله با واکنش مقام‌های ارشد ایران و روسیه مواجه شد از جمله به دلیل این گمانه‌زنی که «تعلیق» توافق ممکن است مربوط به کشته شدن ابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان در سقوط بالگرد باشد.

این خبر در حالی منتشر شد که همکاری‌های نظامی ایران و روسیه از زمان حمله روسیه به اوکراین در فوریه سال ۲۰۲۲ میلادی تشدید و تقویت شده است.

در سپتامبر ۲۰۲۲ میلادی در دیدار ولادیمیر پوتین و ابراهیم رئیسی در حاشیه نشست سران شانگهای در ازبکستان، اعلام شد که ایران و روسیه توافق همکاری همه‌جانبه جدید را در دستور کار قرار داده‌اند.

در ماه ژانویه امسال، وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد معاهده جدید بین دو دولت، به معنای «افزایش بی‌سابقه» روابط روسیه و ایران است. بنابر این گزارش، امضای این توافق «در مراحل نهایی» بوده است.

در چند سال گذشته ایران با عضویت در پیمان شانگهای و همچنین بریکس رابطه نزدیک‌تری با روسیه و چین برقرار کرده است. ایران یک توافق جامع ۲۵ ساله هم با چین امضا کرده است.

نزدیکی این کشورها به حدی بود که ینس استولتنبرگ دبیر کل ناتو در فروردین ماه ۱۴۰۳ شمسی با هشدار درباره همکاری نزدیک‌تر روسیه، ایران، چین و کره شمالی گفت این «اتحاد حکومت‌های اقتدارگرا» خطری برای دموکراسی‌های غربی است.

ایران و روسیه و چین بارها از «نظم یک‌جانبه جهانی» آمریکا و تحریم‌های کشورهای غربی انتقاد کرده‌اند و همزمان روابط سیاسی، اقتصادی و نظامی خود را گسترش دادند.

نزدیکی بیشتر با روسیه در ادامه راهبرد «گردش به شرق» آیت‌الله خامنه‌ای در سیاست خارجی این کشور گره می‌خورد.