جزنی در مقام بزرگترین و محوری

جزنی در مقام بزرگترین و محوری ترین نظریه پرداز جنبش فداییان خلق در جزوه تفصیلی “آذربایجان و مسئله ملی” ستم بر "خلق ترک" را چنین فورموله می کند
موقعیت خلق ترک در گذشته و حال ویژگی هائی دارد که آن را از یک خلق تحت ستم به میزان چشمگیری متمایز می سازد و خصوصیات خلق حاکم را از خود نشان می دهد .ترک زبانان نزدیک به ده قرن حکومت همه سرزمین های ایران را در دست داشته و در ارتش و سازمان های دولتی ، در پست های مهم سیاسی، در تقسیم کرسی های علمی و در امور اقتصادی و مالی و صنعتی ترک زبانان امتیازی بر دیگران کمتر ندارند .