وجود رژیم اسلامی به همان

غائله ۲۱ آذر برای مردم آذربایجان حامل چه پیامی بود؟ پایان دادن به «هژمونی فرهنگی ملت فارس» . ساختمان سیاسی فرقه و حکومت پیشه وری ناسیونالیسم ترک نقش اول را بازی می کرد چون مسئله دستیابی به قدرت ایجاب می کرد که اندیشه های قومی تبلیغ و عناصری مانند زبان سیاسی شود. هدف عمده پیشه وری از طرح مسئله زبان کشاندن بخشی از توده مردم به صحنه بود و گرنه پیش از اینکه تهران مرکز ارتجاع و استبداد بشود پیشه وری نظیر بسیاری از "توده ای" های آن دوره به مبارزه پارلمانی امید بسته بود و به عنوان نماینده مردم تبریز به مجلس شورای ملی راه یافته ولی اعتبار نامه اش در مجلس مورد تصویب قرار نگرفت.