جناب راشدی عزیز:
۱) «اَیادگار زریران» سرودهای به زبان پارتی است. زبان پارتی به زبان پهلوانیک یا پهلوی هم نامدار است. این زبان از خانواده زبانهای ایرانی شمالی است (که با زبان نیاکان شما در آذربایجان همخانواده بوده است). آنچه شما دربارهاش سخن گفتهاید زبان پارسیک یا پارسی میانه است و زبانی از خانواده زبانهای ایرانی جنوبغربی. شوربختانه نامتخصصان این دو را به جای هم به کار گرفته و بسیار پیش میآید که این دو زبان را یکی میپندارند. به نظر میآید که شما نیز در این دام گرفتار آمدهاید.
۲) «ایادگار زریران» در زمان اشکانیان سروده شده است. صددرصد آشکار است که من و شما نباید بتوانیم به سادگی بخوانیمش (ما که چه عرض کنم، حتا در زمان ساسانیان هم هر کسی نمیتوانسته آن را بخواند!) آنچه شما به عنوان تاریخ نوشته شدنش (در سده چهارم هجری) میگویید تاریخ کهنترین نسخه دستنویس است.
۳-۱) در آغازین سده شاهنشاهی ساسانیان زبان پارتی یا پهلوی هنوز در بخشهای بزرگی از ایرانشهر روایی داشته، چنانکه سنگنوشتههای نخستین سده ساسانیان هم به زبان پهلوی و هم به زبان پارسی میانه نوشته شدهاند.
۳-۲) کمکم زبان پارتی یا پهلوی از روایی افتاده اما بسیاری از وامواژهها و ویژگیهای زبانیک خود را در زبان پارسی میانه به یادگار گذاشته، چنانکه زبان پارسی میانه سده سوم میلادی با زبان پارسی سده هفتم میلادی (که پایان کار ساسانیان است) تفاوتهایی دارد.
۳-۳) فارسی نو/دری از خراسان بزرگ برآمده ولی زبانی است که هم ویژگیهای پارتی/پهلوی و هم ویژگیهای پارسی میانه را در خود دارد. از همین روست که بیشینهٔ زبانشناسان زبان فارسی نو یا دری را نه نوادهٔ پهلوی میدانند و نه پارسی میانه. چرا که آمیزهای از هر دو خانواده زبانی است.