در مقاله ی آلپر آتاسی گرامی،
راه حل دست یابی به استقلال کامل یا جدایی آذربایجان در دو حالت مورد توجه واقع شده:
1- از راه مسالمت ( دموکراتیک شدن حکومت مرکزی. انتخابات و رفراندوم)
من اضافه میکنم مثلا از راه فدرالیسم. و در فدرالیسم مستقر.
2- اعلام استقلال به دنبال خلاء قدرت در ایران توسط ملیتها.
---------
-حالت اول -راه مسالمت- بهترین گزینه است و عملی . تنها به مبارزه ی سیاسی مسالمت آمیز بستگی دارد. بدون مبارزه درست
سیاسی نمی توان به دموکراسی-فدرالیسم - و استقلال رسید.
- حالت دوم، آمادگی آگاهانه ی مردم را که حداقل نیاز به زندگی چندین ساله در دموکراسی دارند در نظر نمی گیرد.
راه حلی عجولانه- اراده گرایانه و جدا از مردم است. که با درگیری زود هنگام با حکومت جدید به خشونت کشیده میشود.
چون مردم آمادگی ندارند ، حرکت ضعیف خواهد بود و شکست اش حتمی ست. نه تنها در آذربایجان بل در کل
------
- اجرای این برنامه- اعلام استقلال در خلاء قدرت- میتواند آغاز جنگ داخلی باشد. و از این رو نیز راه حلی مردود است. و شکست خورده.
- جنگ داخلی در ایران « نیروی مترقی انقلابی» را جذب نمی کند. مگر افراد اندک را.
و امکان رشد نمی تواند داشته باشد.
-----
-راه حل دوم شانسی ندارد و میتواند راه خشونت باشد.
- تنها راه دموکراتیک-مسالمت جویانه- انسانی راه اول است. که میتواند نتایج مثبت دهد. با توجه به کیفیت مبارزه و خط درست سیاسی. وگرنه این راه هم مشکل را حل نمی کند.
-----
-راه استقلال در ایران از فدرالیسم میگذرد.
-و راه دموکراسی از فدرالیسم.
اگر فدرالیسم نتواند پاسخ مثبت به مسایل ملیتها بدهد. راه استقلال پیش گرفته میشود.
------
-راه استقلال در ایران از فدرالیسم میگذرد.
-و راه دموکراسی از فدرالیسم.
با این دو نکته نظر من روشن است.