به رغم آنکه در دورهی صفویها «هویت تورک» کاملاً تحت تأثیر تشیع قرار داشته و یا به عبارت دیگر رنگی شیعی به خود گرفته بود اما صفویها هیچگاه «هویت تورک» خود را به فراموشی نسپرده بودند و شاید بزرگترین اشتباهشان این بود که «زبان تورکی» را در ایران «رسمی» ننمودند. گفته میشود شاه اسماعیل دو اقدام بنیادین میخواست انجام دهد «رسمی نمودن تشیع» و «رسمی نمودن زبان تورکی» اما با آنکه «زبان تورکی» را به زبان رسمی دربار خود تبدیل نموده بود اما اقدام به رسمی نمودن آن در ایران ننمود و یا فرصت انجامش را نیافت.
***
پانفارسها با معرفی خامنهای به عنوان «تورک» تلاش میکنند از آن به عنوان یک ابزار تخریب بر علیه تورکهای آزربایجان استفاده نمایند اما خامنهای خودش هم رسماً اعلام نموده که «تورک» نیست. اصالت اینها از تفرش در استان مرکزی کنونی ایران بوده است یعنی وی نه «تورک» بلکه حتی «نیمه تورک» هم نیست.
***
به رغم تمام «تمامیتخواهی»هایی که جهت نگه داشتن ملل غیر فارس در زندان زبان و هویت فارسی انجام میشود با توجه به تقابلهای هویتی که به شدت در جغرافیای موسوم به ایران در جریان است تورکها و سایر ملل غیر فارس «هویت» خود را از چنگال راسیسم فارسی/آریایی بیرون خواهند کشید. علیالخصوص بخاطر آنکه رفته رفته جایگاه مذهب تشیع در بین تورکهای آزربایجان جنوبی تضعیف میشود هر قدر که بیشتر از «شیعهگری» فاصله بگیرند به همان سان بیشتر به «هویت تورک» خود گرایش پیدا خواهند نمود.