نوشتەای از همین سیدی
جمال
نوشتەای از همین سیدی ..........آخرین بازی اردوغان و داعش، باخت - باخت خواهد بود.
داعش در شهر الباب چند روزی است در برابر ترکیه مقاومت می‌کند در حالی که چندی پیش شهر جرابلس را دو دستی تحویل ترکیه و متحدانش داده بود. شواهد از تغییر روابط داعش و ترکیه حکایت می‌کند. در الباب، هم داعش دست به عملیات انتحاری زده و هم ترکیه به بمباران سخت داعش و حتی غیرنظامیان پرداخته است.
چه اتفاقاتی منجر به این تغییر رویه شده و چه پیامدهایی برای دو طرف خواهد داشت؟
اتحاد اسلام دمکراتیک و اسلام وحشی!
جاه‌طلبی‌های اردوغان بسیار بیشتر از آن بود که تنها به اسلامی دمکراتیک در ترکیه و داشتن متحدانی از جنس اخوان‌المسلمن در خارج از مرزهایش بسنده کند. او از پتانسیل اعتراضی بعضی از سنی‌های تحت سلطه شیعه در عراق و سوریه و تا اندازه‌ای ایران مطلع بود و می‌دانست بعثی‌های سابق هم حاضرند به این گروههای افراطی سنی بپیوندند. به همین دلیل تلاش کرد با ترکیب اسلام مدرن ترکیه‌ای و اسلامی بسیار خشن داعشی بر همه جهان سنی (اهل تسنن) سلطه پیدا کند.
محاسبات اشتباه
هم اردوغان و هم ابوبکر بغدادی تصور می‌کردند با اولین فراخوان داعش، نه تنها سنی‌های سه کشور همسایه که سیل وسیعی از سنی‌های سراسر جهان از اروپا و غرب آفریقا گرفته تا کشمیر و فیلیپین و آسیای مرکزی به این گروه خواهند پیوست. اتفاقی که تنها شاید یک‌صدم برآورد اولیه آن روی داد. حوزه سلطه داعش از رقه تا موصل فراتر نرفت.
اقدامات اشتباه
در حالی که داعش هنوز در مناطق وسیعی از سنی‌نشینهای سوریه و عراق امکان مانور و بسط حوزه نفوذ خود را داشت مرتکب اقدام اشتباهی شد که شاید دستور آن از آنکارا صادر شده بود. داعش به ناگاه مسیر پیشرویهای اولیه خود را در عمق مناطق عربهای سنی عوض کرد و به مناطق تحت مدیریت حکومت اقلیم کردستان حمله‌ور شد. این اشتباه هم حساسیت جهانی را به فاجعه شنگال ایجاد کرد، هم در میان کردهای سنی مخصوصا در ایران نفرتی وسیع از داعش برانگیخت و هم آمریکا را وادار به دخالت مستقیم کرد چرا که اربیل تنها ثمره نسبتا قابل دفاع دخالت آمریکا در عراق بود. در حالی که به گفته فواد حسین رئیس دیوان ریاست اقلیم کردستان، آنکارا جواب تلفن‌ها و فکسهای رئیس اقلیم کردستان را نمی داد و در واقع منتظر سقوط اربیل بود، اوباما دستور حمله هوایی به داعش را صادر کرد.
اشتباه دوم را –باز شاید به تحریک ترکیه- با حمله به کوبانی مرتکب شد که با حماسه مقاومت زنان و مردان کوبانی مواجه شد و روژئاوا را در مرکز توجه جهانی قرار داد. رۆژئاوا آغاز پایان داعش بود.
داعش پایان خود را به تنهایی نمی پذیرد!
به هرحال پروژه داعش رو به پایان است. ترکیه نتوانست با ادغام اسلام مدرن و اسلام وحشی سلطه خود را بر جهان اسلام بگستراند بلکه اسلام خودش هم به تدریج به توحش کشیده شد. در حالی که از یکسو موصل در آستانه سقوط بود و از سوی دیگر گری‌سبی (تل ابیض) و منبج از داعش پس گرفته شده بود و رقه پایتخت این گروه هم در محاصره کردها بود، ترکیه اعلام کرد که می‌خواهد در نبرد با داعش شرکت کند! کدام داعش؟ همان داعشی که داشت نفسهای آخرش را میکشید و مرگش دیگر حتمی بود.
اصرار فراوان اردوغان برای مشارکت در جنگ موصل به هیچ جا نرسید. به همین دلیل تصمیم گرفت حداقل در شمال سوریه از مرگ داعش نصیبی ببرد. داعش که گویا هنوز از پایان اتحادش با ترکیه خبر نداشت، شهر جرابلس را دو دستی تحویل متحدش داد تا نیروهایش را بر جنگ با کردها متمرکز کند اما با نزدیک شدن ترکیه به الباب متوجه پایان اتحاد شد.
باید دید که آیا داعش که چندین سال پشت جبهه ترکیه را در اختیار داشت و هزاران عضو در زیر پوست ترکیه نهفته دارد، به تنهایی این پایان تلخ را می‌پذیرد. مقاومتی که در الباب نشان داده، چنین تصویری را نشان نمی دهد. پس باید ترکیه خود را برای انتقام داعش در درون مرزهای خود آماده کند. دشوار است داعش اجازه دهد ترکیه برنده آخرین لحظه این بازی باشد.
درعوض، بازی باخت-باخت ممکن است ترکیه را در مجددا به تغییر استراتژی خود به نفع داعش وا دارد.
ترکیه سال ٢٠١٧ را سختتر از سال جاری خواهد گذراند و تصور نمیشود رویای اردوغان برای سلطان شدن در آستانه صدمین سالگرد تاسیس ترکیه تحقق یابد.
محاسبات اشتباه
هم اردوغان و هم ابوبکر بغدادی تصور می‌کردند با اولین فراخوان داعش، نه تنها سنی‌های سه کشور همسایه که سیل وسیعی از سنی‌های سراسر جهان از اروپا و غرب آفریقا گرفته تا کشمیر و فیلیپین و آسیای مرکزی به این گروه خواهند پیوست. اتفاقی که تنها شاید یک‌صدم برآورد اولیه آن روی داد. حوزه سلطه داعش از رقه تا موصل فراتر نرفت.
اقدامات اشتباه
در حالی که داعش هنوز در مناطق وسیعی از سنی‌نشینهای سوریه و عراق امکان مانور و بسط حوزه نفوذ خود را داشت مرتکب اقدام اشتباهی شد که شاید دستور آن از آنکارا صادر شده بود. داعش به ناگاه مسیر پیشرویهای اولیه خود را در عمق مناطق عربهای سنی عوض کرد و به مناطق تحت مدیریت حکومت اقلیم کردستان حمله‌ور شد. این اشتباه هم حساسیت جهانی را به فاجعه شنگال ایجاد کرد، هم در میان کردهای سنی مخصوصا در ایران نفرتی وسیع از داعش برانگیخت و هم آمریکا را وادار به دخالت مستقیم کرد چرا که اربیل تنها ثمره نسبتا قابل دفاع دخالت آمریکا در عراق بود. در حالی که به گفته فواد حسین رئیس دیوان ریاست اقلیم کردستان، آنکارا جواب تلفن‌ها و فکسهای رئیس اقلیم کردستان را نمی داد و در واقع منتظر سقوط اربیل بود، اوباما دستور حمله هوایی به داعش را صادر کرد.
اشتباه دوم را –باز شاید به تحریک ترکیه- با حمله به کوبانی مرتکب شد که با حماسه مقاومت زنان و مردان کوبانی مواجه شد و روژئاوا را در مرکز توجه جهانی قرار داد. رۆژئاوا آغاز پایان داعش بود.
داعش پایان خود را به تنهایی نمی پذیرد!
به هرحال پروژه داعش رو به پایان است. ترکیه نتوانست با ادغام اسلام مدرن و اسلام وحشی سلطه خود را بر جهان اسلام بگستراند بلکه اسلام خودش هم به تدریج به توحش کشیده شد. در حالی که از یکسو موصل در آستانه سقوط بود و از سوی دیگر گری‌سبی (تل ابیض) و منبج از داعش پس گرفته شده بود و رقه پایتخت این گروه هم در محاصره کردها بود، ترکیه اعلام کرد که می‌خواهد در نبرد با داعش شرکت کند! کدام داعش؟ همان داعشی که داشت نفسهای آخرش را میکشید و مرگش دیگر حتمی بود.
اصرار فراوان اردوغان برای مشارکت در جنگ موصل به هیچ جا نرسید. به همین دلیل تصمیم گرفت حداقل در شمال سوریه از مرگ داعش نصیبی ببرد. داعش که گویا هنوز از پایان اتحادش با ترکیه خبر نداشت، شهر جرابلس را دو دستی تحویل متحدش داد تا نیروهایش را بر جنگ با کردها متمرکز کند اما با نزدیک شدن ترکیه به الباب متوجه پایان اتحاد شد.
باید دید که آیا داعش که چندین سال پشت جبهه ترکیه را در اختیار داشت و هزاران عضو در زیر پوست ترکیه نهفته دارد، به تنهایی این پایان تلخ را می‌پذیرد. مقاومتی که در الباب نشان داده، چنین تصویری را نشان نمی دهد. پس باید ترکیه خود را برای انتقام داعش در درون مرزهای خود آماده کند. دشوار است داعش اجازه دهد ترکیه برنده آخرین لحظه این بازی باشد.
درعوض، بازی باخت-باخت ممکن است ترکیه را در مجددا به تغییر استراتژی خود به نفع داعش وا دارد.
ترکیه سال ٢٠١٧ را سختتر از سال جاری خواهد گذراند و تصور نمیشود رویای اردوغان برای سلطان شدن در آستانه صدمین سالگرد تاسیس ترکیه تحقق یابد.