Skip to main content

باشد کە پان اتراک دق کنند و

باشد کە پان اتراک دق کنند و
جمال

باشد کە پان اتراک دق کنند و تا آنجا کە در توان دارند بە این نوشتە منفی بدهند ،،، نوشتە بە علت طولانی بودن در کامنت چداگانە نشر میدهم ،،،،،،(((کردستان در مسیر صعود))) نشریه میرور اسپکتِیتر Mirror Spectator

سرمقاله: کردستان در مسیر صعود

از: ادموند آزادیان*

برگردان: آرسن نظریان

پایان جنگ جهانی اول ازجمله شاهد انعقاد پیمانی بود به نام پیمان مودروس Mudros که میان امپراتوری انگلستان به نمایندگی از جانب دول متفق و امپراتوری عثمانی در ۳٠ اکتبر ١٩١٨ به امضا رسید. مودروس در واقع توافق نامه ترک مخاصمه بود. مذاکرات برای انعقاد معاهده صلح دوسال طول کشید و در پایان معاهده سِور Sevre (در فرانسه) در ١٠ اوت ١٩٢٠ امضا شد. متفقین هدف دوگانه ای را در این معاهده دنبال می کردند: آزاد ساختن ملل تحت یوغ عثمانی از شش قرن استثمار و تبعیض و دوم تعیین مناطق نفوذ برای خودشان

مواد ۶٢، ۶۳ و ۶۴ معاهده سِور برای کردها دولت مستقلی را در ولایت موصل پیش بینی می کرد.

مواد ٩۳- ٨٨ معاهده یادشده برای ارمنیان نیز وسعتی تقریبا دوبرابر مساحت فعلی جمهوری ارمنستان را درنظر م می گرفت که بندر ترابوزان در دریای سیاه نیز جزو آن بود.





لکن، به دلیل رقابتهای میان دول متفق، ارتش شکست خورده مصطفی کمال توانست شرایط معاهده سور را زیر پا بگذارد و بدینسان امیدهای ارمنیان و کردها را نقش بر آب کند. معاهده سِور جای خود را به پیمان ١٩٢۳ لوزان Lausanne داد که تقریبا تمام شرایط پیمان سِور، از جمله درمورد ارمنیان و کردها، را نادیده می گرفت. در این میان، کردها که ابتدا توسط سلطان عبدالحمید و سپس اتحادیستها (ترکهای جوان) برای سرکوب و کشتار ارمنیان خام شده و مورد استفاده واقع شده بودند، خود قربانی متحدان قبلی شان، یعنی ترکها گردیدند.

در زمانی که مذاکرات لوزان شروع شد، ترکها آنقدر اعتماد به نفس پیدا کرده بودند که هنگامی که لرد کرزون از عصمت اینونو، نماینده ترکیه در مذاکرات لوزان و جانیشن بعدی آتاترک به عنوان دومین رییس جمهوری ترکیه، پرسید که پس تکلیف آوارگان ارمنی شما چه می شود، چنین پاسخ داد: "در کانادا اسکانشان بدهید، آنجا اراضی خالی وسیعی دارید".

اینونو در تعریف ایدئولوژی کمالیستی نیز بسیار صریح اللهجه بود. در ۴ مه ١٩٢۵، وی چنین اظهار داشت: "به صراحت بگویم که ما ناسیونالیست هستیم .... ناسیونالیسم تنها عامل انسجام ماست. عناصر و گروههای دیگر در برابر اکثریت ترک هیچ تاثیر و اهمیتی ندارند. ما باید ساکنان کشورمان را به هر قیمت ترک کنیم، ما تمام آن کسانی را که با ترکها و ترکیسم مخالفت کنند نابود خواهیم کرد".

کمالیستها سیاست مذکور را به بهای هزینه های گزاف انسانی با سبعیت به اجرا گذاشتند، که نتیجه آن ٢٧ بار طغیان توسط کردها بود.

در طول زمان، رژیم حکومتی (کمالیستی) در ترکیه ظاهرا تغییر کرده است. اما، سیاست فعلی اردوغان، آن چنانکه می بینیم، فرق زیادی با سیاست آتاترک در یک قرن بعد از آن ندارد.

یک سوم جمعیت ترکیه را کردها تشکیل می دهند. از حدود ۴٠ میلیون نفوس کرد که در کشورهای عراق، ایران، سوریه و ارمنستان، پخش شده اند، ٢۵ میلیون ساکن ترکیه هستند. از میان این کشورها، کردها در ارمنستان از بیشترین آزادی های مدنی و فرهنگی، نسبت به کشورهای دیگر برخوردارند.