جناب اسدی و کیانوش گرامی

درحالت عدم وجود شواهد مستند (که آزمایش و نتیجه گیری در مورد آنها شاید سالها طول بکشد), باید جانب احتیاط را رعایت کرد. اگر یک یا دو سال دیگر ثابت بشود که ماسک کاملا بی تاثیر است, آن موقع آنهایی که جانب احتیاط را رعایت کرده اند و ماسک پوشیده اند شاید ده یا بیست دلاری برای خرید ماسک ضرر کرده اند. اما از سوی دیگر اگر ثابت شود که مثلا ماسک می توانست حداقل 50% برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا مفید باشد, در آن صورت مسئول کشته شدن آن بخش از انسانها (درصد مشخصی) که می توانستند ماسک بزنند و زنده بمانند, اما به دلیل توصیه غلط و سهل انگاری ماسک نزدند و کشته شدند, چه کسی است؟
زمانی که مستندات بالینی و شواهد پزشکی در دسترس نیست (مثل ویروس جدید کرونا) باید . . . به شعور و حس عام یا، قضاوت صحیح و عقل سلیم (common sense) رجوع کرد. عدم وجود سنجش بالینی (آزمایش های علمی و مقایسه ای) هرگز به معنای رد ثمربخشی یک متد یا روش و درمان نیست. مثلا در تاریخ علم پزشکی هر گز آزمایش مقایسه ای (Randomised controlled trial) در مورد شانس زنده ماندن به هنگام پریدن از هواپیما بدون چتر نجات (در مقایسه با پریدن با چتر نجات) صورت نگرفته. اما هیچ انسان عاقلی اولی را بر دومی ترجیح نمی دهد, اگرچه هستند افراد انگشت شماری که تصادفا بدون چتر نجات (یا اینکه چتر نجات آنها باز نشده است) زنده مانده اند. شوربختانه در جامعه ایرانی, برخی از روزنامه نگاران فارغ التحصیل از دانشگاه روزنامه نگاری خبرگزاری فارس یا دانشگاه روزنامه نگاری صدا و سیما, با دانش اندک خویش اطلاعات غلط را در رسانه ها بلغور می کنند و به خورد عوام الناس می دهند.