ادامە
جمال
عنوان مقاله:
نظر
ادامە
لازریف در توصیف پیمان نامە ی لوزان می نویسد « در ادامە ی توافق بریتانیا و ترکیە، پیمان نامە ی بریتانیا ـ ترکیە ـ عراق در پنجم ژوئیە ی ١٩٢٦ بستە شد کە کرُدستان را بە شکل قانونی تقسیم کرد و این روز سیاهی در تاریخ ملت کرُد بشمار می رود. بە این ترتیب جدایی ملت کرُد نە تنها دشوارتر و ژرف تر گردید، بلکە از دیدگاە وضعیت حقوقی، می توان گفت کە از خصلت بین المللی برخوردار شد و کرُدها بار دیگر در تاریخ خود، قربانی قدرتهای غیر گریز ناپذیری شدند .» (٢٢)
مسئلە ی موصل( نینوا) یکی از مهمترین چالشهای بریتانیا و ترکیە را فراهم ساخت و از سوی دیگر اهمیت ژئوپلتیک کرُدستان در مناسبات بین الملل را بە نمایش گذارد. موصل برای بغداد از اهمیت بالایی در زمینە ی تامین گندم و دیگر فراوردە های کشاورزی برخوردار بود؛ اما بیشترین نقش در مناسبات متقابل میان دو کشور را نفت کرکوک کە در ایالت موصل واقع شدە بود، بازی می کرد کە یکی از پایە های بنیادی فرایند مذاکرات میان ترکیە و عراق را فراهم آوردە بود.
گسترش تنشهای سیاسی بریتانیا و ترکیە بر سر سرچشمە‌های زیرزمینی کرُدستان، از آنگونە نفت کرکوک بازیگران بزرگ و بنیادین فضای سیاست جهانی را بە خود جلب کرد. فرانسە با برخورداری از سیاست سرپرستی بر سوریە و لبنان، ایجاد کشورهای عربستان، اردن، تئوری سیستم پیشین مناسبات بین الملل را بە ویژە در غرب آسیا را با دگرگونی همراە ساخت.
گسترش تنشهای سیاسی بریتانیا و ترکیە بر سر سرچشمە‌های زیرزمینی کرُدستان، از آنگونە نفت کرکوک بازیگران بزرگ و بنیادین فضای سیاست جهانی را بە خود جلب کرد. فرانسە با برخورداری از سیاست سرپرستی بر سوریە و لبنان، ایجاد کشورهای عربستان، اردن، تئوری سیستم پیشین مناسبات بین الملل را بە ویژە در غرب آسیا را با دگرگونی همراە ساخت.
پیوست بخش جنوبی کرُدستان ( ایالت موصل) بە عراق مبارزە ی کرُدها را در بدست گرفتن سرنوشت خود دشوارتر از پیش ساخت و موجب تشدید رویدادهای ژئوپلتیکی در منطقە گردید کە با دخالت قدرتهای استعماری در امور کرُدستان رساتر گردید؛ كشف ذخایر نفت در کرکوک و آغاز تولید آن بە سال ١٩٣٠ اهمیت فزایندە ی جغرافیای اقتصادی کرُدستان و نیز جنبش ملی کرُدستان را افزایش داد.
در اواخر جنگ جهانی اول ولایت موصل (نینوا) از سوی نیروهای نظامی بریتانیا اشغال شد. بریتانیا با اشغال موصل و بکارگیری سیستم سرپرستی بر عراق همچون نیرویی بدون هماورد آمادە ی تقسیم سرچشمە های زیرزمینی این منطقە با هیچ کدام از قدرتهای استعماری و نیز با ترکیە نبود. ملل متحد در سال ١٩٢٥ ایالت موصل را در ترکیب دولت تازە ایجادشدە‌ی عراق پذیرفت و عراق را بە مدت ٢٥سال در پناه و سرپرستی بریتانیا قرار داد. از این گذشتە با بستن پیماننامه لوزان در 24 ژوئیه 1923 و سازشهای بعدی میان ترکیه و بریتانیا مبنی بر« واگذاری 10درصد از درآمد نفت کرکوک به دولت ترکیه ، مصطفی کمال از دعاوی ارضی در کردستان عراق، از آنگونە شهر کرکوک چشم پوشید.» (٢٣)
لازاریف می نویسد« بنابراین سیاست خارجی بریتانیا در سویە‌ی چارە اندیشی مشکل کرُد سیر نمی‌کرد کە بخشی از شالودە و بنیاد مسئلە ی موصل را تشکیل می داد؛ از این فراتر هر دو کشور بریتانیا و ترکیە کرُدها را چون ابزار فشار در جهت منافع سیاست خارجی خود بکار می بستند .» (٢٤)
لازاریف فصل ویژە ای را بە رویدادهای جنگ جهانی دوم، آغاز جنگ سرد، نقش هر یک از بازیگران سیاست جهانی، آلمان، بریتانیا، فرانسە، آمریکا و شوروی را بە گستردگی مورد کاوش و ارزیابی قرار دادە است. نویسندە، جنبش ملی کرُد در فاصلە ی سالهای ١٩٤١ تا ١٩٤٥ و همچنین پروسە‌ی فراز و فرود جمهوری کرُدستان را در پیوند با اوضاع داخلی خود کرُدها و همچنین منافع و انگیزه‌های سیاسی هر یک از کشورهای درگیر با مسئلە ی کرُد و کرُدستان و بویژە رویکرد و نگرش شوروی سابق بە مشکل کرُدها در ایران را بە شیوەی سیستماتیک توصیف می کند.
مسئلە ی موصل( نینوا) یکی از مهمترین چالشهای بریتانیا و ترکیە را فراهم ساخت و از سوی دیگر اهمیت ژئوپلتیک کرُدستان در مناسبات بین الملل را بە نمایش گذارد. موصل برای بغداد از اهمیت بالایی در زمینە ی تامین گندم و دیگر فراوردە های کشاورزی برخوردار بود؛ اما بیشترین نقش در مناسبات متقابل میان دو کشور را نفت کرکوک کە در ایالت موصل واقع شدە بود، بازی می کرد کە یکی از پایە های بنیادی فرایند مذاکرات میان ترکیە و عراق را فراهم آوردە بود.
گسترش تنشهای سیاسی بریتانیا و ترکیە بر سر سرچشمە‌های زیرزمینی کرُدستان، از آنگونە نفت کرکوک بازیگران بزرگ و بنیادین فضای سیاست جهانی را بە خود جلب کرد. فرانسە با برخورداری از سیاست سرپرستی بر سوریە و لبنان، ایجاد کشورهای عربستان، اردن، تئوری سیستم پیشین مناسبات بین الملل را بە ویژە در غرب آسیا را با دگرگونی همراە ساخت.
گسترش تنشهای سیاسی بریتانیا و ترکیە بر سر سرچشمە‌های زیرزمینی کرُدستان، از آنگونە نفت کرکوک بازیگران بزرگ و بنیادین فضای سیاست جهانی را بە خود جلب کرد. فرانسە با برخورداری از سیاست سرپرستی بر سوریە و لبنان، ایجاد کشورهای عربستان، اردن، تئوری سیستم پیشین مناسبات بین الملل را بە ویژە در غرب آسیا را با دگرگونی همراە ساخت.
پیوست بخش جنوبی کرُدستان ( ایالت موصل) بە عراق مبارزە ی کرُدها را در بدست گرفتن سرنوشت خود دشوارتر از پیش ساخت و موجب تشدید رویدادهای ژئوپلتیکی در منطقە گردید کە با دخالت قدرتهای استعماری در امور کرُدستان رساتر گردید؛ كشف ذخایر نفت در کرکوک و آغاز تولید آن بە سال ١٩٣٠ اهمیت فزایندە ی جغرافیای اقتصادی کرُدستان و نیز جنبش ملی کرُدستان را افزایش داد.
در اواخر جنگ جهانی اول ولایت موصل (نینوا) از سوی نیروهای نظامی بریتانیا اشغال شد. بریتانیا با اشغال موصل و بکارگیری سیستم سرپرستی بر عراق همچون نیرویی بدون هماورد آمادە ی تقسیم سرچشمە های زیرزمینی این منطقە با هیچ کدام از قدرتهای استعماری و نیز با ترکیە نبود. ملل متحد در سال ١٩٢٥ ایالت موصل را در ترکیب دولت تازە ایجادشدە‌ی عراق پذیرفت و عراق را بە مدت ٢٥سال در پناه و سرپرستی بریتانیا قرار داد. از این گذشتە با بستن پیماننامه لوزان در 24 ژوئیه 1923 و سازشهای بعدی میان ترکیه و بریتانیا مبنی بر« واگذاری 10درصد از درآمد نفت کرکوک به دولت ترکیه ، مصطفی کمال از دعاوی ارضی در کردستان عراق، از آنگونە شهر کرکوک چشم پوشید.» (٢٣)
لازاریف می نویسد« بنابراین سیاست خارجی بریتانیا در سویە‌ی چارە اندیشی مشکل کرُد سیر نمی‌کرد کە بخشی از شالودە و بنیاد مسئلە ی موصل را تشکیل می داد؛ از این فراتر هر دو کشور بریتانیا و ترکیە کرُدها را چون ابزار فشار در جهت منافع سیاست خارجی خود بکار می بستند .» (٢٤)
لازاریف فصل ویژە ای را بە رویدادهای جنگ جهانی دوم، آغاز جنگ سرد، نقش هر یک از بازیگران سیاست جهانی، آلمان، بریتانیا، فرانسە، آمریکا و شوروی را بە گستردگی مورد کاوش و ارزیابی قرار دادە است. نویسندە، جنبش ملی کرُد در فاصلە ی سالهای ١٩٤١ تا ١٩٤٥ و همچنین پروسە‌ی فراز و فرود جمهوری کرُدستان را در پیوند با اوضاع داخلی خود کرُدها و همچنین منافع و انگیزه‌های سیاسی هر یک از کشورهای درگیر با مسئلە ی کرُد و کرُدستان و بویژە رویکرد و نگرش شوروی سابق بە مشکل کرُدها در ایران را بە شیوەی سیستماتیک توصیف می کند.