سالام اليكيم

علت ناکامی برهان قاطع، فرهنگ‌نامه‌ی پارسی، شاردن فرانسوی و احمد کسروی در برابر لغت تبریز این بوده که خواسته‌اند این لغت را در بستر زبان‌هایی غیر از زبان ساکنان این شهر تشریح نمایند و برای همین ناکام مانده‌اند، ولی ما همسو با آلتای محمدوف بر این باوریم که تحقیق در خصوص لغت تبریز بهتر است در بستر زبان ترکی صورت گیرد.
از نظر ما عنصر بنیادی در لغات تاوری و تاوریز، تاو می باشد. دیوان الغات الترک، تاوار را مال جاندار و بی‌جان، دارایی و اشیا ترجمه کرده و نقطه عزیمت ما در این بحث نیز معانی نوشته شده توسط محمود کاشغری است. تاوار در دو راستای دارایی و اشیای بی‌جان از قبیل کالا، املاک و انبار و نیز اموال جاندار از قبیل شتر، دام، گله و طیور قابل بررسی است. جرارد کلاوزن نیز در فرهنگ اتیمولوژیک ترکی ماقبل قرن سیزدهم (چاپ1972 آکسفورد) نوشته‌های محمود کاشغری را تائید کرده و می افزاید: تاوار از ترکی وارد روسی شده در روسی متاع، کالا و مال معنی می دهد. تارقووات از آن مشتق شده و به معنی دادوستد مال و تجارت می‌باشد.
از بُن اسمی تاو در زبان ترکی لغات زیر در دست است. لغت دوه (شتر) که در ترکی قدیم بصورت تاوا و تَوَه آمده، دام‌های بزرگ (گاومیش و گاو) نیز در کتاب دده‌قورقود بصورت تاولا آمده که امروزه ما به آن تؤوله (و به اشتباه طویله) می‌گوییم، لغت داوار به معنی گوسفند و بز در ترکی قدیم بصورت تاوار بوده و در نهایت تویوق (جمیع طیور) نیز در کتاب دده قورقود و برخی لهجه‌های ترکی بصورت تاووق ذکر شده و لغتنامه دیل دنیز نیز لغت تاووس را با این لغت مرتبط دانسته است. بنابراین لغت تاو عنصر بنیادی اسامی همه اموال جاندار مانند شتر، گاومیش و گاو، گوسفند و بز، مرغ و سایر طیور است. علاوه بر اینها در میان محلات قدیمی اردبیل محله‌ی بازار هنوز هم تاوار نام دارد که دقیقا به معنی بازار است و دشمنان هویت ترکی آن را طوی می‌نویسند. با این حساب تاوری را باید محل تجارت (بازار)، انبار، اموال، ثروت و دارایی ترجمه کرد و تاوریز حالت جمع تاوری می‌باشد که پسوند جمع «ایز» همچنانکه بن و سن را به بیز و سیز تبدیل کرده، تاوری را نیز تاوریز نموده است. ابدال حرف ب به حرف واو از رایجترین ابدال‌ها در زبان ترکی است، پس تابریز و تبریز از منظر ما به معنی مکان‌هایی برای دادوستد (بازارها) و نگهداری گله‌های احشام و انبارهایی برای نگهداری کالا و اشیا می‌باشد. نکته بسیار مهمی که در کتیبه سارگون دوم نیز بدان اشاره شده و هنگام فتح تاوری از تصاحب انبار غله، خیل اسب و انواع مواد غذایی سخن به میان آمده است.
از نظر جامعه‌شناسی شهرهای اولیه اکثراً حول مراکز مقدس و اماکن مذهبی و پایتخت‌های حکومتی شکل گرفته‌اند و تبریز جزء معدود شهرهایی است که حول بازار و تجارت شکل گرفته و نامگذاری آن با لغتی که در ترکی به معنی بازار و انباری برای ثروت بی‌پایان است بی‌جا نبوده و شاید این شهر ابتدا بازار و محل تجارت کاروانیان بوده و به مرور زمان به شهر تبدیل شده و برای همین بهترین معنی برای لغت تبریز، بازارها و انبارهاست.