سالام اليكيم

۱۳۵۵ در تهران، اندیشمند، شاعر و ریاضیدان

پروفسور هشترودی فرزند شیخ اسماعیل مجتهد (از مشاوران شیخ محمد خیابانی و از فعالان نهضت مشروطه) بود. وی تحصیلات دبستانی را در زادگاهش تبریز گذراند و برای ادامه تحصیل در دارالفنون به تهران رفت. چند سالی در تهران به تحصیل پزشکی گذراند، تا در سال ۱۳۰۴ به عنوان دانشجوی بورسیه دولتی برای تحصیل در رشته ریاضیات به فرانسه اعزام شد.

او در سال ۱۳۱۴ با درجه کارشناسی در رشته ریاضیات از دانشگاه سوربن فارغ‌التحصیل شد. سپس با سرپرستی پروفسور الی‌کارتان در همان دانشگاه، به پژوهش در زمینه هندسه دیفرانسیل پرداخت و در سال ۱۳۲۶ مدرک دکترا در رشته ریاضیات دریافت کرد.

وی پس از بازگشت به ایران به عنوان استادیار در دانشکده علوم دانشسرای عالی به کار مشغول شد. در سال ۱۳۲۰ کرسی استادی دانشسرای عالی را دریافت کرد. در سال ۱۳۳۰ به ریاست دانشگاه تبریز رسید و در سال ۱۳۳۶ به عنوان رییس دانشکده علوم دانشگاه تهران انتخاب شد.

هشترودی در طول زندگی حرفه‌ای خود ارتباطش را با مجامع علمی بین‌المللی حفظ کرد. او در سال ۱۳۲۹ به عنوان نماینده دانشگاه تهران در کنگره بین‌المللی ریاضی‌دانان هاروارد شرکت کرد و در مؤسسه مطالعات پیشرفته دانشگاه پرینستون و به درخواست ریاست مؤسسه، پروفسور اوپنهایمر به عضویت پذیرفته شد و یک ترم پاییزی را نیز به تدریس در دانشگاه هاروارد پرداخت.

او از طرفداران سرسخت علوم پایه و علاقه‌مند به شعر و موسیقی و فلسفه بود و توانایی بیان مطالب علمی به زبان ساده داشت. وی به عنوان یک متفکر منتقد پیشرو و ریاضیدان نامدار، دارای اهمیت نمادین و شخصیتی اثرگذار در جامعه علمی معاصر ایران بود.

دكتر ماكان در كتاب نگرش‌هاى ايرانى مى‌نويسد: «روزى كه آرمسترانگ به عنوان نخستين انسان، پاى بر كره ماه گذاشت، پروفسور هشترودى در گفتگويى راديويى اظهار داشت كه بشر مى‌توانست يك قرن زودتر به ماه دست يابد، اگر كتابخانه‌های کشورمان را به أتش نمى‌كشيدند يا به دجله نمى‌ريختند.»

پروفسور هشترودی در ۶۸ سالگی درگذشت و در گورستان بقاییه تبریز به خاک سپرده شد.