سالام اليكيم

مراسم شبیه‌خوانی نقش حضرت عباس را ایفا می‌کرد و شاخسئی رفتنش نیز تماشایی بود. روزی مردان روستا در جایی جمع شده بودند و جوانی اشعار شهریار را برایشان می‌خواند. وقتی شعر به بیت «میرصالحین دلی‌سوولوق ائتمه‌سی، میرعزیزین شیرین شاخسئی گئتمه‌سی» (دیوانه‌بازی‌های میرصالح و شاخسئی‌های شیرین میرعزیز) رسید، پدرم از خواننده پرسید که شهریار چه سالی به روستای ما آمده بود و خواننده جوابی برای گفتن نداشت.

رومن یاکوبسن؛ زبانشناس روس و استاد دانشگاه هاروارد، شش عنصر فرستنده، پیام، گیرنده، حامل، کد و زمینه را عناصر اصلی یک عمل ارتباطی می‌داند و برای اینکه گیرنده بتواند پیام فرستنده را به خوبی درک کرده به اصطلاح آن را دریافت کند از وجود کد مشترک میان آنها سخن به میان آورده است. این کد مشترک همان زبان مشترک میان نویسنده و خواننده است؛ زبانی که ریشه در ذهن و خاطرات آنها دارد و زمینه پیام همان بستر مشترکی است که فرستنده و گیرنده در آن زیسته‌اند.

از آنجا که ترک‌های ایران از داشتن مدرسه و تحصیل به زبانشان محروم بودند برقراری ارتباط با آثار ترکی شعرا و اندیشمندان گاهی برایشان سخت می‌شد، چون آنها پیشتر کدهای پیام را یاد نگرفته بودند و از درک زمینه‌ای که نویسنده از آن ارتزاق می‌کرد عاجز بودند. در این میان، شهریار با استفاده از تصاویر و مفاهیمی که برای همه ترک‌های ایران آشنا و قابل درک بود توانست آنها را با شعر و ادب ترکی آشتی دهد. او کاری کرد که همگان هنگام خواندن اشعارش حس کنند که خاطرات خود و نزدیکانشان را ورق میزنند و همین آنها را دوباره به زمینه فرهنگی خودشان بازگرداند.
_______
@ibrahimsavalan