پل کربی
تصمیم امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، برای برگزاری دو مرحله انتخابات در روزهای ۳۰ ژوئن و ۷ ژوئیه، از سوی رقبا و متحدان او به عنوان قماری بی‌پروا ارزیابی شده که می‌تواند قدرت سیاسی را به دست راست افراطی بسپارد.
آقای مکرون می‌خواهد قدرت خود را در صحنه سیاسی فرانسه احیا کند، اما نظرسنجی‌ها چیز دیگری می‌گویند.
چرا در فرانسه انتخابات برگزار می‌شود؟
یک ساعت پس از آن که حزب راست افراطی «اجتماع ملی» به رهبری ژردن بردلا و مارین لوپن، ائتلاف «تجدید» امانوئل مکرون را در انتخابات پارلمان اروپا شکست داد، رئیس‌جمهور فرانسه جلو دوربین تلویزیون ظاهر شد و گفت نمی‌تواند طوری عمل کند که انگار هیچ اتفاقی نیفتاده است.
پس از آن که اجتماع ملی ۳۱/۴ درصد آرا را در مقابل ۱۴/۶ درصد حزب آقای مکرون به دست آورد، رئیس جمهوری فرانسه گفت زمان آن رسیده است که آن دسته از مردم و سیاستمداران فرانسه «که به تب افراطی‌گری مبتلا نشده‌اند» ائتلاف جدیدی بسازند.
آقای مکرون نیازی به برگزاری انتخابات مجمع ملی نداشت، چون آخرین انتخابات آن در ماه ژوئن ۲۰۲۲ برگزار شده بود و انتخابات بعدی قرار بود سال ۲۰۲۷ برگزار شود. اما او از آن زمان شکست در انتخابات پارلمان اروپا تاکید کرده است که از نظر او برگزاری انتخابات زودهنگام، «مسئولانه‌ترین راه حل» بود.
مکرون چه فکری در سر داشت؟
ظاهرا آقای مکرون از ماه‌ها قبل به فکر برگزاری انتخابات بوده، اما فرانسه در حال آماده شدن برای المپیک پاریس بود که از ۲۶ ژوئیه تا ۱۱ اوت برگزار می‌شود.
پس از ناکامی در کسب اکثریت مطلق کرسی‌های مجلس ملی در انتخابات ۲۰۲۲، آقای مکرون به وضوح در پی آن بود که گره‌ای از کار خود باز کند. تصویب قوانین در مجلس تبدیل به دردسر واقعی شده بود. او مجبور شد اصلاحات بازنشستگی را بدون رأی‌گیری به اجرا بگذارد، و قوانین سخت‌گیرانه‌تر مهاجرت به حمایت حزب اجتماع ملی نیاز داشت.
آقای مکرون می‌گوید «فرانسه به اکثریت قاطعی نیاز دارد تا در آرامش و هماهنگی عمل کند». اما او سیاست فرانسه را در وضعیتی آشفته قرار داده است.
ائتلاف میانه‌رو او شامل احزاب رنسانس، افق‌ها و جنبش دموکرات، در جایگاه سوم قرار دارد و امیدهای او برای جذب چپ میانه شکست خورده است.
سوسیالیست‌ها با همراهی احزاب سبز، کمونیست و «فرانسه تسلیم‌ناپذیر»، ائتلاف «جبهه مردمی جدید» را تشکیل داده‌اند.
برونو لومر، وزیر دارایی فرانسه، گفته است: «این تصمیم در همه جای کشور با نگرانی، عدم درک و حتی خشم مردم فرانسه روبرو شده است.»
چرا این انتخابات مهم است؟
حزب اجتماع ملی ممکن است برای اولین بار در فرانسه به قدرت برسد. رهبری این حزب بر عهده ژردن بردلا ۲۸ ساله است و مارین لوپن که تاکنون سه بار برای ریاست‌جمهوری تلاش کرده و هر بار شکست خورده، رهبری نمایندگان این حزب در پارلمان را در دست دارد.
اما او در هر انتخابات، رای بیشتری از قبلی به دست آورده است. اکنون نظرسنجی‌ها می‌گویند حزب او می‌تواند به بزرگترین حزب پارلمان فرانسه تبدیل شود، هر چند که با اکثریت مطلق فاصله دارد. در نظرسنجی‌ها ائتلاف گسترده چپ‌ها، با فاصله‌ای نه چندان زیاد بعد از حزب اجتماع ملی قرار دارد.
ساز و کار انتخابات فرانسه چیست؟
مجمع ملی فرانسه ۵۷۷ کرسی دارد که شامل ۱۳ قلمرو خارجی و همین طور ۱۱ حوزه انتخابیه است که فرانسویان مقیم خارج از کشور را نمایندگی می‌کند. هر یک از احزاب برای کسب اکثریت مطلق نیاز به بردن ۲۸۹ کرسی دارند.
ائتلاف مکرون در مجلسی که منحل شد، تنها ۲۵۰ کرسی داشت و برای تصویب هر قانونی نیازمند حمایت احزاب دیگر بود.
در مرحله اول انتخابات پیش رو، نامزدهایی که کمتر از ۱۲/۵ درصد آرا را به دست بیاورند حذف می‌شوند. هر نامزدی که ۵۰ درصد آرا را با حداقل مشارکت ۲۵ درصد از رای‌دهندگان محلی به دست آورد، به صورت خودکار پیروز می‌شود. این اتفاق در تعداد کمی از حوزه‌های انتخابیه رخ می‌دهد.
دور دوم مجموعه‌ای از رقابت‌ها است که بین دو، سه یا گاهی چهار نامزد در هر حوزه برگزار می‌شود. برخی نامزدها ممکن است پیش از دور دوم (۷ ژوئیه) انصراف دهند تا به متحدان خود شانس بیشتری برای جلوگیری از پیروزی رقیب -مثلا نامزد راست افراطی- بدهند.
چه خواهد شد؟
سیستم دو مرحله‌ای به این معناست که هیچ چیز به صورت قطعی مشخص نیست.
حتی اگر حزب اجتماع ملی در تعداد زیادی از حوزه‌های انتخابیه به دور دوم راه پیدا کند، رأی‌دهندگان می‌توانند برای دور نگه داشتن این حزب از قدرت «رای مصلحتی» یا تاکتیکی بدهند.
اجتماع ملی، ۸۸ کرسی در پارلمان منحل شده دارد، اما نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که در انتخابات پیش رو می‌تواند بیش از ۲۰۰ کرسی به دست آورد.
به جز نظرسنجی‌ها، تنها چیزی که در دست داریم نتیجه انتخابات اروپایی است که اجتماع ملی بیش از ۳۱ درصد آرا را در آن کسب کرد و حزب راست افراطی دیگری به نام رکونکت (فتح مجدد) توانست نزدیک به پنج و نیم درصد آرا را به دست بیاورد. بعضی از حامیان حزب راست میانه جمهوری‌خواهان فرانسه هم ممکن است از اجتماع ملی حمایت کنند، اما به همان اندازه ممکن است به جنبش بپیوندند که برای جلوگیری از به قدرت رسیدن آنها تلاش می‌کند.
مجموع آرای احزاب چپ‌گرا نیز بالای ۳۰ درصد بود. اما همه رأی‌دهندگان چپ از جبهه جدید حمایت نمی‌کنند، چون این ائتلاف شامل حزب «فرانسه تسلیم‌ناپذیر» ژان لوک ملانشون هم می‌شود.
عامل دیگر، میزان مشارکت در انتخابات است که احتمالا بسیار بالاتر از مشارکت ۵۱ درصدی در انتخابات اخیر پارلمان اروپا خواهد بود.
اگر حزب مکرون ببازد چه می‌شود؟
آقای مکرون گفته است فارغ از این که چه حزبی در انتخابات مجمع ملی برنده شود، او از مقام ریاست جمهوری استعفا نخواهد کرد.
اگر حزب او ببازد و اجتماع ملی یا جبهه مردمی جدید پیروز شوند، شاهد حدود سه سال «هم‌زیستی» یا تقسیم قدرت سیاسی در فرانسه خواهیم بود. این حالت زمانی رخ می‌دهد که رئیس‌جمهور، که رهبری کشور را بر عهده دارد، از یک حزب باشد، و حزب دیگری کابینه و نخست وزیری یا در واقع اداره دولت را در اختیار داشته باشد.
این اتفاق قبلا هم افتاده است، به این صورت که سیاست داخلی در دست نخست‌وزیر و کابینه بوده است و سیاست خارجی و دفاعی در دست رئیس‌جمهور.
آیا ژردن بردلا نخست‌وزیر خواهد شد؟
لزوما نه. بر اساس قانون اساسی فرانسه، آقای مکرون تصمیم می‌گیرد که چه کسی به عنوان نخست وزیر، دولت بعدی را رهبری خواهد کرد. اما نخست وزیر باید بازتابی از ترکیب کرسی‌های مجلس جدید باشد. بنابراین اگر اجتماع ملی حزب غالب باشد، ممکن است انتخاب فرد دیگری برای نخست وزیری کار آسانی نباشد.
اگر اجتماع ملی اکثریت مطلق را به دست آورد، ژردن بردلا، که به عنوان نامزد خود حزب معرفی شده، انتخاب واضحی خواهد بود. پوسترهای انتخاباتی حزب اجتماع ملی او را به عنوان نخست‌وزیر معرفی می‌کند که در ۲۸ سالگی حضور پررنگی در شبکه اجتماعی تیک‌تاک دارد و از سال ۲۰۱۹ عضو پارلمان اروپا بوده است.
اما خود بردلا گفته است اگر حزب اجتماع ملی اکثریت مطلق را کسب نکند، نخست‌وزیر نخواهد شد: «من نمی‌خواهم دستیار رئیس جمهور باشم.»
او گفته است که اکثریت نسبی، دست او را برای اقدام کردن خواهد بست: «من نمی‌خواهم به مردم فرانسه اقدامات و برنامه‌هایی را بفروشم که نمی‌توانم آنها را دنبال کنم.»
آیا هم‌زیستی سیاسی در فرانسه سابقه دارد؟
بیش از ۲۰ سال است که تقسیم قدرت در فرانسه اتفاق نیفتاده است. انتخابات پارلمانی بلافاصله بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار می‌شود و اولویت‌های رأی‌دهندگان در این فاصله زمانی تغییر چندانی نمی‌کند.
در گذشته فرانسه سه دوره هم‌زیستی سیاسی را تجربه کرده است:
۱۹۹۷-۲۰۰۲: لیونل ژوسپن از حزب سوسیالیست، نخست‌وزیر و ژاک شیراک از جناح راست میانه، رئیس‌جمهور بود.
۱۹۹۳-۹۵: ادوار بالادور، نخست‌وزیر راست میانه، در دوره دوم ریاست جمهوری فرانسوا میتران، سیاستمدار سوسیالیست، با او کار می‌کرد.
۱۹۸۶-۸۸: ژاک شیراک در دوره ریاست‌جمهوری فرانسوا میتران، نخست وزیر بود.
اما اکنون در فرانسه آمادگی چندانی برای هم‌زیستی سیاسی که ممکن است بعد از اعلام نتایج رای‌گیری ۷ ژوئیه رخ دهد، وجود ندارد؛ مثلا این که اجتماع ملی یا کمونیست‌ها و حزب فرانسه تسلیم‌ناپذیر قرار باشد با یک رئیس‌جمهور میانه‌رو کار کنند.
آیا اجتماع ملی همچنان راست افراطی است؟
مارین لوپن سال‌ها تلاش کرده است تا حزب خود را از ریشه‌های یهود ستیزانه و افراطی مربوط به دوره رهبری پدرش، ژان-ماری لوپن و بنیانگذاران «جبهه ملی» -که مارین لوپن نام آن را به «اجتماع ملی» تغییر داد- دور کند.
با این حال، سیاست‌های سخت‌گیرانه ضد مهاجرتی آن همچنان برقرار است و اوایل امسال بالاترین دادگاه اداری فرانسه در حکمی تایید کرد که می‌توان این حزب را «راست افراطی» معرفی کرد.
کیلیان امباپه، کاپیتان تیم ملی فوتبال فرانسه، هشدار داده است که «افراطی‌ها در آستانه قدرت گرفتن هستند» و گفته است که فرانسه «در لحظه‌ای بسیار مهم از تاریخ» این کشور قرار دارد. ژردن بردلا به سرعت به این اظهارات پاسخ داد و از چهره‌های ورزشی «میلیونری» انتقاد کرد که «به مردمی درس می‌دهند که برای گذران زندگی تقلا می‌کنند».
حزب اجتماع ملی مدت‌هاست که خواهان ممنوعیت روسری سر کردن مسلمانان در مکان‌های عمومی شده است، هر چند آقای بردلا اکنون گفته است که این مسئله تا انتخابات ریاست‌جمهوری بعدی اولویت نخواهد داشت.
اجتماع ملی از روسیه پول گرفته و مارین لوپن طرفدار کرملین، ضد ناتو و ضد اتحادیه اروپا بوده است. با وجود این بسیاری از مواضع افراطی آنها در ارتباط با خروج از فرماندهی یکپارچه ناتو و افزایش روابط با روسیه، بی سر و صدا کنار گذاشته شده است.
خارج شدن از اتحادیه اروپا هم از سال ۲۰۲۲ در دستور کار این حزب نبوده است. در عوض، بردلا روی کاهش مالیات بر ارزش افزوده انرژی و لیستی از ۱۰۰ کالای ضروری، و همین طور لغو اصلاحات بازنشستگی آقای مکرون، در عرض چند ماه تمرکز کرده است.
چپ‌ها چه وعده‌هایی داده‌اند؟
جبهه مردمی جدید، ائتلافی غیرمنتظره از سوسیالیست‌ها، سبزها، کمونیست‌ها و حزب فرانسه تسلیم‌ناپذیر است.
آنها وعده داده‌اند که اصلاحات بازنشستگی و مهاجرتی آقای مکرون را لغو کنند، و ایده این ائتلاف بر این اساس شکل گرفته که «یا ما یا راست افراطی».
امانوئل مکرون به این گروه از احزاب به عنوان اتحادی «به شدت مهاجرپرور» حمله کرده و مدعی شده است که این ائتلاف به مردم اجازه خواهد داد در شهرداری محلشان جنسیت خود را تغییر دهند؛ اتهامی که منجر به ادعای ترنس‌هراسی علیه او شده است.
جبهه مردمی جدید وعده داده است که با یهودستیزی مبارزه کند، حتی اگر این اقدام علیه نامزدهای چپ افراطی باشد که به اظهارات ضد یهودی متهم شده‌اند.
دیدگاه و نظرات ابراز شده در این مطلب، نظر نویسنده بوده و لزوما سیاست یا موضع ایرانگلوبال را منعکس نمی‌کند.
توجه داشته باشید کامنت‌هایی که مربوط به موضوع مطلب نباشند، منتشر نخواهند شد!
افزودن دیدگاه جدید