مارسل رایش رانیسکی منتقد
آ. ائلیار
مارسل رایش رانیسکی منتقد معروف آلمانی یک از رمانهای کنترگراس-برنده ی جایزه ی نوبل- را در جلو دوربینها از وسط دونیمه کرد! یعنی نوشته از نظر نقاد «چرت» بود. یعنی در «کار نقد» خشن و بیرحمانه برخورد کرد. یعنی منتقد بیرحمی بود. منظور این نیست که رانیسکی آدم خشن و بیرحمی ست، بل بدین معنی ست که او در کار نقد بیرحمانه عمل میکند.از نظر نویسنده ی مقاله براهنی نیز در کار نقد بیرحم ترین منتقد ایرانی است. ولی او این بیرحمی را با کلمه ی «خشن» بیان کرده است. که درست است . براهنی در نقد نه تنها استاد است بلکه در مورد نقاط قوت و ضعف اثر بدون اغماض ویا به اصطلاح « نقادان» بیرحمانه و یا خشن برخورد کرده است. کسانی که به کار نقد و ادبیات پرداخته اند معنی «خشن» را جور دیگری میفهمند و غیر از آن است که در عرصه ی «اجتماعی» معنی میدهد.
خرده گیران به استعمال واژه ی «خشن» تنها به مفهوم اجتماعی سیاسی و روانی کلمه دقت میکنند و از معنای تخصصی آن در عرصه نقد بی اطلاع هستند. « خشن» در اینجا مفهوم تخصصی در زمینه ی نقد دارد، و ربطی به مفهوم آن در زمینه ی اجتماعی ندارد. من اگر مطلب را مینوشتم از « بیرحمترین منتقد» استفاده مینمودم. چون واژه های دیگر در نقد، تخصصی نیستند و مورد استفاده قرار نمیگیرند. در کار نقد ادبی و هنر ، برخورد « خشن و بیرحمانه» یعنی « یاری به رشد و پیشرفت هنرمند» بر عکس برخورد «نرم» به اثر یعنی شکستن کمر هنرمند، و یاری به درجا زدن و عدم پیشرفت او. مقوله «نرم» در سیاست از پارامترهاست ولی در هنر جایی ندارد. برخورد نرم در هنر یعنی « رودربایستی، نان قرض دادن، عدم یاری به رشد، یعنی شکستن کمر هنرمند».
از اینرو صاحب اثر وقتی کارش را به دست منتقد میدهد میگوید خواهش میکنم « بیرحمانه نقد شود». یعنی لازم نیست ملاحظه ی چیزی را بکنید. من تاب همه چیز را دارم.
از اینرو صاحب اثر وقتی کارش را به دست منتقد میدهد میگوید خواهش میکنم « بیرحمانه نقد شود». یعنی لازم نیست ملاحظه ی چیزی را بکنید. من تاب همه چیز را دارم.