Skip to main content

آقای ناثر ناسری گرامی، نخشت

آقای ناثر ناسری گرامی، نخشت
Anonymous

آقای ناثر ناسری گرامی، نخست دو نکته را یادآوری می کنم: 1ـ ساده سازی واژه ها: زبان در درازای زمان به تدریج ساده تر می شود تا گفتگو کوتاه تر و آسان تر گردد. یکی از موارد ساده سازی زبان کوتاه کردن واژه هاست، که بویژه در زبان های کهن و پیشرفته بسیار رخ می دهد. بدینگونه واژه "بر دست فروشنده" با گذشت زمان و فراوانی کاربرد به "دستفروش" دگرگونی می یابد. این کوتاه سازی واژه ها ویژه فارسی نیست. برای نمونه در انگلیسی واژه هایی چون breakwater ,basketball football ,stand by و... هستند که معنی تحت اللفظی آنها سبد توپ، آب شکن، ایستادن در کنار، پا توپ و...می باشد، که با نگرش شما همه آنها " بی ریشه" و " بی اصل و نسب" هستند! اما در واقع این واژه ها کوتاه شده واژه ها یا رشته واژه هایی درازی هستند، که برای آسان ساختن گفتگو کوتاه شده اند. انصافاً خود شما دوست داشتید هربار بجای بر زبان آوردن واژه بسکتبال

ناچار به گفتن عبارت " انداختن توپ در سبد" یا عبارت انگلیسی: "shooting the ball through the basket" می بودید؟!
پس می بینید که این پدیده ای که شما ایراد می شمرید، در واقع امتیاز زبان است و نشانه پیشرفته بودن آن. 2ـ تاریخ واژه ها: هر واژه ای چون دیگر پدیده های این جهان گذشته ای دارد که توجه به آن بویژه در خصوص زبان کهنی چون فارسی دریافت ژرف تری از آن به دست می دهد. واژه " دستفروش" برای کسی ساخته شده که کالای خود را روی دست حمل می کند و به فروش می گذارد، نه اینکه آن را در بنایی چون مغازه یا فروشگاه عرضه نماید. از این رو او را " بر دست فروش" و سپس بگونه کوتاه تر " دستفروش" نامیده اند. امروز نیز، حتی اگر فروشنده کالایش را با خودرویی بیاورد و در کنار خیابان بگستراند و به فروش گذارد باز هم دستفروش است، چرا که کالا را در مغازه عرضه نکرده است و این واژه در زمانی ساخته شده که خودرویی در کار نبوده است. بدینگونه این واژه امروز نیز منظور را بخوبی می رساند و جای ایرادی بر آن نیست.

از نظر دستوری این واژه صفت فاعلی مرکب مرخم است که در فارسی پیوند واژه شناخته شده ای است با نمونه های فراوان چون: کاردان، نو آموز، نیکبین، کارشناس و ...