Skip to main content

از امیل رسیده

از امیل رسیده
Anonymous

از امیل رسیده ..

ترکیه و اقدامات مخاطره‌آمیز در سه جبهه : حبیب حسینی‌فرد


ترکیه به موازات حمله علیه مواضع داعش، حزب کارگران کردستان ترکیه را هم هدف گرفته و در صدد ایجاد منطقه امن در شمال سوریه نیز برآمده است. این رویکرد سه جانبه می‌تواند به ناکامی بیشتر ترکیه در عرصه داخلی و منطقه‌ای بیانجامد.

ترکیه مجوز استفاده از پایگاه هوایی اینجرلیک برای عملیات ارتش آمریکا علیه داعش را نیز داده است.
با حمله اخیر و بی‌سابقه ترکیه به مواضع شبه‌نظامیان داعش در خاک سوریه، به نظر می‌رسد که رابطه آنکارا با این گروه وارد مرحله جدیدی شده باشد. از سال گذشته که با پیشروی داعش در خاک عراق، مبارزه علیه آن به دستور کار یک ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا بدل شد، ترکیه هر گونه شراکت در این ائتلاف را به آن مشروط کرد که سرنگون‌سازی رژیم اسد در اولویت قرار گیرد. استدلال آنکارا این بود که وجود داعش تابعی از وجود رژیم اسد است؛ آن که برود این هم خود به خود می‌رود. این البته یک توجیه رسمی بود، ولی در عمل آنکارا مصلحت خود را در آن دید که با داعش همکاری‌ فشرده غیرمستقیمی هم داشته باشد.

اتحادهایی بحث‌انگیز

تقریبا از سال ۲۰۱۱ که بحران سوریه در چارچوب «بهار عربی» بالا گرفت، دولت حزب حاکم “عدالت و توسعه” در ترکیه مدافع سرسخت براندازی رژیم بشار اسد در خاک سوریه بوده است.

دولت اسد اما به دلایل ژئوپلتیک، تنوع قومی و مذهبی سوریه، نفوذ محدود کشورهای غربی بر آن و نیز به دلیل اهمیتی که حفظ این رژیم برای ایران و روسیه و حزب‌الله داشت سرنوشتی مانند رژیم مبارک و بن علی در مصر و تونس پیدا نکرد که به سرعت سقوط کند. بر چنین زمینه‌ای، ترکیه برای تحقق هدف خود، هم به تماس‌گیری و همکاری و حمایت از نیروهای مختلف مخالف رژیم اسد روی آورده و هم کوشیده است غرب را به دخالت مستقیم نظامی، و سیاستی مشابه لیبی در برانداختن رژیم قذافی ترغیب کند.

به خصوص همکاری با افراطی‌ترین نیروهای مسلح درون سوریه، از جمله با داعش، با احتساب این بوده که نفوذ و تاثیر آنکارا به اندازه‌ای است که بتوان آنها را پس از انجام عملیات‌شان در تضعیف اساسی رژیم اسد، مدیریت کرد، در صورت لزوم منزوی‌شان ساخت، از صحنه بیرون‌شان کرد و نهایتا نیروی مطلوب‌تر را برای قدرت‌گیری در دمشق برکشید.

با توجه به پیوندهای تنگاتنگ کردهای ترکیه و سوریه، همکاری آنکارا با داعش به عنوان قوی‌ترین نیروی مسلح مخالف رژیم اسد، معطوف به پیشگیری از قدرت‌ یافتن نیروهای کرد در شمال سوریه و قوی‌ترشدن جبهه کردها در درون ترکیه بوده است. در همین راستا، ترکیه در جنگ شدیدی که در پاییز گذشته در کوبانی میان کردها و داعش درگرفت، مخالف هرگونه دخالتی به سود نیروهای محاصره‌ شده کرد بود و با همکاری غیرمستقیمش با داعش، عملا این نیرو را یاری می‌کرد.

همکاری غیرمستقیم ترکیه با داعش، ابعاد مختلفی داشته است. داعش نفت و سوخت از تاسیسات نفتی تحت تسلط خود در سوریه را وارد بازار سیاه ترکیه کرده و کسب درآمد کرده است. داعش آثار تاریخی عراق و سوریه را هم عملا در خاک ترکیه به پول نزدیک کرده است. ترکیه هم‌چنین کریدور انتقال نیرو و سلاح برای داعش بوده و نیز امکانی برای دائر‌کردن مراکز آموزشی.

بحرانی که به سوریه محدود نماند

اما تدوام بحران سوریه از چند جهت دامنه تاثیر آن را به پشت مرزهای ترکیه محدود نکرده و عملا موجد مشکلاتی امنیتی و سیاسی در درون خود ترکیه شده است.

توقف مبادلات اقتصادی گسترده ترکیه با سوریه (۳ میلیارد دلار در سال) که عمدتا بر وضعیت اقتصادی مناطق مرزی با سوریه تاثیر فاحشی داشته، به علاوه حضور نزدیک به دو میلیون آواره سوری در خاک ترکیه، معضلات اقتصادی و امنیتی عدیده‌ای را برای این کشور