Skip to main content

ائلیار عزیز،

ائلیار عزیز،
اژدر بهنام

ائلیار عزیز،
ممنون از توضیحاتی که نوشته‌اید.
من هم با شما موافقم که "«نویسندگی یا سرایندگی» به یک زبان ممکن است به زبان محلی مربوط باشد و ممکن است نباشد." و همچنین با شما موافقم که "برای تشخیص زبان مردم منطقه نمی توان از روی شعر شاعر به زبان منطقه حکم داد. چون این شعر میتواند زبان منطقه نباشد. و میتواند زبان منطقه نیز باشد"
ولی ما اینجا درباره شرایطی صحبت می‌کنیم که توسط آقای راشدی برای ما تشریح شده است:
1- ترکان خط و الفبای خود را دارند. (من هم با این نظر موافقم).
2- اثری مانند "دیوان لغات الترک" و "دده قورقود" که به قول آقای راشدی قدیمتر است وجود دارد که زبان آن زبان "مردم آذربایجان و ترکیه امروزی است". یعنی به قول آقای راشدی "زمانی که هنوز زبان فارسی دری در مناطق فارس معمول نبود و این زبان در شمال شرقی افغانستان و تاجیکستان کاربرد داشت در آذربایجان به زبان ترکی اثری چون کتاب

اثری چون کتاب دده‌¬قورقود آفریده شده بود!"
3- همچنین "قبل از قرن هفتم هجری و پیش از سعدی شیرازی هیچگونه اثری توسط هیچ کسی در مناطق استان فارس و به فارسی دری نوشته نشده است".
بنابراین، گویا زبان فارسی دری هنوز در ایران و آذربایجان که جزئی از آن بوده است، نضج نگرفته است.
به این ترتیب سؤال همچنان باقی است که در این شرایط چرا کسانی مانند مهستی گنجوی و شوهرش تاج‌الدین امیر احمد "پورخطیب" (که حتی تخلص او نیز ترکی نیست) و سپس نظامی و خاقانی و دیگران، به فارسی می‌نویسند؟ آیا تنها دلیل این است که فارسی زبان دیوان بوده است؟
درباره نظامی و خاقانی می‌توان گفت که اشعار خود را به خواست حاکمان می‌سروده‌اند ولی در مورد مهستی گنجوی که نمی‌توان چنین ادعایی کرد. تمام فعالیت ادبی مهستی با محیط گنجه بستگی داشت و بسیاری از اشعار او خطاب به مردم کوچه و بازار گنجه است. چه اشعاری که در آنها مرزهای زمان را درمی‌نوردد و به مسائل جنسی می‌پردازد و چه در رباعیاتش.
آیا چنین شاعری که خطابش مردم عادی کوچه و بازار و اطرافیان خود است، به زبانی بیگانه و ناآشنا شعر می‌گوید؟
البته درباره مقاله آقای راشدی که به حق اطلاعات خوبی در اختیار خواننده می‌گذارد(با درستی و نادرستی برخی از این اطلاعات کاری ندارم)، پرسش‌های دیگری نیز وجود دارد که بیشتر به سیر تحول زبان مهاجر یا مهاجم مربوط می‌شود که فعلا به آنها نمی‌پردازم و ابتدا می‌خواهم همین مساله‌ای که مطرح کرده‌ام برایم روشن شود.
باز هم از دوستانی که در این بحث شرکت می‌کنند و توضیح می‌دهند، سپاسگزارم.