و اغلب متون آنها در تبريز و
آ. ائلیار
و اغلب متون آنها در تبريز و تهران چاپ شده است.
در دورهي صفويه ميان لفظ قلم و گونهي شفاهي زبان تركي چندان فرقي وجود نداشت. در روزگاه شاهتهماسب صفوي در شهر تبريز كتابي موسوم به تذكرهي مجالس نگاشته شد. اين كتاب را كه نخستين تذكره در تاريخ ادبيات تركي است، اين جانب در سال 1364 چاپ كردم. گرچه كتاب، تذكرهي شعراي رسمي و غزلسرا است. كه اغلب زبانشان در تركي مغلق و عروضي به حساب ميآيد، اما نثر كتاب نسبتاً روان و ساده است. مايلم بخشي از اين كتاب را برايتان بخوانم. ببينيد دربارهي مولوي چنين ميگويد:
"مولانا جلال الدين- قدس سره دورور كي عجم ولايلرينده ملاي روي و روم اقليمينده مولانا خونكار دئمك ايله مشهور و معروفدور.
اولدورور سردفتر اهل علوم،
سرّ گفتاريندا عاجزدير فهوم.
قارمان ولايتلرينده، قونيه شهرينده، واقع اولموشلاردير و مرقد پرنورلاري همان آندادير، مولويلر خانقاهي و مواليلر زيارتگاهيدير. آنلارين رتبهي عاليلري درجهي تعريفدن اعلي و درجهي واليلري رتبهي توصيفدن معلادير. اما چون حقايق اداسيندا اهل دللر آنلارين نظملري گؤوهرلر ايله رشتهي جانلاريني مگوهر و خاطر عاطرلريني اولارين اشعار دقايق شعارلاري فحواسي ايله معطر و منور قيليرلار، بو مختصر اول طوطي شكرستان حقيقت اسم شريفي ايله ابتدا قيليندي و ابتداي كتاب مثنويلريندن يئدي بيت كتب اولوندو، نورالله مرقده و زين الله روضـﮥ.
و توركو اشعاريندان بو مطلع و حسن مطلع دوازده امامعليهمالسّلام اوصافين يازديغي بندلردندير:
اولار كيم بندهي خاص خدادير،
محب خاندان مصطفادير.
حقيقت كعبهسينين قبله گاهي،
امام و پيشواميز مرتضادير.
و بو بيت توركو داخي درويشلر پندي اوچون اول بولبول گلستان ارم نطقي جانبخشيندن وارددير كي اهل گفتار اشعارلارينا بو بيت ايله رونق وئريب ترجيعبند قيلميشلاردير:
دينمه گؤزت، باخما، چالير، قونما هئچ،
رند جهان اول، يورو، توخونما كئچ!"
در كنار اين كتب، بايد از آثار اسطورهاي اسلامي نيز ياد كنم كه به صورت حكايات غلوآميز افسانهاي در شأن قهرمانان رزمنده با كفار به نثر و نظم نگاشته شده است. مانند حمزهنامه، ابومسلمنامه، بطالنامه و غيره. ويژگي مشترك همهي اين آثار نثر بسيار ساده و روان و مردمي آنهاست كه دور از تأثير عربي و فارسي و با جملات كوتاه نگاشته شدهاند.
منبع: مصاحبه ی فصلنامه هفت آسمان با م.ح. صدیق
سرّ گفتاريندا عاجزدير فهوم.
قارمان ولايتلرينده، قونيه شهرينده، واقع اولموشلاردير و مرقد پرنورلاري همان آندادير، مولويلر خانقاهي و مواليلر زيارتگاهيدير. آنلارين رتبهي عاليلري درجهي تعريفدن اعلي و درجهي واليلري رتبهي توصيفدن معلادير. اما چون حقايق اداسيندا اهل دللر آنلارين نظملري گؤوهرلر ايله رشتهي جانلاريني مگوهر و خاطر عاطرلريني اولارين اشعار دقايق شعارلاري فحواسي ايله معطر و منور قيليرلار، بو مختصر اول طوطي شكرستان حقيقت اسم شريفي ايله ابتدا قيليندي و ابتداي كتاب مثنويلريندن يئدي بيت كتب اولوندو، نورالله مرقده و زين الله روضـﮥ.
و توركو اشعاريندان بو مطلع و حسن مطلع دوازده امامعليهمالسّلام اوصافين يازديغي بندلردندير:
اولار كيم بندهي خاص خدادير،
محب خاندان مصطفادير.
حقيقت كعبهسينين قبله گاهي،
امام و پيشواميز مرتضادير.
و بو بيت توركو داخي درويشلر پندي اوچون اول بولبول گلستان ارم نطقي جانبخشيندن وارددير كي اهل گفتار اشعارلارينا بو بيت ايله رونق وئريب ترجيعبند قيلميشلاردير:
دينمه گؤزت، باخما، چالير، قونما هئچ،
رند جهان اول، يورو، توخونما كئچ!"
در كنار اين كتب، بايد از آثار اسطورهاي اسلامي نيز ياد كنم كه به صورت حكايات غلوآميز افسانهاي در شأن قهرمانان رزمنده با كفار به نثر و نظم نگاشته شده است. مانند حمزهنامه، ابومسلمنامه، بطالنامه و غيره. ويژگي مشترك همهي اين آثار نثر بسيار ساده و روان و مردمي آنهاست كه دور از تأثير عربي و فارسي و با جملات كوتاه نگاشته شدهاند.
منبع: مصاحبه ی فصلنامه هفت آسمان با م.ح. صدیق