بنظر من موضوع شکل گیری و
Anonymous
بنظر من موضوع شکل گیری و تثبیت گریز ناپذیر زبان فارسی دردربار سامانیان, که خود ناشی از عدم وجود زبان مشترک سرتاسری حکومتی-دیوانی بود بسیار مهم است. ترکها در سطح فردی همانند تالیف کتاب لغات الترک آنهم 100 سال بعد شروع به توجه به زبان و فرهنگ خود کردند ولی حادثه تاریخی گسترش سیستماتیک فارسی دولتی فرصت را از ترکی ربوده بود . احتمالا حکومتهای خانواده های ترک بعد از سامانیان, زیر بارهزینه و ریسک تغییر زبان مشترک اداری نرفته و وضعیت موجود را به خطر فروپاشی ناشی از قطع احتمالی ارتباطات اداری تا برقراری و تثبیت زبان مشترک جدید که میتوانست یک قرن بطول بیانجامد ترجیح دادند.
تا همین اوایل قرن 20 حتی در کشور عثمانی, ترکی زبان عوام و عربی زبان خواص خوانده میشد. وقتی حسین زاده از بانیان جمهوری اول ازربایجان با سلطان عثمانی ملاقات کرد به او پیشنهاد سره سازی و تدریس گسترده ترکی اصیل را داد. سلطان بی درنگ مخالفت کرده و می گوید:" ما پیش از هر چیزمسلمانیم و دوری از عربی زیانهای جبران ناپذیری به دینمان وارد می سازد. ترکی در همین حد عثمانی برای عوام الناس کافیست و حتی به فراگیری عربی کمک می کند!!!!!" . این ذهنیت پراگماتیک سلطان ترک قرن 20 بود که اسلام ستون فقرات ایدئولوژی حکومتی آن را تشکیل می داد سلطان ترک قرن 10 ما نیز به آنچه اهمیت میداد حفاظت از قلمرو حکومت خود و دین بود و بس.