ابن حوقل به عنوان بازرگان که
آ. ائلیار
ابن حوقل به عنوان بازرگان که آنموقع با «کاروان» راه میافتادند، حرکت میکرد. محل اقامت او هم «کاروان سرا ها» بود. افراد مورد تماس نیز «خدمتکاران و افراد دولتی» می توانستند باشند. او با افرادی که به زبان امروزی «با توریستها» سروکار داشتند می توانست برخورد و صحبت کند. از آذربایجانی و ارمنی. او تنها می تواند از وضع «زبان تجاری و دولتی و کتبی» کسان معدودی که با توریستها سرو کار داشتند گزارش بدهد. حکم او در مورد «مردم آذربایجان» =همه ی مردم آذربایجان. فله ای. یا «بیشتر مردم ارمنستان» =بیش از نصف مردم ارمنستان؛ باش چووالدان دانیشماقدی. سخن بی حساب و کتابی ست. و مربو ط به زبان شفاهی مردم نیست.
-« زبان ....بیشتر مردم ارمنستان الفارسیه است» . [ چرا؟ به چه دلیل؟ ] حوقل دلیلی برای درستی گزارش خود ذکر نکرده.
بیچاره مردم ارمنستان ، بیش از نصف شان فارسی زبان شدند.
جناب حوقل آمارگیری کرده بود؟ یا بی حساب و کتاب حرف میزند؟
« زبان مردم آذربایجان ...الفارسیه است» . یعنی زبان همه ی مردم . گزارش، دلیل اثباتی همراه ندارد. حوقل چگونه از «مردم» به طور کلی خبر میدهد؟ ?Baş- çuvaldan
بیش از نصف مردم ارمنستان زبانشان الفارسیه است. یعنی چه؟ یعنی فارس اند؟
اگر می نوشت «فارسی را می فهمیدند» باز هم درست نبود. چون نمی تواند در مورد بیش از نصف مردم ارمنستان حکم بدهد. مگر حوقل مامور آمارگیری در مورد زبان در سراسر ارمنستان بود؟ گزارش او دقیق نیست.« دئمی» ست.
در مورد آذربایجان هم « فله ای» حکم داده باز گزارش نادرستی ست.
او می بایست می نوشت « با افرادی که تماس گرفتم -چند نفربارزگان، افراد کاروان سرا و خدمت کاران ووو» ، از اهل آذربایجان و ارمنستان ، با من الفارسیه صحبت کردند. و با زرگانانی که من دیدم عربی فصیح بلد بودند »
ارمنی ها و آذربایجانی ها با هم به زبان فارسی صحبت میکردند.
ابن حوقل دنبال این بود که ببیند در بین افراد معدوی که با آنها سرو کار پیداکرده عربی و فارسی -زبانهای تجارت- را کسی میداند یا نه؟ بله در این صورت در آذربایجان و ارمنستان افردای که او تماس گرفته «از مردم آذربایجان، و بیشترمردم ارمستان و زبان ارتباطی بین ارمنی و آذربایجانی فارسی یا عربی بود. زبان تجارت. تا جایی که اوگزارش کرده.
و لزوما نمی تواند تمام جوانب وضع تجارت و زبان را توضیح دهد.
بیچاره مردم ارمنستان ، بیش از نصف شان فارسی زبان شدند.
جناب حوقل آمارگیری کرده بود؟ یا بی حساب و کتاب حرف میزند؟
« زبان مردم آذربایجان ...الفارسیه است» . یعنی زبان همه ی مردم . گزارش، دلیل اثباتی همراه ندارد. حوقل چگونه از «مردم» به طور کلی خبر میدهد؟ ?Baş- çuvaldan
بیش از نصف مردم ارمنستان زبانشان الفارسیه است. یعنی چه؟ یعنی فارس اند؟
اگر می نوشت «فارسی را می فهمیدند» باز هم درست نبود. چون نمی تواند در مورد بیش از نصف مردم ارمنستان حکم بدهد. مگر حوقل مامور آمارگیری در مورد زبان در سراسر ارمنستان بود؟ گزارش او دقیق نیست.« دئمی» ست.
در مورد آذربایجان هم « فله ای» حکم داده باز گزارش نادرستی ست.
او می بایست می نوشت « با افرادی که تماس گرفتم -چند نفربارزگان، افراد کاروان سرا و خدمت کاران ووو» ، از اهل آذربایجان و ارمنستان ، با من الفارسیه صحبت کردند. و با زرگانانی که من دیدم عربی فصیح بلد بودند »
ارمنی ها و آذربایجانی ها با هم به زبان فارسی صحبت میکردند.
ابن حوقل دنبال این بود که ببیند در بین افراد معدوی که با آنها سرو کار پیداکرده عربی و فارسی -زبانهای تجارت- را کسی میداند یا نه؟ بله در این صورت در آذربایجان و ارمنستان افردای که او تماس گرفته «از مردم آذربایجان، و بیشترمردم ارمستان و زبان ارتباطی بین ارمنی و آذربایجانی فارسی یا عربی بود. زبان تجارت. تا جایی که اوگزارش کرده.
و لزوما نمی تواند تمام جوانب وضع تجارت و زبان را توضیح دهد.