در پاسخ به دوست فاضل به نام

اما به باور من (که اصراری بر درست بودنش ندارم)در عبارت « اما لسان اهل اذربایجان و اکثر اهل ارمینیه فالفارسیه … » ، صراحتی مبنی بر اینکه زبان رابط، نوشتاری بوده است ، وجود ندارد. معذالک ، ممکن در ربط با شواهد تاریخی دیگر، بتوان به چنین نتیجه‌ای رسید.
کسروی ( در ترجمه ی آن عبارت ) تنها به زبان گفتاری اشاره می‌کند ( اگر سخن گفتن را تنها به معنای زبان شفاهی فهمید ) :
:«لیکن کمتر کسی به عربی سخن گوید و آنانكه بفارسي سخن گويند بعربي نفهمند ، تنها بازرگانان و زمينداران (ارباب الضياع) اندكه گفتگو با اين زبان نيك توانند...»

از سوی دیگر، دکتر احسان یار شاطر (در منبع : آذربایجان... )‌ قولی از« مقدسی» می‌آورد که تأییدی بر فرمایش شما( یعنی، نوشتاری بودن ِزبان رابط )است :

« مقدسی می‌گوید ... زبان آن‌ها [ مردم آذربایجان ] زیبا نیست... و فارسی آن‌ها مفهوم است و در حروف به فارسی خراسانی شبیه است ...» ( آذربایجان،صفحه ۲ )
اینکه مقدسی می‌گوید « زبان آن‌ها ...در حروف به فارسی خراسانی شبیه است» ، به زبان نوشتاری اشاره می کند و نا ظر بر این است که مردم ( هرچند ، نه در شمار ، بسیار) خواندن و نوشتن می‌دانستند
به هر حال، بحثی تخصصی (چنین پر ماجرا و پر دامنه )جایش در صفحه ی اظهار نظر نیست.
معذالک ( در میان هیاهوی« پان ترک» و «پان فارس» ) از اینکه خوانندگان فاضلی چون شما و برخی دیگر ، با این همه دقت مطالب جدی را دنبال می‌کنند ، مایه دلگرمی و امیدواری است.
مرا ببخشید که در فرصتی چنین تنگ ، نتوانستم پاسخی همسنگ با پرسش هوشمندانه شما بدهم.
از یک سو ، تأخیر در پاسخ ممکن است به بی نزاکتی تعبیر شود و از سوی دیگر ، تعجیل در پاسخ ، امکان لغزش را افزایش می دهد.
کار ، کاری تحقیقی است و دیدن همه ی جوانب امر ، زمان می برد.
شاد و تندرست باشید