Skip to main content

اگر این قول رایج بپذیریم بعد

اگر این قول رایج بپذیریم بعد
Anonymous

اگر این قول رایج بپذیریم بعد دوره رکود استعمال فارسی (فارسی میانه یا پهلوی پارسی)، از دوران صفاریان و سامانیان دو مرتبه فارسی (پارسی دری) رواج یافت در دستگاه حکومت و دیگر نهادهای سیاسی و اجتماعی و فرهنگی... باید پرسید چرا این زبان کتابی فارسی دری که شکل استاندادرد شده گویشهای ایرانی-پارسی است برگزیده شد و چرا مثلا کردی کرمانجی یا گلیکی یا بلوچی برگزیده نشد؟
پاسخ بدون غرض و بی طرفانه به این سوال، شادی نکاتی روشن کند.
فارسی دری بخاطر ویژگیهایش زبانی سهل برای مردمان فلات ایران شد. مردمان ایران زمین که خودشان داری دهها گونه زبان و گویش بودند چه اکثریت ایرانی زبان (هندایرانی) و چه عربی و اسوری و ارمنی و گرجی و ارامی و عبری و دارویدی و البته گروه بزرگ خانواده زبانهای ترکی از تاتار و غزهای اولیه تا اذری و اناتولی و ترکمنی... ناچار بایست زبانی منعطف داشته باشند.

بسیاری انتقاد میکنند از زبان فارسی دری (فارسی کتابی) یک زبان ضعیف تر از مثلا عربی است که عربی بس زبانی قاعده مند است!
من میگیوم همین ضعف قاعده مندی از نکات قوت زبان فارسی دری است. اگر توجه کنید زبان عربی یک زبان به شدت سختگیرانه در تلفظ است. چون صرفی و نحوی است و یک زیر و زبر ادا کردن کلمات معنی کلمه و جمله تغییر میدهد. خب برای میلیونها قوم و گروه زبانی که علاقه نداشتند زبان عربی مثل سایر مردمان شرق میانه شمال افریقا برگزینند، دشوار بود. این زبان عربی یاد باد جایگزین زبان مادری شان میشد و کاربرد محدود علیمی و دین میداشت! ولی اگر میخواستند انرا کاربرد رابطه ای و مشترک کنند سرانجام به سرنوشت ان مردم عربی زبان شده میشدند. اتفاق کاربرد فارسی دری بعنوان زبان مشترک کمک اصلی کرد در حفظ زبانهای بومی و مهاجر از گویش و زبانهای های هندی و قفقازی و ایرانی تا ترکی.
چون زبان فارسی دری زبانی، منعطف است و داری ویژگی پینوند (پیشاوند، میانوند، پساوند) در نتیجه همزیستی و انعطاف در برابر زبانهیا خاواده هنواروپایی و التایی دارد برخلاف عربی. با این وجود تحت تاثیر عربی نیز هست و برخی ویژگی صرفی و نحوی عربی مشترک بوده یا برگرفته است پس با رعب زبان هم همساز است. راز موفقیت هزار و اندی سال زبان فارسی دری در ایران زمین همینست که موجب شد دامنه نفوذش به شبه قاره هند و عثمانی هم کشیده شود.