لاچین عزیز ، تاریخ ایران و

در انعقاد قرارداد، آلت دستی پیش نبود پس از وقایع شهریور سال 1320 و سقوط سلطنت استبدادی رضا شاه، تقی زاده اقرار کرد که درامضای قرارداد، اختیاری نداشته و مامور بوده و معذور! تحمیل قرار داد نفت توسط انگلیسی ها در سال1933، تنها یکی از ضرر های حاصله از دوران سیاه حکومت استبدادی رضا شاه بود. محمد رضا شاه نیز نظیز پدر ش، پادشاهی مستبد و خودکامه بود و وزرا و دیگر مامورین کشوری و نظامی، چاره ای جز اجرای فرامین شاه " آریا مهر" نداشتند. از این خود کامگی نیز چیزی جز سیاه روزی و ضرر نصیب اهالی کشور نگردید. وقتی در اواخر مرداد ماه سال 1332، امپریالیست های آمریکا و انگلیس تصمیم به سرنگون ساختن حکومت مصدق از طریق کودنا گرفتند ، شاه با کودتاگران خارجی همراهی و همسوئی کرده و آشکارا منافع توده های محروم و زحمتکش ایران را فدای بقای سلطنت استبدادی خود کرد. اگر در آن برخه از تاریخ ایران ، پادشاهی خودکامه و آلت دست بیگانگان در ایران حاکم نبود ، قدرت های سلطه گر امپریالیستی به آن اسانی نمی توانستند حکومت ملی دکتر مصدق را سرنگون سازند.