آنچه درباره ترور اسماعیل هنیه در تهران نمی‌دانیم

فرزاد صیفی‌کاران
 

اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس که مهمان مراسم تحلیف مسعود پزشکیان بود، در تهران ترور شد.

بعد از گذشت سه روز این خبر همچنان در حد همین یک جمله باقی مانده، نه اطلاعات رسمی از محل اقامت اسماعیل هنیه که در آنجا کشته شده در دسترس است، نه مشخص شده چگونه و از چه طریقی کشته شد و نه تاکنون کسی از محل حادثه عکس یا فیلمی دیده، حتی عکسی از جنازه اسماعیل هنیه و محافظش که دیروز صبح در تهران تشییع و امروز در دوحه قطر به خاک سپرده شد، منتشر نشده است.

خبر کشته شدن اسماعیل هنیه و یکی از محافظانش کل منطقه را تکان داد و خطر جنگی بزرگ در خاورمیانه را بیش از هر زمان دیگری بالا برد.

درباره این ترور که اکنون چشم‌اندازه صلح بین حماس و اسرائیل را تیره و تار کرده و از ایران گرفته تا حماس، حزب‌الله لبنان و دیگر نیروهای محور مقاومت در عراق و سوریه و یمن وعده انتقام می‌دهند، سوالات بی‌جواب بسیاری وجود دارد.
تنها یک روز قبل از کشته شدن اسماعیل هنیه و یکی از محافظانش وسیم ابوشعبان در تهران، فواد شکر، از فرماندهان ارشد حزب‌الله و میلاد بیدی از اعضای سپاه قدس در حمله جنگنده‌های اسرائیلی در جنوب دمشق کشته شدند.
این بزرگ‌ترین ترور یک شخصیت سیاسی خارجی در خاک ایران است که فعلا هیچ چیز درباره آن نمی‌دانیم، اما ایران و حماس انگشت اتهام را به سوی اسرائیل نشانه گرفته‌اند.

جمهوری اسلامی برخلاف موارد قبلی بلافاصله کشته شدن اسماعیل هنیه و محافظ او را تایید کرد، اما همچون همیشه از ارائه جزئیات دقیق و شفاف از ماجرا -دست‌کم تا الان- خودداری کرده و همین موضوع باعث شده که اعتماد به اخبار و اطلاعات منتشر شده از سوی حکومت و رسانه‌های داخلی ایران در افکار عمومی بسیار پایین باشد.

ماجرا از کجا شروع شد؟
نهم مرداد ماه مراسم تحلیف مسعود پزشکیان در مجلس شورای اسلامی با حضور مهمانان خارجی از جمله اسماعیل هنیه برگزار شد.

آقای هنیه در سال‌های گذشته بارها جهت مقاصد مختلف به ایران سفر کرده بود، از این‌رو ایران را امن می‌دانست. او دوم خرداد سال جاری، یعنی دو ماه پیش، برای شرکت در مراسم تشییع جنازه ابراهیم رئیسی به ایران سفر کرده بود.

اسماعیل هنیه درآخرین سفرش به تهران، تنها چند ساعت قبل از کشته شدنش با علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری ایران و مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور جدید دیدار کرد.

حوالی ساعت دو بامداد چهارشنبه ۱۰ مرداد، دست‌کم سه اکانت ناشناس در ایکس (توییتر سابق) از شنیده شدن صدای «انفجار» در شمال و غرب تهران خبر دادند

به فاصله کوتاهی سپاه پاسداران در بیانیه‌ای ترور اسماعیل هنیه و یکی از محافظانش را تایید کرد. خبری که به سرعت توسط گروه فلسطینی حماس نیز تایید شد.

در بیانیه سپاه پاسداران جزئیات زیادی درباره نحوه کشته شدن اسماعیل هنیه منتشر نشد و تنها آمده بود «اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس و یکی از محافظان وی در اثر اصابت قرار گرفتن محل اقامت آنان در تهران به شهادت رسیدند.»

در بیانیه نه اشاره‌ای به مکان اقامت آقای هنیه شده بود و نه نحوه «اصابت» و اینکه منظور از «اصابت» چیست؟

اسرائیل که از سوی ایران و حماس مسئول اصلی این اقدام معرفی شده، گفت در مورد ترور اسماعیل هنیه «هیچ موضعی نخواهد گرفت.»

سپاه پاسداران که در بیانیه خود گفته بود «علت و ابعاد این حادثه در حال بررسی و نتایج آن متعاقبا اطلاع‌رسانی خواهد شد»، بعد از گذشت چند ساعت بیانیه دوم را منتشر کرد که این بیانیه نیز هیچ اطلاعاتی درباره مکان اقامت اسماعیل هنیه، نوع حمله و عامل یا عاملان احتمالی نداشت. همچنان که همه منتظر بودند، هیچ عکس و فیلمی هم از محل حادثه منتشر نشد.

برخی از رسانه‌های داخلی و کانال‌های نزدیک به سپاه پاسداران ابتدا نوشتند که اسماعیل هنیه بر اثر «اصابت پرتابه از آسمان» و در یکی از «اقامتگاه‌های ویژه جانبازان در شمال تهران» کشته شد.

آمیت سگال، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر سرشناس اسرائیلی به فاصله کوتاهی بعد از پخش خبر ترور اسماعیل هنیه، در کانال تلگرام خود نوشت که او «ساعت ۲ بامداد بر اثر موشک» کشته شد.
از آنجایی که اطلاعات دقیق و شفافی درباره نحوه این ترور سیاسی منتشر نشد، به سرعت گمانه‌زنی‌ها و سناریوهای مختلف در شبکه‌های اجتماعی و برخی رسانه‌ها بالا گرفت.

خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضائیه به نقل از المیادین نوشت که ترور اسماعیل هنیه بر اثر «شلیک موشک از کشوری به کشور دیگر بوده و از داخل ایران انجام نشده» است. المیادین نیز این ادعا را از طریق یک منبع ایرانی منتشر کرده بود.

ظهر روز دهم مرداد، خلیل الحیه، از اعضای ارشد حماس در یک کنفرانس خبری در تهران گفت که بر اساس اطلاعاتی که آنها دارند، این ترور به وسیله موشک انجام شده است. آقای الحیه گفت: «موشکی به اتاقی که هنیه در آن بوده اصابت کرده و قبل از اصابت شیشه‌ها شکسته و دیوار فرو ریخته است.»

این مقام ارشد حماس اما به مکانی که اسماعیل هنیه در آن اقامت داشت، اشاره نکرد.

تا اینجای کار گمانه‌زنی‌ها درباره نحوه کشته شدن با موشک نسبت به سایر موارد مانند استفاده از بمب یا پهپاد قوت بیشتری در میان افکارعمومی پیدا کرد.

سپس گزارشی در چندین کانال وابسته به سپاه پاسداران منتشر شد که به گفته بود «اسماعیل هنیه در یکی از پایگاه‌های ثارالله در شمال تهران» اسکان داده شده بود.

به فاصله کوتاهی گزارش منتسب به سازمان اطلاعات در کانال‌های تلگرامی نزدیک به سپاه و کانال شبکه خبر منتشر شد که ادعا می‌کرد اسماعیل هنیه «به‌صورت کاملا ناشناس در محل جانبازان در شمال تهران اسکان داده شد و حتی سرایدار ساختمان و نیروی انتظامی محل از هویت وی خبر نداشتند و تنها گمان می‌کردند یک مهمان خارجی ساده است. به‌جز سران قوا، احدی از محل سکونت شهید هنیه خبر نداشت به‌جز آقای حاجی میرزایی رئیس دفتر رئیس جمهور که جهت هماهنگی‌های لازم امنیتی هویت فرد اسکان داده شده در محل جانبازان به‌وی اطلاع داده شد.»

این گزارش بعد از گذشت چند ساعت توسط نهادهای امنیتی تکذیب شد.

مجتمع نشاط ولیعصر، اردوگاه بسیج الزهرا و برخی اماکن دیگر در مجموعه سعدآباد از جمله مکان‌هایی بودند که به عنوان محل اسکان رهبر سیاسی حماس در تهران در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.

حوالی شب دهم مرداد، عکسی از یک ساختمان منتشر شد که نشان می‌داد بخشی از آن ظاهرا آسیب دیده و تخریب شده است و قسمت‌های آسیب‌دیده با توری/پارچه سیاه پوشانده شده است.

بررسی‌های بی‌بی‌سی نشان می‌دهد موقعیت این ساختمان در قسمت شمال غربی مجموعه سعدآباد قرار دارد.

در پایین قسمت‌های آسیب دیده ساختمان، آواری که روی قسمتی دیگری از ساختمان ریخته شده دید می‌شود و شیشه‌های دو پنجره که در طبقه سوم و سمت راست ساختمان قرار دارند، ظاهرا شکسته شده است.

بی‌بی‌سی مستقلا نمی‌تواند این مکان را به عنوان محل ترور اسماعیل هنیه تایید کند.

بعد از گذشت سه روز این خبر همچنان در حد همین یک جمله باقی مانده، نه اطلاعات رسمی از محل اقامت اسماعیل هنیه که در آنجا کشته شده در دسترس است، نه مشخص شده چگونه و از چه طریقی کشته شد و نه تاکنون کسی از محل حادثه عکس یا فیلمی دیده، حتی عکسی از جنازه اسماعیل هنیه و محافظش که دیروز صبح در تهران تشییع و امروز در دوحه قطر به خاک سپرده شد، منتشر نشده است.

یک روز بعد از واقعه، نه تنها کانال‌های تلگرامی نزدیک به سپاه پاسداران این مکان را به عنوان محل اسکان و ترور رهبر سیاسی حماس اعلام کردند، بلکه برخی کانال‌های تلگرامی اسرائیلی نیز همین مکان را منتشر کردند.

حتی برخی از این کانال‌ها اشاره کردند که محل کشته شدن اسماعیل هنیه با محلی که ضیافت ریاست‌جمهوری بعد از تحلیف در آن برگزار شده بود تنها ۷۵۰ متر با هم فاصله داشتند.

شرکت مکسار تکنولوژی، تصاویر ماهواره‌ای ۲۵ ژوئیه و یکم اوت ۲۰۲۴ از این اقامتگاه در مجموعه سعدآباد را در اختیار بی‌بی‌سی قرار داده است.

در تصویر مربوط به ۲۵ ژوئیه (پنج روز قبل از ترور اسماعیل هنیه)، هیچ اثری از تخریب و آسیب‌دیدگی در این ساختمان دیده نمی‌شود.

در تصویر ماهواره‌ای مربوط به تاریخ یکم اوت نیز به دلیل زاویه‌ای که ماهواره مکسار از محل تصویربرداری کرده، خسارت‌ها دیده نمی‌شود، اما در قسمتی از سقف ساختمان که با بخش آسیب‌دیده همخوانی دارد، لکه سیاهی دیده می‌شود که به احتمال زیاد پرده‌ای است که روی قسمت تخریب شده کشیده شده و در قسمت بالای تصویر چیزهایی شبیه به خرابی در اثر فرو ریختن دیوار دیده می‌شود که فعلا با قطعیت نمی‌توان گفت مربوط به تخریب ساختمان است.

روز پنج‌شنبه یکم اوت روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی به نقل از «هفت منبع» نوشت اسماعیل هنیه در «اقامتگاه همیشگی‌ خود در مجموعه سعدآباد بر اثر بمبی که دو ماه پیش کار گذاشته شده بود»، کشته شده است.

این گزارش سریعا با واکنش رسانه‌های داخلی از جمله خبرگزاری فارس، نزدیک به سپاه پاسداران روبه‌رو شد.

خبرگزاری فارس ضمن تکذیب اطلاعات گزارش نیویورک‌تایمز، با انتشار عکسی که پیش‌تر از اقامتگاه آسیب‌دیده در مجموعه سعدآباد منتشر شده بود، نوشت که اسماعیل هنیه «در طبقه چهارم ساختمانی در زعفرانیه مورد اصابت پرتابه قرار گرفته» است، اما باز هیچ اشاره مستقیمی به نوع پرتابه و محل دقیق اقامت آقای هنیه نکرد.