در مناظره ای که چند روزپیش

حیدر عمو اوغلی که در سال 1880 در ارومیه بدنیا آمده و در اوان کودکی همراه خانواده به روسیه مهاجرت کرده بود، در نهایت جانفشانی در خراسان و تهران، مشغول اشاعه مرام کمونیستی بود . هم او بود که در زمان انقلاب مشروطه، نخستین حوزه های حزب سوسیال دموکرات را در تهران تشکیل داد . در ایجاد حزب کمونیستی عدالت در سال 1917 ، به دنبال انقلاب فوریه 1917 روس، و حزب کمونیست ایران - ادامه حزب عدالت- در سال 1920، کمونیست های آذربایجان، نقش برجسته ای داشتد. جعفر پیشه وری که در خانواده فقیری در یکی از دهات خلخال به دنیا آمده بود ، یکی دیگر از کمونیست های آذربایجان بود که سال ها سردبیری ارگان حزب کمونیست را بر عهده داشت. پیشه وری که در اواخر جنبش جنگل، نظیر حیدر عمو اوغلی در شمارفعالان برجسته این جنبش ضد امپریالیستی بود ، به دنبال شکست این جنبش، در سازمان دادن مبارزات سندیکائی کارگران تهران نهایت کوشش را به عمل آورد . در سال 1309 شمسی، پلیس رضا خانی، پیشه وری را گرفتار کرده، به زندان انداخت . پیشه وری یازده سال تمام در زندان های مخوف رضا شاهی، نهایت سختی ها را متحمل شده، تسلیم ارتجاع هار حاکم نگردید. در12 شهریور ماه سال 1324، پیشه وری با تشکیل فرقه دموکرات آذربایجان، گام مهمی در جهت استقرار آزادی و دموکراسی بر داشت. فرقه دموکرات آذربایجان که تحت رهبری پیشه وری در 21 آذر 1324 قدرت سیاسی را در آذربایجان از آن خود ساخت ، حزبی متمایل به چپ و هوادار شوروی سوسیالیستی آن زمان بود. این فرقه، همانگونه که فعالیت های درخشان یکساله اش نشان میدهد ،جنبه دموکراتیک، عدالت خواهانه ، ضد ارتجاعی و ضد فاشیستی داشت. گرچه در 21 آذر سال 1325 ، حکومت فرقه دموکرات آذربایجان به پایان رسید ، اما خاطره درخشان فداکاری های اعضای آن فرقه و کارهائی که در جهت تغییر سیمای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی آذربایجان در طول حکومت یک ساله فرقه دموکرات انجام یافت، همچنان در یاد خلق آذربایجان ، باقی مانده است. ذکر این نکته لازم است که محمد امین رسول زاده (1955-1884) که در تلویزیون گوناز همواره مورد مدح و ستایش قرار میگیرد ، در شمار مخالفین فرقه دموکرات آذربایجان بود! ارتش شاه پس از بخون کشیدن جنبش دموکراتیک خلق آذربایجان، دست به کشتار مبارزین فرقه در سطح وسیعی زده و بیش از سی هزار تن از اهالی این دیار پیکارو فداکاری را در نهایت وحشیگری کشتار کرد . اما رفتار بیرحامنه رژِیم شاه سبب خاموش شدن مشعل مبارزه در آذربایجان نگردید. در سال های پس از شکست حکومت فرقه دموکرات، صمد بهرنگی و رفقایش که کمونیست های از جانگذشته ای بودند ، به مبارزه بی امان علیه حکومت شاه پرداخته و زندگی پرشکوه خود را وقف رهائی توده های محروم و زحمتکش ساختند. صمد بهرنگی با قلم شیوای خود به کارگرانن و توده های زحمتکش آموخت که به دشمنان خلق کینه بورزند و تا حق خود را از استثمارگران و ستمکاران نگرفته اند، از پای نه نشینند. آری تاریخ گذشته آذربایجان ، تاریخ مبارزات کارگران و زحمتکشان و کمونیست ها و انقلابیون است . حتی شیخ محمد خیابانی نیر که قیام خونین و ترقی خواهانه ای را پس از انقلاب مشروطه در آذربایجان رهبری میکرد، یک شخصیت رادیکال متمایل به چپ بود . راست ها در تاریخ گذشته آذربایجان تنها نقشی که داشته اند شرکت در سرکوب مبارزات حق طلبانه توده های محروم و زحمتکش آذربایجان ، بوده است . تاریخ آذربایجان در صد و اند ی سال گذشته، تاریخ کمونیست ها و مبارزین چپ و رادیکال است . درست این تاریخ پر افتخار آذربایجان است که تلویزیون گوناز و شخص آقای احمد اوبالی به خاطر تمایلات ضد کمونیستی، آنرا وارونه نشان میدهد..